Nhà văn Sơn Tùng: Búp sen… vẫn xanh

Minh Nguyễn| 24/07/2021 04:07

Nhà văn Sơn Tùng được biết đến với nhiều tác phẩm viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong đó nổi tiếng nhất là "Búp sen xanh". Tiểu thuyết viết về tuổi thơ, thời niên thiếu và tuổi đôi mươi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đến nay được tái bản hơn 30 lần, dịch ra nhiều thứ tiếng.

Nhà văn Sơn Tùng: Búp sen… vẫn xanh

Chọn con đường độc đáo, khó đi

Búp sen xanh mở ra hướng mới khi viết về Hồ Chủ tịch. Nhà văn Sơn Tùng "đời thường hóa" vị lãnh tụ, miêu tả mối tình của Chủ tịch Hồ Chí Minh (lúc ấy là Nguyễn Tất Thành) với thiếu nữ Lê Thị Huệ. Khi ra mắt vào năm 1982, ngay lập tức, cuốn sách gây ra những luồng tranh luận trái chiều. Cuốn sách bị đình bản. Nhưng cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã đọc và giải tỏa phiền phức cho nhà văn bằng cách đồng ý cho tái bản. Thủ tướng còn đích thân viết lời tựa cho cuốn sách (mà nhiều năm sau đó nhà văn mới cho in).

Năm 1990, khi các nhà làm phim đề nghị ông viết một kịch bản phim kỷ niệm 100 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhà văn đã chuyển thể Búp sen xanh thành kịch bản phim Cuộc chia ly trên bến Nhà Rồng, được dựng phim Hẹn gặp lại Sài Gòn (đạo diễn Long Vân).

Ngoài Búp sen xanh, ông là tác giả của nhiều tiểu thuyết khác về Bác như Bông sen vàng, Trái tim quả đất và truyện ký Bác về, Nguyễn Ái Quốc qua ký ức một bà mẹ Nga…  Sơn Tùng còn viết về một số nhân vật cách mạng khác như Trần Phú, Nguyễn Hữu Tiến.

Anh Bùi Sơn Định - con trai ông - cho biết ngày nhà văn còn khỏe, ông vẫn thường nói tới một nguyên tắc khi viết về các vĩ nhân: "Viết về Hồ Chủ tịch và các vĩ nhân, ta có thể thả hồn vào trong đó chứ không được bịa. Bịa là có tội với Hồ Chủ tịch và các vĩ nhân...".

Khi tiếp xúc với các nguồn tin, nhà văn Sơn Tùng có tiêu chí riêng để xác minh: "Một câu chuyện cần phải có ít nhất ba người ở ba nơi khác nhau nói, tuy cách trình bày có thể khác nhau nhưng cùng chung một sự kiện thì mới đủ tin cậy".

Khi còn sống, ông từng lặn lội vào Nam ra Bắc để gặp các nhân vật liên quan. Ngoài đề tài danh nhân, nhà văn Sơn Tùng còn có một số sáng tác khác như Lõm (viết năm 1976, in lần đầu năm 1994), Trái tim quả đất (viết năm 1988, in lần đầu năm 1990), nói về chiến tranh và xã hội, con người Việt Nam trong và sau khi kết thúc chiến tranh. Ông từng viết khoảng 100 bài thơ, trong đó có bài Gửi em chiếc nón bài thơ, được nhạc sĩ Lê Việt Hòa phổ nhạc.

Tấm gương lao động quên mình

Nhà văn Sơn Tùng sinh năm 1928 ở Nghệ An. Trước khi trở thành nhà văn, ông tham gia hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Tháng 4/1971, ông bị thương nặng trở về với 14 mảnh đạn trên mình: liệt tay phải, vỡ vai trái, mắt phải còn 1/10, ba mảnh đạn găm trong sọ não không thể mổ gắp ra được. Mất 81% sức khỏe, xếp hạng thương tật 1/4 (hạng thương binh nặng nhất), song ông vẫn cầm bút viết. Từ 1974 đến năm 2010, với bàn tay chỉ còn ba ngón cầm bút được, ông đã viết hàng chục tiểu thuyết, tập truyện ngắn, văn xuôi.

Năm 2011, ông là thành viên thứ 4 thuộc Hội Nhà văn Việt Nam được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới. Từ năm 2010, nhà văn Sơn Tùng bị xuất huyết não, yếu đi nhiều do vết thương cũ tái phát nên ông giao nhiều việc cho gia đình quyết định. Bà Phan Hồng Mai - vợ nhà văn Sơn Tùng đã làm hồ sơ xin xét tặng giải thưởng Hồ Chí Minh cho ông. Tháng 8/2011, nhà văn Sơn Tùng là một trong 56 tác giả lọt vào danh sách đề cử Giải thưởng Nhà nước. Tuy nhiên, vào ngày 18/8, gia đình nhà văn đã nộp đơn xin rút khỏi giải thưởng.

Nhà văn bị tai biến 11 năm. Ông liệt nửa người, mất hoàn toàn khả năng tự sinh hoạt nhưng trí óc vẫn minh mẫn, được vợ con chăm sóc. Gia đình ông sống trong căn nhà tập thể ở ngõ Văn Chương. 

Trước khi nằm một chỗ, ông đang thực hiện dở cuốn sách về Chủ tịch Hồ Chí Minh và ấp ủ viết một cuốn nữa về quê hương Nghệ An. Bản thảo có tên Những chuyện Bác Hồ - Cả trăm năm chưa dễ thấu ngọn nguồn, được viết dựa trên nhiều nguồn tư liệu. Trong đó, có tư liệu ghi lại từ cuộc gặp gỡ, trò chuyện của nhà văn Sơn Tùng với bà Nguyễn Thị Thanh và ông Nguyễn Sinh Khiêm (chị và anh ruột của Hồ Chủ tịch).

Anh Bùi Sơn Định - con trai thứ của nhà văn - là người thay cha tập hợp bản thảo từ những tư liệu ông lưu giữ. Dù chỉ nằm yên một chỗ, nói vài từ đơn giản, trí nhớ nhà văn vẫn minh mẫn. Con trai thường đọc bản thảo trực tiếp cho ông nghe hoặc ghi âm lại để ông nghiền ngẫm. Dù không thể giải thích tường tận, ông có thể gật, lắc với những điều đúng sai mà con trai nói.

Khi hay tin nhà văn Sơn Tùng qua đời, nhà văn Nguyễn Quang Thiều ngậm ngùi, "Ông là một con người đặc biệt, một nhà văn đặc biệt. Ý chí sống và sức sáng tạo phi thường của ông là một tấm gương lớn".

Theo thông tin từ gia đình, lễ viếng nhà văn Sơn Tùng (1928 - 2021) sẽ bắt đầu vào lúc 7 giờ 30 ngày 26/7 tại Nhà tang lễ số 5 Trần Thánh Tông (Hà Nội). Lễ truy điệu và đưa tang vào hồi 8 giờ 30 ngày 26/7, an táng tại nghĩa trang quê nhà (xã Diễn Kim, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An).

(0) Bình luận
Nổi bật
Đọc nhiều
Nhà văn Sơn Tùng: Búp sen… vẫn xanh
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO