Đường hòa nhập của những nhân sĩ chế độ cũ (kỳ 2)

Khi được khen viết bài xuất sắc, một thành viên trong Nhóm trả lời: “đừng khen tôi, chẳng qua tôi có nhu cầu phải viết thì viết, cũng giống như con gà mắc đẻ thì phải đẻ trứng vậy thôi. Đẻ ở đâu cũng không hay, đẻ rồi người ta mang đi để làm gì cũng không biết, họ luộc ăn hay đem đi ấp cũng chẳng quan tâm”. Có lẽ đây cũng là suy nghĩ chung của các thành viên Nhóm Thứ Sáu.

Giai đoạn 1990-1995: Dời đô

Đây là giai đoạn Nhóm phát triển về cả lượng lẫn chất mà cụ thể là thu hút thêm nhiều chuyên viên, trí thức, đồng thời tham gia vào đời sống kinh tế xã hội bằng cách tận dụng diễn đàn báo chí.

Thật ra việc tham gia viết báo của thành viên trong Nhóm đã manh nha từ năm 1987 khi ông Trần Trọng Thức lúc đó đang làm Trưởng ban Kinh tế Báo Tuổi Trẻ tham gia vào Nhóm nhân sĩ này. Vào thời điểm ấy, ông Thức đã tiếp xúc với ông Phan Chánh Dưỡng đề nghị hợp tác trên mặt trận báo chí mà thực chất là muốn tạo diễn đàn cho các chuyên viên kinh tế có quan điểm đổi mới về quản lý kinh tế.

Thế nhưng ước muốn ấy gặp trở ngại từ phía báo Tuổi Trẻ, do đó mà mong muốn này không được thực hiện.

Đến khi ông Trần Trọng Thức, ông Hoàng Thoại Châu và một số trí thức khác về làm việc tại báo Lao Động thì quyết tâm này được thực hiện.

Bắt đầu từ đây địa điểm sinh hoạt dời về báo Lao Động vẫn mỗi tuần một lần vào tối thứ Sáu. Trên cương vị Thư ký Toà soạn và Trưởng ban Kinh tế, được sự đồng ý của Ban Biên tập báo Lao Động, ông Thức đã chính thức mời thành viên trong Nhóm về cộng tác với tư cách là cộng tác viên chuyên viên và dùng tờ báo làm diễn đàn để trình bày những quan điểm kinh tế thông thoáng theo hướng thị trường. Thế là một số đông chuyên viên kinh tế trở thành các nhà báo nghiệp dư, nhưng những bài viết của họ đã tạo được hiệu ứng xã hội rất cao.

Việc tham gia viết báo của Nhóm có lộ trình và có trọng tâm. Thời kỳ đầu của kinh tế thị trường vẫn còn vướng bận các tập quán và suy nghĩ của thời bao cấp, nên chủ trương của anh em trong thời kỳ từ năm 1990 đến 1992 là tấn công vào nhận thức và cách quản lý không còn phù hợp, chống tiêu cực kinh tế và tiêu cực trong kinh doanh. Đây là cách dọn sạch miếng đất chuẩn bị cho việc gieo hạt. Từ năm 1993, các bài viết giới thiệu và cổ vũ cho những suy nghĩ tiến bộ, đề xuất các hướng tháo gỡ, ủng hộ đổi mới.

Lúc này có thêm một số anh em chuyên viên tham gia với nhóm như Lê Ủy, Nguyễn Văn Sơn, Nguyễn Ngọc Bích, Lê Trọng Nhi, Nguyễn Hoàng Sơn khiến các buổi gặp nhau hàng tuân càng đông vui.

Một số thành viên trong nhóm gồm Phan Chánh Dưỡng, Lâm Võ Hoàng, Huỳnh Bửu Sơn, Trần Bá Tước được mời tham gia Tổ tư vấn của Thủ tướng Chính phủ. Lại có thêm điều kiện để họ đóng góp cho sự nghiệp phát triển kinh tế đất nước với vai trò tư vấn. Đến khi ông Võ Văn Kiệt không còn làm Thủ tướng thì Tổ tư vấn giải thể.

Giai đoạn 1995 - 2001: Trở về cố hương

Thời gian sinh hoạt tại báo Lao Động kéo dài được 5 năm. Sau khi các ông Trần Trọng Thức, Hoàng Thoại Châu và một số anh em rút khỏi báo Lao động vào cuối năm 1994 thì Nhóm chuyên viên lại trở về sinh hoạt tại Công ty Phát triển Công nghiệp Tân Thuận, nơi ông Dưỡng làm Giám đốc và sau đó là tại báo Thanh Niên Thời Đại, nơi quy tụ những anh em vừa rời báo Lao Động.

Sau đó nhóm có thêm hai điểm sinh hoạt khác khi aông Huỳnh Bửu Sơn về làm Tổng Giám đốc Ngân hàng VP và ông Hoàng Thoại Châu về làm Thư ký Toà soạn báo Lao Động và Xã hội. Nhưng rồi lại xảy ra chuyện vật đổi sao dời, sau vài năm hai nơi này không còn là đất dụng võ, kể từ đó anh em trở lại sinh hoạt tại Công ty Tân Thuận ở 210 Lê Hồng Phong (quận 5).

Anh em trong Nhóm Thứ Sáu thường nói đùa đây là giai đoạn trở về vùng đất yên lành vì sinh hoạt ổn định, tiếp tục nghiên cứu nhiều đề tài khác như Cải cách hành chính, ASEAN, Mười năm đổi mới, nhưng rõ ràng chất lượng không được như thời kỳ đầu. Một phần vì đa số anh em trong Nhóm nay đều ổn định công ăn việc làm (khác với 15 năm trước) nên đầu tư công sức không nhiều, một phần là có quá nhiều cơ quan nghiên cứu và thông tin nay không còn là thứ hiếm hoi khiến anh em dễ buông tay.

Thời kỳ này, một số anh em Việt kiều thỉnh thoảng đến chơi mỗi khi về nước, nhưng rồi cuối cùng chỉ có một người gắn bó với nhóm đến ngày hôm nay là Trần Sĩ Chương

Từ giữa năm 2001, Nhóm cũng có nhiều công trình nghiên cứu đang ấp ủ như đi tìm lời giải đáp cho hướng phát triển của Đồng bằng sông Cửu Long và thực trạng nghèo khó của nông dân tại vùng trọng điểm lương thực này. Nhóm cũng đang hình thành một dự án đầu tư xây dựng khu Đại học ở phía Nam Sài Gòn, nhưng tất cả đều đang ở phía trước.

Hồi tưởng lại thời gian đã qua. Từ đó đến nay, có những sự việc mà trước đây họ băn khoăn đặt ra, mong mỏi phải chi điều đó diễn ra thế này thế khác, thì giờ đây lấy làm mừng rằng có nhiều điều đã được thực hiện theo như đề xuất cả anh em và lại là một trong những điều thúc đẩy đất nước phát triển.

Đọc trong sách xưa, thấy những nhóm người trong giang hồ hay trong lịch sử kết với nhau vì một mục tiêu, một lý tưởng, cùng nhau đạt được một cái gì đó. Với Nhóm Thứ Sáu thì ngược lại, hơn hai chục năm gắn bó với nhau không có mục đích gì rõ rệt, chỉ quý nhau về tư cách, trọng nhau về kiến thức, mỗi người mỗi vẻ, am tường các lĩnh vực khác nhau, vậy là tập hợp lại. Khi cùng nhau bàn luận, thấy nên làm điều này điều kia để đóng góp với đời, thế là bắt tay vào làm một cách bất vụ lợi, nếu có kết quả thì tốt, không thì cũng chẳng làm hại ai.

Ông Lâm Võ Hoàng có một câu rất hay mà anh em trong nhóm tâm đắc. Khi có người khen viết bài xuất sắc thì ông trả lời: "Đừng khen tôi, chẳng qua tôi có nhu cầu phải viết thì viết, cũng giống như con gà mắc đẻ thì phải đẻ trứng vậy thôi. Đẻ ở đâu cũng không hay, đẻ rồi người ta mang đi để làm gì cũng không biết, họ luộc ăn hay đem đi ấp cũng chẳng quan tâm".