 |
Giá nguyên liệu tăng 20%
Nhấn mạnh việc chủ động nguyên liệu đầu vào, ông Đỗ Xuân Lập- Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) cho biết, thời gian gần đây giá gỗ nguyên liệu đang trên đà tăng nhanh.
Theo thống kê của Tổ chức Forest Trends, bình quân mỗi năm Việt Nam nhập khẩu khoảng 5,5-6 triệu m3 gỗ quy tròn nguyên liệu là gỗ tròn và gỗ xẻ. Khoảng trên 40-45% lượng nhập khẩu gỗ từ các nước nhiệt đới, chủ yếu là gỗ tự nhiên; 55-60% còn lại là gỗ ôn đới. Trong 8 tháng đầu 2021, lượng gỗ nguyên liệu nhập khẩu đạt khoảng 4 triệu m3 gỗ quy tròn, tăng 14% so với cùng kỳ năm 2020.
Về xuất khẩu, thống kê từ Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNT) cho thấy, giá trị xuất khẩu lâm sản tháng 8/2021 ước đạt 949 triệu USD. Lũy kế 8 tháng ước đạt 11,217 tỷ USD, tăng 43% so với cùng kỳ. Trong đó, giá trị gỗ và sản phẩm gỗ đạt 10,426 tỷ USD, tăng 42%; lâm sản ngoài gỗ đạt 791 triệu USD, tăng 54% so cùng kỳ năm 2020. Như vậy, 8 tháng năm 2021, xuất siêu gỗ và lâm sản ước đạt 9,149 tỷ USD.
Tuy nhiên, phát biểu tại hội thảo trực tuyến Chuỗi cung ứng gỗ nguyên liệu cho chiến lược phục hồi ngành công nghiệp gỗ hậu Covid-19 do tổ chức Forest Trends cùng các Hiệp hội chế biến gỗ Viforest, Hawa, FBA Bình Định, Dowa, Bifa… tổ chức mới đây, TS. Tô Xuân Phúc- chuyên gia Forest Trends cho biết, các DN ngành gỗ đang gặp khó khăn vì giá bán gỗ nguyên liệu tại thị trường Việt Nam hiện đang rất “nóng”.
Nguyên nhân là giá gỗ xẻ nhập khẩu vào Việt Nam từ các thị trường Mỹ, EU, ZL, Úc, Canada… có tỷ lệ tăng trung bình 20% so với 2020.
Bà Lê Thị Bích Cảnh - Giám đốc công ty gỗ Mỹ Đức cũng cho biết, giá gỗ xẻ nhập từ châu Âu cũng tăng nhưng thị trường Mỹ là tăng nhiều nhất. Nếu như trước tháng 6/2021, giá gỗ óc chó chỉ 600 - 700 USD/m3 thì nay giá đã lên đến 1.200 đến 1.300 USD/m3 - mức tăng 100%. “Mặc dù giá gỗ cao nhưng nhu cầu nguyên liệu rất lớn nên lượng nhập khẩu vẫn tăng”, bà Cảnh chia sẻ.
Lý giải giá gỗ đang leo thang, ông John Chan - Chủ tịch Hiệp hội Gỗ cứng Hoa Kỳ (AHEC) cho biết, nhu cầu nội địa ở Mỹ và châu Âu tăng cao, cộng với gián đoạn logistic cùng các phụ phí phát sinh vì Covid-19 chính là nguyên nhân khiến giá gỗ leo thang. Chưa kể, giá nhân công và những khó khăn do Covid-19 cũng cản trở chuỗi cung ứng nguyên liệu.
Ông Oliver Richard - Giám đốc công ty ANVS, đơn vị chuyên nhập khẩu gỗ từ châu Âu, đặc biệt là Pháp sang Việt Nam và Đông Nam Á cho biết, nhu cầu về gỗ ngày càng lớn hơn nên biến động giá nguồn nguyên liệu này sẽ là thách thức trong thời gian tới. Do vậy, DN trong ngành cần tính toán gia tăng hiệu quả sử dụng để có thể tiết kiệm nguyên liệu. Đồng thời, tìm kiếm phương án kết hợp các nguyên liệu khác để bảo đảm có giá thành tốt nhất.
Tuy nhiên, “xét về giá thì đây vẫn sẽ là thử thách nhưng việc thiếu nguyên liệu chỉ diễn ra vào thời điểm hiện tại và mang tính tạm thời. Nguồn cung sẽ được cải thiện khi đại dịch được kiểm soát nhưng trước mắt, các DN gỗ cần linh hoạt tìm nguồn nguyên liệu khác”, Chủ tịch AHEC nhận định.
Ông John Chan cho rằng, thách thức về giá nguyên liệu hiện nay chính là cơ hội để DN tìm hiểu và thử nghiệm các nguyên liệu thay thế. Hiện, DN chế biến gỗ Việt Nam chỉ đang tập trung sử dụng Dương Vàng, Sồi Trắng và Óc Chó... Trong khi, thị trường còn khá nhiều chủng loại gỗ thích hợp với việc sản xuất hàng nội thất.
Thực tế, rất nhiều DN trong nước hoàn toàn có khả năng gia công khâu xẻ sấy, cung cấp cho khối sản xuất nội thất, ông Nguyễn Duy Minh - Tổng thư ký Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA) chia sẻ.
Đây cũng là giải pháp mà ông Bùi Chính Nghĩa - Phó Cục trưởng Tổng cục Lâm Nghiệp tư vấn cho DN. Bởi, theo ông Nghĩa, nguồn cung gỗ hợp pháp trong nước như cao su, tràm, keo… không nhỏ, đáp ứng được trên 75% nhu cầu sản xuất của ngành. Đáng tiếc nguồn nguyên liệu này chỉ mới tập trung phục vụ các khâu thô như sản xuất viên nén, dăm gỗ, chưa được dùng nhiều vào việc sản xuất nội thất có giá trị cao hơn.
“DN chế biến gỗ cần quan tâm hơn đến nguồn nguyên liệu bản địa này. Chủ động về mặt nguyên liệu là một trong những điều kiện tiên quyết để phát triển bền vững”, ông Nghĩa tư vấn.
Ông Nguyễn Quốc Khanh - Chủ tịch HAWA cũng đồng tình rằng, trước mắt, DN ngành gỗ đang cần một chiến lược nguyên liệu hiệu quả. Trong đó, bao gồm cả việc tính toán các giải pháp nguyên liệu thay thế, kết hợp nguyên liệu cũng như liên kết, tổ chức lại sản xuất.
Giải pháp mua chung và tổ chức lại sản xuất
Dự báo nhu cầu gỗ nguyên liệu tăng nhanh thời gian tới có thể đẩy giá tăng cao hơn, ông Võ Quang Hà - Tổng Giám đốc công ty Tavico cho rằng, cần tính lại bài toán sản xuất để tối ưu hoá nguyên liệu và giải pháp. Ý kiến của ông Hà là các DN trong ngành cần có sự hợp tác mua chung nguyên liệu để có được những đơn hàng lớn, ổn định giá và giúp DN tối ưu hoá chi phí vận chuyển – một câu chuyện của chuỗi cung ứng toàn cầu đang khiến các DN gỗ đau đầu.
Hiện, giá cước vận chuyển toàn cầu đang tăng theo chiều thẳng đứng. Ông Minh nói, nếu năm 2020 việc đứt gãy chuỗi logistic diễn ra ở châu Âu thì năm 2021, đứt gãy chuỗi cung ứng xảy ra ở châu Á. Dòng chảy hàng hoá toàn cầu tắc nghẽn khiến thời gian vận tải lâu, lại thiếu tàu quay đầu nên container rỗng thiếu trầm trọng. Tình trạng này kéo dài nên việc tăng giá không có dấu hiệu dừng lại.
Do vậy, DN trong tất cả các ngành sản xuất cần phải tính toán tổ chức lại chuỗi giá trị sản xuất. “Với ngành chế biến gỗ, thay vì nhập gỗ xẻ trực tiếp như trước đây, có thể chọn giải pháp nhập gỗ tròn bằng tàu rời thay vì container để có giá thành tốt hơn, ít biến động”, ông Minh tư vấn.
Theo ông Minh, việc tổ chức lại chuỗi cung ứng cũng sẽ giúp DN có khả năng thích nghi tốt hơn với những thay đổi lớn của chuỗi cung ứng toàn cầu, vốn đang diễn ra rất mạnh mẽ trong bối cảnh Covid-19.
Không chỉ logistic, chuỗi cung ứng của ngành gỗ sẽ chịu nhiều thách thức trong thời gian tới bởi nhu cầu điện sinh học, giá dầu tăng, giá mủ cao su tăng cao… sẽ cạnh tranh trực tiếp đến khả năng cung ứng gỗ nguyên liệu cho ngành sản xuất gỗ, ông Atiwet Hawaree - Phó Chủ tịch công ty Panelplus Thái Lan nhận định.
Theo ông Nguyễn Quốc Khanh, dịch bệnh vẫn đang chứng kiến sự hoành hành của biến thể mới nên những thách thức về logistic rất khó thay đổi trong thời gian tới. Trong khó khăn chung, DN cần liên kết lại để có thể tạo nên các giá trị mới.
