Bình Dương tìm cách phát triển bền vững thay vì các giải pháp tình thế

Theo đề xuất của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Bình Dương đặt mục tiêu tăng trưởng trên 10% từ năm 2025 trở đi. Tại hội thảo mới đây với các chuyên gia và doanh nghiệp, Bình Dương mong muốn đánh giá toàn diện bối cảnh kinh tế; tạo cơ sở để tỉnh đảm bảo mục tiêu tăng trưởng 2 con số.

Nhiều thách thức cho mục tiêu tăng trưởng 2 con số

Trước đó, Doanh Nhân Sài Gòn đã ghi nhận nhiều khó khăn bủa vây mục tiêu tăng trưởng 2 con số của Bình Dương. Thực tế cho thấy, tăng trưởng giai đoạn 2010-2020 chỉ đạt 9,35%/năm; mức tăng trưởng năm 2024 chỉ đạt 7,48%.

Theo nghiên cứu của Trường Đại học Việt Đức (TP.Bến Cát), Bình Dương đang đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các tỉnh có thu nhập thấp hơn và đông dân trong hoạt động gia công, lắp ráp. Đây là những hoạt động có giá trị gia tăng thấp.

Nghiên cứu cho thấy, một lực lượng không nhỏ lao động có tay nghề thấp đang rời Bình Dương để về quê do chi phí nhà ở, sinh hoạt rẻ hơn. Điều này cho phép họ chấp nhận mức lương tương xứng với hoạt động sản xuất có giá trị gia tăng thấp.

Các doanh nghiệp trong lĩnh vực này cũng đã nhận ra lợi thế của các tỉnh nghèo, đông dân và sẽ tiếp tục dịch chuyển sản xuất về các tỉnh đó; đặc biệt trong điều kiện kết nối giao thông tại nhiều địa phương đã được cải thiện, kết nối đáng kể.

Bình Dương đã làm tốt vai trò dẫn dắt trong giai đoạn vừa qua, nhưng chủ yếu phát triển theo chiều rộng, tập trung vào các lĩnh vực thâm dụng nhân công lớn.

Vì thế, theo Trường Đại học Việt Đức, nếu ví Bình Dương là một trong những con sếu đầu đàn trong hội nhập kinh tế ở Việt Nam thì Bình Dương cần có chiến lược phù hợp để “bay” trên một tầng sản xuất với giá trị gia tăng cao hơn.

PGS.TS Hoàng Công Gia Khánh, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế - Luật TP.HCM cũng cho biết, giai đoạn vừa qua, tăng trưởng kinh tế của Bình Dương chủ yếu dựa vào sự gia tăng liên tục của vốn và lao động.

Theo ông Khánh, năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) đóng vai trò quan trọng trong việc tăng trưởng bền vững của Bình Dương có dấu hiệu giảm xuống. Trong khi năm 2025, nguồn lao động và năng suất nhân tố tổng hợp đóng góp vào nền kinh tế vẫn còn hạn chế, dù đã có sự phục hồi từ dòng vốn đầu tư.

Để đạt tăng trưởng GRDP 10% vào năm 2025 thì Bình Dương cần giải ngân khoảng 185 ngàn tỷ đồng vốn đầu tư toàn xã hội và nền kinh tế có khả năng hấp thụ nguồn vốn này.

Tuy nhiên, năm 2025 được dự báo có nhiều thách thức về thuế quan, thị trường tài chính và chuỗi cung ứng. Những thách thức này sẽ ảnh hưởng đến xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam nói chung và Bình Dương nói riêng. Do vậy, TS. Khánh nhận định, mục tiêu tăng trưởng 2 con số là rất thách thức.

Bình Dương cần giải pháp phát triển dài hạn

Theo TS. Trần Du Lịch, Ủy viên Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia, nhiều địa phương đã mất 2 năm (trong giai đoạn 2021-2025) để phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19. Bình Dương cũng vậy.

Tăng trưởng của tỉnh năm 2021 chỉ đạt 2,78%; năm 2022 là 7,19%; năm 2023 là 5%; năm 2024 là 7,48%. Nếu mức tăng trưởng năm 2025 đạt 10% thì Bình Dương cũng không thể bù đắp được mức tăng trưởng chậm của 4 năm trước. Vì kế hoạch của Tỉnh ủy cho cả giai đoạn 5 năm là 8,5-8,7%.

Theo TS. Lịch, những giải pháp thúc đẩy tăng trưởng GRDP Bình Dương trong năm 2025 là cần thiết. Thế nhưng, do độ trễ của đầu tư và hiệu ứng số nhân của tiêu dùng, nên các giải pháp chỉ tác động đến tăng GRDP một phần và phần còn lại từ kết quả đầu tư của các năm trước.

Do đó, các giải pháp thực hiện tăng trưởng 2 con số cần nhìn đến mục tiêu tăng trưởng cho cả giai đoạn 2026-2030, chứ không chỉ là các giải pháp tình thế của năm 2025.

Từ phân tích như thế, TS. Lịch đề nghị Bình Dương nhìn nhận vấn đề ở khía cạnh tích cực, lâu dài hơn. “Năm 2025, tỉnh cần tiếp tục nâng cấp các đột phá của mình trong kỷ nguyên mới, bao gồm: Thể chế và môi trường đầu tư; ngành công nghiệp và khu công nghiệp; hạ tầng giao thông và phát triển đô thị mới”, TS. Lịch đề nghị.

TS. Nguyễn Thanh Trọng, Trường Đại học Quốc tế Miền Đông (Bình Dương) thì nhấn mạnh đến việc chọn khu vực và ngành kinh tế cần tăng trưởng cao.

So với khu vực 1 (nông nghiệp) và khu vực 3 (dịch vụ); gần 65% cơ cấu kinh tế của tỉnh ở khu vực 2 (công nghiệp – xây dựng). Đây vẫn là khu vực quyết định, trong đó công nghiệp đóng vai trò trọng yếu. Theo TS. Trọng, khu vực 2 cần tăng trưởng ít nhất 11% và trọng tâm các giải pháp hướng vào thúc đẩy tăng chỉ số sản xuất công nghiệp.

Đồng tình, TS.Trương Minh Huy Vũ - Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM cũng cho rằng, công nghiệp phải tăng trưởng đột phá thì Bình Dương mới đạt được mục tiêu đề ra.

Thêm nữa, công nghiệp Bình Dương dựa chủ yếu vào đầu tư trực tiếp nước ngoài. Đại dịch Covid-19 và biến động kinh tế thế giới vừa qua đã ảnh hưởng lớn đến công nghiệp của tỉnh nói riêng và kinh tế Bình Dương nói chung.

Theo TS. Vũ, Bình Dương cần chuẩn bị những kịch bản khác nhau, đặc biệt là kịch bản quản lý rủi ro trong lĩnh vực xuất khẩu trong năm 2025.

“Vì với tình hình hiện tại của thế giới, các khu vực khác sẽ gặp khó khăn trong xuất khẩu; dẫn đến công nghiệp, chuỗi cung ứng, dịch vụ kho bãi của Bình Dương, và vùng Đông Nam bộ cũng sẽ gặp khó khăn”, TS. Vũ chia sẻ.