Cách nhiều nước thế giới kiểm soát đà tăng giá xăng dầu

Giá xăng, dầu liên tiếp lập đỉnh khiến nhiều nước thế giới phải tìm cách kiểm soát đà tăng để xoa dịu gánh nặng tài chính cho người dân.

Nguồn cung năng lượng thắt chặt trong khi nhu cầu về nhiên liệu tăng mạnh sau đại dịch, kết hợp tình hình chiến sự tại Ukraine và lệnh trừng phạt của phương Tây áp lên Nga khiến giá xăng dầu thời gian qua tăng liên tục. Bên cạnh đó, việc Trung Quốc nới lỏng các hạn chế chống dịch những ngày gần đây, trong khi OPEC và các đồng minh gồm Nga (OPEC+) ít có dấu hiệu muốn tăng sản lượng càng làm tăng cơn khát dầu.

Ngày 30/5/2022, giá dầu thô Brent lên trên 120 USD/thùng sau khi Liên minh châu Âu (EU) thông báo cấm nhập 90% dầu Nga. Giá xăng trung bình tại Mỹ ngày 31/5 vì thế cũng lên kỷ lục: 4,62 USD/gallon (3,78 lít), tăng 52% so với năm 2021. Trước đó, giá dầu Brent hôm 7/3 đạt đỉnh 139,13 USD/thùng và giá dầu WTI đạt 130,50 USD/thùng - mức cao chưa từng thấy kể từ khủng hoảng tài chính 2008.

Giá xăng, dầu liên tiếp lập đỉnh khiến nhiều nước thế giới phải tìm cách kiểm soát đà tăng giá xăng bằng cách giảm thuế, xả kho dự trữ hoặc tìm nguồn cung mới để xoa dịu gánh nặng tài chính cho người dân.

"Giá xăng thường tác động lớn lên tâm lý tiêu dùng và được xem là thước đó báo hiệu lạm phát trong tương lai. Đặc biệt, trong thời điểm mở cửa trở lại, nhu cầu di chuyển dự báo tăng đột biến, giá xăng sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch lái xe. Còn giá dầu nhìn chung sẽ ảnh hưởng đến vé máy bay", Jeffrey Roach - nhà kinh tế học tại LPL Financial nhận xét với The Washington Post.

Các bang Mỹ giảm thuế, ngừng thuế

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nhiều lần tuyên bố sẽ tìm mọi cách để giảm giá xăng. Hiện, Mỹ đã xả kho dự trữ dầu quốc gia, tìm thêm nguồn cung mới... nhưng giá xăng vẫn chưa thể hạ nhiệt. Trong một bài đăng trên Wall Street Journal, ông Biden tiếp tục thúc giục Quốc hội chấp thuận các đề xuất của ông về giảm thuế và đầu tư cho năng lượng sạch.

Một người Mỹ đang bơm xăng tại Los Angeles. Ảnh: Los Angeles Times

Theo Michigan Radio, để hỗ trợ người dân, bang Michigan đã thông qua dự luật tạm dừng thu thuế nhiên liệu vào ngày 26/5. Cụ thể, dự luật đề xuất tạm đặt mức thuế nhiên liệu động cơ trên mỗi gallon của Michigan là 0 cent và dành 300 triệu USD cho các ủy ban đường sá của hạt, các thành phố, làng mạc để tính vào phần doanh thu bị tổn thất. Việc Michigan thông qua quyết định tạm dừng thu thuế nhiên liệu diễn ra sau khi ước tính mới cho thấy bang sẽ thặng dư ngân sách trong năm nay. Việc ngừng đánh thuế nhiên liệu có hiệu lực từ 15/6 đến 15/9.

Tại New York, chính quyền bang sẽ ngừng một số khoản thuế nhiên liệu từ 1/6. Việc ngừng thuế nhiên liệu được thông qua vào tháng 4 và sẽ kéo dài đến cuối năm. Việc ngừng thu thuế nhiên sẽ tiết kiệm cho người dân New York 16 cent/gallon và tiết kiệm cho toàn tiểu bang hơn 600 triệu USD. Ngoài ra, luật giảm thuế tại New York cũng cho phép các hạt trong bang được giảm thêm thuế nhiên liệu tuỳ theo tình hình của hạt.

Ngoài New York, Michigan, một số bang khác cũng áp dụng các biện pháp giảm thuế như Kansas thúc đẩy giảm thuế hàng tạp hóa, New Mexico giảm 1.000 USD thuế cho gia đình gặp khó khăn vì giá nhiên liệu, trong khi Iowa, Indiana, Idaho năm nay đều sẽ giảm thuế thu nhập...

Link bài viết

Anh đánh thuế lợi nhuận công ty năng lượng

Tại Anh, chính quyền đã công bố gói chính sách 15 tỷ GBP (19 tỷ USD) để giúp các hộ gia đình ứng phó với phí sinh hoạt tăng cao và đánh thuế lợi nhuận bất thường với các công ty năng lượng để kiểm soát đà tăng của giá xăng dầu. 

Gói chính sách trên sẽ giúp giảm giá hóa đơn năng lượng, khi hỗ trợ mỗi hộ gia đình Anh khoản tín dụng trị giá 400 GBP (505 USD) cho hóa đơn năng lượng gia đình từ tháng 10.

Trong gói chính sách này, hơn 8 triệu hộ gia đình hưu trí - những người đã nhận khoản thanh toán nhiên liệu mùa đông, cũng sẽ nhận khoản thanh toán đó thêm một lần là 300 GBP (378 USD). Khoảng 6 triệu người nhận trợ cấp khuyết tật ở Anh cũng sẽ nhận khoản thanh toán bổ sung một lần từ tháng 9 là 150 GBP (189 USD), để giúp giảm chi phí tăng từ thiết bị y tế sử dụng nhiều năng lượng.

Đáng chú ý, gói chính sách cũng đánh thuế vào lợi nhuận năng lượng. Bộ trưởng Tài chính Anh Rishi Sunak cho biết sẽ áp mức thuế tạm thời 25% mới với lợi nhuận của các công ty dầu khí. Mức thuế này sẽ được loại bỏ dần khi giá dầu và khí đốt hạ nhiệt. Mức thuế mới này có hiệu lực ngay lập tức và dự kiến thu về 5 tỷ GBP (6,3 tỷ USD) trong 1 năm tới.

Người phụ nữ bơm xăng tại khu vực New London, Anh, hôm 8/3. Ảnh: The Day.

Hàn Quốc, Nam Phi và Thái Lan cũng giám thuế

Thuế nhiên liệu tại Hàn Quốc đã giảm 30% từ ngày đầu tháng 5/2022, thay vì 20% như dự định. Trước đó, nước này chỉ định giảm thuế với xăng, dầu diesel và khí hoá lỏng (LPG) trong 6 tháng, đến hết tháng 4 năm nay. Nhưng sau đó, Hàn Quốc phải gia hạn thêm 3 tháng, tới cuối tháng 7. Nước này cũng bỏ ngỏ khả năng tăng mức giảm thuế nếu giá vẫn đi lên.

Ngoài ra, với việc giá dầu diesel lần đầu vượt 2.000 KRW/lít, chính phủ Hàn Quốc đầu tháng này đã thông báo kế hoạch hỗ trợ cho những người bị tăng phí sinh hoạt do giá nhiên liệu cao.

Tại Nam Phi, chính phủ hôm 31/5 cũng công bố loạt biện pháp để kiểm soát đà tăng thẳng đứng của giá xăng dầu trong nước. Họ gia hạn chính sách giảm thuế xăng dầu cho đến đầu tháng 7. Chính sách này được công bố 4 tháng trước. Từ tháng 6/2022 Bộ Năng lượng Nam Phi cũng sẽ bỏ một khoản thuế quản lý áp dụng với xăng 95. Họ cũng đang đề xuất giảm giá nhiên liệu cơ bản thêm trong những tháng tới.

Link bài viết

Còn tại Thái Lan, Thủ tướng Prayut Chan-o-cha đã thông báo sẽ gia hạn việc giảm thuế tiêu thụ đặc biệt với dầu diesel thêm 2 tháng và tăng mức giảm. Từ 21/5 đến 20/7, thuế tiêu thụ với dầu diesel B5 sẽ giảm 5 Baht/lít, tăng so với mức cũ là 3 Baht. Ông Chan-o-cha cũng cho biết chính phủ đang cân nhắc hỗ trợ các nhóm sử dụng nhiên liệu chịu ảnh hưởng nặng nhất.

Thái Lan cũng trợ giá 50% cho mức tăng giá nhiên liệu. Bên cạnh đó, Thủ tướng cam kết sẽ tăng dự trữ dầu và người dân Thái Lan cũng được tăng trợ cấp tiền mặt từ 45 Baht/tháng lên 100 Baht/tháng và hỗ trợ tiền mặt 100 Baht/tháng khi mua gas nấu ăn...

Đức, Pháp trợ giá, Phillipines cho làm việc từ xa

Tháng 3 vừa qua, Đức đã phát thêm tiền mặt cho người lao động và gia đình, cũng như giảm giá xăng, giá vé các phương tiện giao thông công cộng. Trong khi đó, Pháp cam kết hạn chế mức tăng giá điện theo quy định ở mức 4%, đồng thời triển khai gói hỗ trợ gần 27 tỷ USD để giúp các công ty về chi phí khí đốt và điện. Từ đầu tháng 4, Pháp đã áp dụng trợ giá 0,16 USD/lít xăng, dầu diesel cho người dân trong 4 tháng.

Ở Philippines, giới chuyên môn góp ý cho chính phủ về giảm tác động từ xăng dầu, trong đó tập trung vào giảm thuế, trợ giá và làm việc từ xa. Theo đó, thuế xăng dầu ở nước này sẽ giảm theo tỷ lệ phần trăm nhất định nếu giá xăng dầu thế giới đạt các mốc 85-90-100 USD/thùng.

Giảm thuế cũng là cách nhiều bang ở Canada lựa chọn để hãm đà tăng giá nhiên liệu. Vào tháng 4, chính quyền Ontario công bố kế hoạch giảm thuế xăng dầu trong 6 tháng cuối năm. Tháng 3, chính quyền Alberta cũng thông báo sẽ không thu thuế nhiên liệu nếu giá dầu WTI còn trên 90 USD. Còn ở Hà Lan, từ tháng 4, thuế nhiên liệu được giảm 17 cent/lít với xăng và 11 cent/lít với dầu diesel. Thuế VAT lên năng lượng giảm từ 21% xuống 9%, bắt đầu từ tháng 7. Ở Hà Lan, thuế chiếm 50% giá xăng và 40% giá dầu diesel.