Nghệ sĩ độc lập: Hạt giống hay xu hướng?

Hiện nay, ở nhiều cuộc thi tài năng trên sóng truyền hình thường xuất hiện một số gương mặt trẻ bước ra từ cộng đồng "underground" hay "indie" (tạm gọi chung là hoạt động nghệ thuật độc lập). Đối với thị trường Việt Nam, khái niệm ngôi sao truyền hình thực tế hay nghệ sĩ độc lập còn khá mơ hồ, đặc biệt là với loại hình giải trí đại chúng như âm nhạc.

Đọc E-paper

Trên thế giới, làng nhạc quốc tế có kha khá nghệ sĩ độc lập phát triển và sống tốt như Feist, Bon Iver, She and Him... Họ vẫn hợp tác với các hãng đĩa để phát hành album nhưng luôn nói không với showbiz: không xuất hiện trên thảm đỏ, không tham gia đóng quảng cáo, không xuất hiện nhiều trên truyền hình...

Các sản phẩm âm nhạc của họ, từ music video cho đến single, ngoài hình thức đĩa hát sẽ được giới thiệu trên YouTube, Vimeo... và bán trên các trang nghe nhạc trực tuyến. Những nghệ sĩ này có hàng trăm ngàn đến hàng triệu người nghe trên toàn thế giới.

Với giới nghe nhạc sành điệu, họ là những viên ngọc quý đi theo hướng riêng, có ngôn ngữ âm nhạc rất khác biệt, hoàn toàn không chạy theo bất cứ xu hướng nào. Nhưng không phải không có các trường hợp nghệ sĩ "indie" thỏa hiệp với ngành công nghiệp giải trí. Image Dragons, Lana Del Rey... đều chạm hào quang khi bước ra khỏi lãnh địa "underground".

"Indie" càng lâu càng tốt

Ở Việt Nam, những ca sĩ tạm gọi là nghệ sĩ độc lập chỉ đếm trên đầu ngón tay, trong đó có thể kể đến Lê Cát Trọng Lý, Hải Bột, Hà Lê... Những nghệ sĩ này có thể hát ở một số tụ điểm ca nhạc hoặc tổ chức những đêm diễn riêng nhưng thường ẩn mình sau phòng thu, chủ yếu xuất hiện khi có sản phẩm mới và rất kiên định với con đường chông gai đã chọn.

Tuy nhiên, vì thị trường phát triển nhạc nhẹ trong nước còn kém, chưa xếp thể loại nhạc, chưa có bảng xếp hạng doanh thu, chưa tạo ra xu hướng nghe nhạc... nên rất nhiều nghệ sĩ thế hệ 9X đang theo đuổi sự nghiệp nghệ sĩ độc lập đột nhiên rẽ sang loại hình đang bùng phát ồ ạt trên sóng truyền hình: các chương trình truyền hình thực tế tìm kiếm tài năng.

Nhạc sĩ Quốc Bảo - người có công phát hiện ra Mỹ Tâm, Hồ Ngọc Hà, Thủy Tiên... cũng từng không ít lần thấy những "đứa con tinh thần" Từ Hiền Trang, Mai Khôi, Đồng Lan, Nguyên Hà... loay hoay với trở ngại khi đi theo phong cách nghệ sĩ độc lập.

Tuy nhiên, Quốc Bảo lại giữ quan điểm riêng, anh cho rằng: "indie" trong nước tức là cận chuyên nghiệp, còn chuyên nghiệp thì là nghiệp dư (phản ứng ngược do phong trào truyền hình thực tế gây ra). Do vậy, giữ mình "indie" càng lâu càng tốt".

Vũ Cát Tường đang có những bước đi đến gần hơn với công chúng nhưng vẫn gắng giữ chất "indie"

Dung hòa hay tìm đường riêng?

Việc bước ra khỏi tư duy sáng tạo riêng, mang đậm cái tôi của những nghệ sĩ độc lập tự thân vận động có thể khiến họ trở thành con rối của ngành công nghiệp giải trí.

Sơn Tùng M-TP, Vũ Cát Tường... là những ví dụ cho sự thành công hiếm hoi khi bước ra từ mô hình nghệ sĩ trẻ "indie", nhưng cũng kéo theo hàng loạt chỉ trích, nghi ngại liên quan đến chuyên môn của chàng trai gốc Thái Bình, hay "chất" bị nhạt dần của cô nàng "tomboy"...

Sự hào nhoáng của các chương trình truyền hình thực tế như Nhân tố bí ẩn, Giọng hát Việt, Hòa âm ánh sáng... dễ dàng thu hút khá nhiều nghệ sĩ trẻ đang theo đuổi phong cách "underground", "indie" như Soobin Hoàng Sơn, Big Daddy, FB Boiz, Hằng BingBoong...

Dù sở hữu một lượng khán giả yêu thích nhất định nhưng nhìn chung, các ca sĩ, ban nhạc này vẫn không thể vượt qua các ca sĩ đã có tên tuổi như Đông Nhi, Noo Phước Thịnh, Tóc Tiên... khi cũng theo đuổi dòng nhạc nhẹ như họ.

Việc các nhà sản xuất các chương trình truyền hình thực tế vẫn mời chào nhân tố "indie" là nhằm tạo sức hút, làm nền hoặc đánh vào nhiều đối tượng người nghe hơn là coi họ như hạt giống thật sự.

Chúng ta đã thấy nhiều bản sắc, chất riêng của các nhân tố "underground" hay "indie" trên sân khấu truyền hình thực tế và chúng ta cũng thấy tiếc khi họ phải dừng cuộc chơi khá sớm, trước chặng chung kết hay trước các đối thủ có tiềm năng trở thành ngôi sao thị trường.

Đáng mừng là những nhân tố không-quán-quân của truyền hình thực tế như Vũ Cát Tường, Justatee, Bảo Kun... vẫn kiên trì đeo đuổi phong cách của một nghệ sĩ "indie", tự sáng tác, tự hòa âm, thậm chí tự phổ biến các ca khúc trên mạng xã hội, tiếp tục sự nghiệp ca hát với mảnh đất riêng - nơi thuộc về và dành cho họ.

>Nỗi khổ "con nhà nòi"

>Làm phim hài: Đất cho sáng tạo trẻ

>Những thiên thần nhỏ của tôi