Bộ Tài chính: Sẽ điều chỉnh thuế thu nhập cá nhân theo lộ trình, sát với thực tiễn

Tại cuộc họp với các bộ ngành, doanh nghiệp và hiệp hội liên quan đến dự án Luật TNCN (sửa đổi) do Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc chủ trì, ngày 31/7, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, Bộ đang rà soát toàn diện, xây dựng chính sách thuế mới trong giai đoạn 5 năm tới. Trọng tâm là hoàn thiện cơ sở dữ liệu thu nhập, bảo đảm việc tính thuế sát thực tế và phù hợp với xu hướng nền kinh tế số.

Theo ông Tuấn, hệ thống thuế hiện hành bộc lộ một số bất cập do thay đổi nhanh của thị trường lao động, đầu tư, chứng khoán và bất động sản. Do đó, chính sách mới sẽ linh hoạt hơn, đơn giản thủ tục hành chính và tạo thuận lợi cho người nộp thuế.

Hiện nhà đầu tư cá nhân đang bị khấu trừ 0,1% trên tổng giá trị giao dịch chứng khoán - bất kể lời hay lỗ. Cách tính này tuy đơn giản nhưng chưa phản ánh đúng thu nhập thực tế.

Bộ Tài chính đang nghiên cứu cho phép cá nhân lựa chọn tự quyết toán vào cuối năm, tính thuế theo thu nhập ròng với mức thuế suất 20% - nếu có hóa đơn chứng từ đầy đủ. Mô hình này tạo điều kiện công bằng hơn, nhất là với nhà đầu tư dài hạn, hay phát sinh lỗ.

Với thu nhập từ bất động sản, thuế hiện áp dụng theo tỷ lệ 2% giá trị chuyển nhượng, không phân biệt lời - lỗ. Bộ Tài chính thừa nhận quy định này chưa sát với bản chất thuế thu nhập.

Do đó, một trong những định hướng sửa đổi là tính thuế trên phần chênh lệch giữa giá mua - bán. Việc này sẽ tạo công bằng giữa các giao dịch, đồng thời khuyến khích minh bạch hóa thông tin và chống thất thu thuế.

Trường hợp cá nhân nhận cổ tức bằng cổ phiếu hiện chưa phải nộp thuế ngay, chỉ tính thuế 0,1% khi chuyển nhượng. Trong khi đó, người nhận cổ tức bằng tiền mặt bị tính 5% ngay tại thời điểm nhận.

Điều này tạo sự thiếu công bằng giữa các hình thức đầu tư. Bộ đang nghiên cứu điều chỉnh để phản ánh đúng lợi ích kinh tế thực tế, đồng thời đảm bảo không trùng thuế khi đã tính ở doanh nghiệp.

Với nhóm cá nhân làm nội dung số, Bộ Tài chính đề xuất khấu trừ chi phí tối đa 4 triệu đồng/tháng trước khi tính thuế. Mức khấu trừ này nhằm phản ánh chi phí hoạt động cơ bản cho người làm nghề sáng tạo cá nhân, phù hợp với thực tiễn và các mô hình kinh tế mới.

Mức giảm trừ gia cảnh hiện tại là 11 triệu đồng/tháng cho bản thân và 4,4 triệu đồng/người phụ thuộc, được điều chỉnh lần gần nhất vào năm 2020. Theo quy định, khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng trên 20% so với lần điều chỉnh trước, sẽ xem xét điều chỉnh mức giảm trừ.

Tính đến hết tháng 6/2025, CPI lũy kế đã tăng gần 19,9%, tiệm cận ngưỡng quy định. Bộ Tài chính đang trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội phương án điều chỉnh tăng giảm trừ, dự kiến áp dụng trong năm 2025.

Tại cuộc họp, nhiều doanh nghiệp, hiệp hội cho biết đồng thuận với hướng sửa đổi chính sách TNCN của Bộ Tài chính. Việc cho phép lựa chọn giữa hai phương án nộp thuế chứng khoán (khấu trừ 0,1% hoặc quyết toán cuối năm) được đánh giá linh hoạt, hợp lý.

Các doanh nghiệp cũng đánh giá cao cách tiếp cận thận trọng, có lộ trình và lấy ý kiến rộng rãi trước khi ban hành luật, nhằm đảm bảo tính thực thi và không gây xáo trộn đột ngột.

Luật Thuế thu nhập cá nhân được ban hành từ năm 2007 và có hiệu lực từ 2009. Sau hơn 15 năm áp dụng, nền kinh tế đã thay đổi sâu sắc, từ cấu trúc thu nhập, phương thức đầu tư đến hành vi tiêu dùng.

“Việc thu thuế phải đảm bảo đúng bản chất thu nhập, bám sát thực tiễn, nhưng cũng cần hài hòa với đặc thù của Việt Nam. Bộ Tài chính sẽ tiếp tục lắng nghe ý kiến của doanh nghiệp, chuyên gia, các hiệp hội ngành nghề và địa phương để xây dựng chính sách minh bạch, công bằng, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và tăng thu ngân sách bền vững”, ông Tuấn khẳng định.