Đại học khởi nghiệp là “cánh tay nối dài” của quốc gia trong đổi mới sáng tạo

Đây là vấn đề mẫu chốt và cũng là nhấn mạnh của TS. Đặng Đức Thành - Chủ tịch Công ty CP Đại học khởi nghiệp tại hội thảo "Hướng đến đại học khởi nghiệp" do Công ty CP Đại học khởi nghiệp và Trường Đại học Công Thương TP.HCM tổ chức sáng ngày 2/12.

Đại học khởi nghiệp - hướng đi tất yếu

Theo TS. Thành, hiện nay kết quả khởi nghiệp trong đại học còn rất khiêm tốn. Nhiều trường phát động rầm rộ nhưng qua nhiều năm chỉ hình thành được vài ba doanh nghiệp. Nguyên do là hoạt động còn manh mún, thiếu quy luật và thiếu nền tảng bài bản.

Theo TS. Thành, quốc gia nào có nhiều doanh nghiệp đổi mới sáng tạo thì nguồn thu ngân sách tăng mạnh. Ví dụ như Amazon, Tesla hay Microsoft... đều đi lên từ khởi nghiệp sáng tạo và đa phần doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên thế giới đều hình thành từ môi trường đại học.
Nghị quyết 68 đặt mục tiêu phải đạt 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030, trong đó doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo sẽ là trọng tâm. Muốn vậy, đại học phải trở thành "chiếc nôi" tạo ra công nghệ mới và mô hình kinh doanh mới. Từ đây, mô hình thế hệ thứ ba (sau trường đại học đào tạo và nghiên cứu) - đại học khởi nghiệp được đặt ra như một hướng đi tất yếu.

Mô hình này khuyến khích sinh viên vừa học vừa làm; các dự án trong trường phải có khả năng thương mại hóa; thầy cô phải tham gia vận hành các tổ hợp dự án thay vì chỉ đứng lớp...

"Ở Việt Nam, mô hình cũ khiến trường đại học chỉ duy trì dựa vào học phí và không nuôi được tinh thần khởi nghiệp, không tạo ra nghiên cứu lớn hay sản phẩm thương mại hóa. Vì vậy, trường phải chủ động thuyết phục doanh nghiệp tham gia, chứng minh năng lực, có đội ngũ giảng viên mạnh và tiềm năng tạo ra công nghệ mới. Doanh nghiệp đặt hàng cùng bỏ vốn, chấp nhận rủi ro và nắm phần sở hữu xứng đáng trong doanh nghiệp được hình thành từ dự án", TS. Thành nói.

Lợi ích từ mô hình đại học khởi nghiệp mang lại là các tổ hợp dự án có nguồn lực để vận hành; giảng viên có thu nhập bền vững; sinh viên được đào tạo trong môi trường thực tế và doanh nghiệp mới được hình thành ngay từ khi còn trên giảng đường. Đặc biệt, sinh viên ra trường đã có tinh thần và kỹ năng khởi nghiệp, còn trường đại học có nguồn thu thay vì chỉ trông vào học phí.

“Mô hình đại học khởi nghiệp mở ra nhiều cơ hội cho các trường đại học”

Bà Phan Thị Quý Trúc - Phó Trưởng phòng Quản lý Công nghệ, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM khẳng định rằng mô hình này mở ra nhiều cơ hội cho các trường.

Bà cho biết, không chỉ mang lại lợi ích tài chính, đại học khởi nghiệp còn giúp trường gia tăng giá trị kinh tế - xã hội thông qua việc gắn nghiên cứu với nhu cầu thị trường, đào tạo nhân lực đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp và tham gia sâu hơn vào chiến lược phát triển địa phương.

Ngoài ra, cơ hội còn đến từ việc nâng cao chất lượng đào tạo và khả năng tuyển dụng, khi sinh viên được tiếp xúc với dự án thực tế, được mentor doanh nghiệp hướng dẫn và được rèn kỹ năng ngay từ năm đầu. Những mô hình như Stanford - nơi ý tưởng của sinh viên liên tục được thử nghiệm và gọi vốn cho thấy môi trường khởi nghiệp giúp người học trưởng thành nhanh hơn và tăng sức cạnh tranh trên thị trường lao động.

"Đặc biệt, khi trường đại học tham gia sâu vào mạng lưới đổi mới toàn cầu, vị thế quốc tế được nâng cao rõ rệt. Các mô hình như Technion (Israel) chứng minh rằng một trường đại học khởi nghiệp hoàn toàn có thể trở thành “cánh tay nối dài” của quốc gia trong đổi mới sáng tạo, xuất khẩu tri thức và công nghệ ra thế giới", bà Trúc nói.