Đăng ký sáng chế: "Trượt" do... đơn

Trong vài năm gần đây, số lượng đơn đăng ký sáng chế mà Cục Sở hữu Trí tuệ (SHTT) (thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ) tiếp nhận luôn tăng khoảng 10%/năm. Riêng trong năm 2014, Cục đã tiếp nhận khoảng 4.400 đơn đăng ký sáng chế, 10% trong đó là đơn của người Việt Nam. Tuy nhiên, trong số 1.500 bằng sáng chế độc quyền được cấp trong năm này chỉ có khoảng 3% là của người Việt Nam.

Một trong những nguyên nhân của tình trạng trên, theo ông Nguyễn Văn Bảy - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và đào tạo thuộc Cục SHTT, là do chất lượng đơn đăng ký nhãn hiệu của người Việt Nam chưa tốt.

Theo quy định, để được cấp bằng độc quyền sáng chế, sản phẩm phải có tính mới hoàn toàn, có sự sáng tạo cao và khả năng áp dụng quy mô công nghiệp. Bản mô tả sáng chế là một trong những tài liệu quan trọng của hồ sơ đăng ký sáng chế độc quyền

Trong Bản mô tả sáng chế, ngoài tên sáng chế/giải pháp và lĩnh vực kỹ thuật được đề cập, cá nhân/tổ chức có sáng chế/giải pháp đăng ký bảo hộ cần mô tả chi tiết bản chất kỹ thuật của sáng chế/giải pháp hữu ích như các bộ phận cấu thành, các chi tiết của các bộ phận cấu thành, nguyên tắc hoạt động, các bước vận hành/hoạt động; và công dụng của sáng chế, sự khác biệt so với các sản phẩm cùng loại đã được biết.

"Nhiều đơn sáng chế bị từ chối ngay ở giai đoạn hình thức do nộp hồ sơ không hoàn chỉnh", ông Bảy cho biết.

Về đăng ký nhãn hiệu, số lượng đơn nộp trực tiếp tại Cục SHTT năm 2014 đạt khoảng 33.000 đơn. Ngược lại với tình hình đăng ký sáng chế, số lượng đơn đăng ký nhãn hiệu của người Việt Nam trong khoảng hơn 10 năm nay đều cao hơn của người nước ngoài nộp tại Việt Nam.

Thống kê riêng số lượng đơn đăng ký nhãn hiệu của các tỉnh/thành phố thì TP.HCM đang là địa phương có số lượng đơn đăng ký nhãn hiệu nhiều nhất – gần 12.000 đơn trong năm 2014. Đứng thứ hai là Hà Nội – khoảng 7.600 đơn. Những địa phương có số lượng đơn đăng ký nhãn hiệu thấp nhất là Lai Châu với 2 đơn, Bắc Kạn 5 đơn, Điện Biên 9 đơn...

Nguyên nhân của tình trạng trên, theo ông Bảy, chủ yếu do số lượng doanh nghiệp tại địa phương còn ít, nhận thức của doanh nghiệp về SHTT còn hạn chế.

Mỹ là nước có số lượng đơn đăng ký nhãn hiệu vào Việt Nam nhiều nhất năm 2014 với 1.713 đơn, tiếp đến là Nhật Bản 1.295 đơn, Trung Quốc 904 đơn, Hàn Quốc 785 đơn, Thái Lan 519 đơn...