Cải cách thủ tục hành chính TP.HCM - Từ nghị quyết 66/NQ-CP đến thực tiễn: Chuyển biến tích cực từ các phường (Bài 2)

Ghi nhận thực tế quá trình cải cách thủ tục hành chính tại TP.HCM thời gian qua cho thấy đã có sự chuyển biến lớn từ cách các phường, xã tổ chức lại công việc hằng ngày.

Tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Sài Gòn, tinh thần cải cách được hình thành ngay từ những ngày đầu vận hành. Đội ngũ cán bộ, công chức của phường đã phục vụ người dân đúng với tên gọi của Trung tâm. Phường phát động phong trào thi đua trong nội bộ, tạo động lực để mỗi cán bộ tự khẳng định vai trò và trách nhiệm trong công việc. Cách làm này không mang tính hình thức mà gắn trực tiếp với chất lượng xử lý hồ sơ và thái độ phục vụ người dân. Điểm đáng chú ý là bên cạnh việc tiếp nhận và giải quyết thủ tục tại trụ sở, phường Sài Gòn còn triển khai nhiều mô hình gặp gỡ, lắng nghe người dân. Những buổi tiếp xúc này giúp chính quyền nắm bắt sớm các khó khăn phát sinh trong giai đoạn đầu thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, từ đó điều chỉnh cách làm cho phù hợp hơn với thực tế. Việc chủ động đưa phản ánh của người dân vào quy trình điều hành cho thấy trách nhiệm người đứng đầu không dừng ở chỉ đạo, mà được thể hiện bằng hành động cụ thể.

Một cách tiếp cận khác được ghi nhận tại phường Thủ Dầu Một với mô hình “cà phê sáng với nhân dân”. Hoạt động này được tổ chức định kỳ tại 40 khu phố và duy trì liên tục trong nhiều tháng. Thông qua không gian trao đổi cởi mở, chính quyền phường tiếp nhận trực tiếp phản ánh của người dân về thủ tục hành chính, thái độ phục vụ và những vướng mắc trong quá trình giải quyết hồ sơ. Đây là kênh thông tin quan trọng để điều chỉnh cách tổ chức công việc, thay vì chờ báo cáo hành chính theo định kỳ.

Tại phường Bến Thành, nỗ lực cải cách được thể hiện rõ qua việc lựa chọn một thủ tục cụ thể để tạo chuyển biến thực chất. Phường triển khai mô hình rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục cung cấp thông tin về quy hoạch xây dựng. Khi người dân nộp hồ sơ, công chức Trung tâm Phục vụ hành chính công tiếp nhận, ghi giấy hẹn và chuyển hồ sơ đến bộ phận chuyên môn để rà soát thông tin. Nhờ tổ chức lại quy trình, thời gian trả kết quả được rút ngắn ba ngày làm việc so với quy định, và toàn bộ hồ sơ đều được trả trước hẹn.

Từ những mô hình đang được triển khai tại cơ sở, có thể thấy cải cách thủ tục hành chính tại TP.HCM đang dần hình thành một diện mạo mới. Tại phường Thủ Đức, sau sắp xếp đơn vị hành chính, bộ máy nhanh chóng được kiện toàn và vận hành ổn định. Phường Thủ Đức đã công khai 372 thủ tục hành chính theo quy định và 2.066 thủ tục không phụ thuộc địa giới hành chính, giúp người dân dễ dàng tra cứu và thực hiện. Dù khối lượng hồ sơ lớn, phường vẫn xử lý hiệu quả công việc. Từ đầu tháng 7 đến cuối tháng 11/2025, phường tiếp nhận hơn 15.000 hồ sơ, trong đó tỷ lệ nộp trực tuyến đạt trên 83%. Tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng hạn và trước hạn ở mức cao, đáp ứng tốt nhu cầu của người dân

Nhờ vậy, phường Thủ Đức đạt các chỉ số số hóa rất cao với gần như toàn bộ hồ sơ có thành phần được số hóa và kết quả điện tử. Hàng nghìn hồ sơ đã được tái sử dụng dữ liệu số hóa, góp phần giảm đáng kể thời gian và công sức cho người dân. Những con số này phản ánh rõ sự đầu tư nghiêm túc của chính quyền cơ sở trong việc thực hành cải cách, chứ không dừng ở việc triển khai hình thức.

Một ví dụ khác là phường Vũng Tàu với mô hình Trung tâm Phục vụ hành chính công lưu động. Trung tâm được tổ chức vào sáng thứ Bảy hằng tuần, phục vụ người dân và doanh nghiệp trong những ngày nghỉ. Việc chủ động đưa dịch vụ hành chính đến gần người dân hơn cho thấy sự linh hoạt trong cách tổ chức công việc của chính quyền phường. Những phản hồi tích cực từ người dân và doanh nghiệp cho thấy mô hình này đã đáp ứng đúng nhu cầu thực tế và góp phần nâng cao mức độ hài lòng.

Khi thủ tục được giải quyết nhanh, minh bạch và ổn định, rủi ro hành chính giảm xuống. Đây là yếu tố có ý nghĩa quan trọng đối với khả năng giữ chân và thu hút nguồn lực trong trung hạn. Trong 5 - 10 năm tới, lợi thế của TP.HCM sẽ phụ thuộc nhiều vào việc duy trì được nhịp cải cách đồng đều giữa các địa bàn. Những nỗ lực từ phường, xã cho thấy cải cách thủ tục hành chính đang dần trở thành thói quen vận hành của bộ máy, thay vì là nhiệm vụ theo phong trào.

Đọc thêm Bài 1: Đối lập giữa con số và gánh nặng chi phí