Ba điểm nghẽn cần tháo gỡ

Ông Vũ Hải Quân - Thứ trưởng Thường trực Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, hiện nay , Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia không chỉ phát triển tại Hà Nội mà đang từng bước phát triển hệ thống tại các địa phương nhằm tạo điều kiện để các doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam lớn mạnh và vươn ra thị trường quốc tế, chào đón các doanh nghiệp, các nhà sáng lập nước ngoài mong muốn khởi nghiệp tại Việt Nam, khuyến khích các startup quốc tế cùng hợp tác với các doanh nghiệp Việt Nam, thúc đẩy các mô hình kinh doanh mới, các sản phẩm đổi mới sáng tạo.

Ông Thiều Phương Nam - Tổng giám đốc Qualcomm Việt Nam, Thái Lan, Lào và Campuchia cho rằng, để thực hiện chuyển đổi số thành công, doanh nghiệp phải có hạ tầng số tốt, phát triển đồng bộ và khả năng tiếp nhận. Việt Nam cần đẩy nhanh quá trình thương mại hóa và triển khai hạ tầng kết nối, đặc biệt là hạ tầng 5G.

Đáng nói là doanh nghiệp nhỏ và vừa đang gặp khó về vốn, nguồn nhân lực và chính sách. Số lượng chuyên gia vừa am hiểu sâu về công nghệ, vừa có năng lực phát triển sản phẩm và thương mại hóa sản phẩm vẫn còn hạn chế. Đây là một trong những thách thức lớn.

Lãnh đạo các bộ ngành công nhận ba điểm nghẽn cần tháo gỡ là thể chế, hạ tầng và nguồn nhân lực.

Theo ông Phạm Đại Dương - Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương, cần có một quyết tâm rất cao để triển khai các chủ trương, định hướng lớn và quan trọng đã được đề ra.

“Chúng tôi đang nỗ lực để từng bước chuyển đổi tư duy từ “quản lý” sang “quản trị”. Trước đây, khi xây dựng các quy định pháp luật liên quan đến doanh nghiệp, các câu hỏi thường được đặt ra là doanh nghiệp phải đóng bao nhiêu thuế, nghĩa vụ tài chính như thế nào. Hiện nay, chúng tôi đang từng bước thay đổi tư duy theo hướng làm thế nào để tạo động lực cho doanh nghiệp phát triển. Bởi khi doanh nghiệp được tạo điều kiện phát triển bền vững, mở rộng quy mô và nâng cao năng lực cạnh tranh, doanh nghiệp sẽ đóng góp nhiều hơn cho ngân sách nhà nước và cho nền kinh tế”, ông Dương thông tin.

Ông Dương cho biết thêm, trọng tâm trong thời gian tới là tạo đột phá trong thể chế, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, kết cấu hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực. Đây là những định hướng lớn, mang tính nền tảng, nhằm tạo dư địa và động lực mới cho phát triển.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung nhìn nhận cơ chế khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi xanh vẫn còn chậm và cần có tiêu chí đánh giá doanh nghiệp xanh.

Thứ trưởng cho biết Bộ đã xây dựng bộ tiêu chí tăng trưởng xanh gồm 72 tiêu chí, tương thích với tiêu chuẩn quốc tế, nhằm định hướng quá trình xanh hóa nền kinh tế. Tuy nhiên, để các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, có thể áp dụng thực chất vào hoạt động sản xuất, kinh doanh và huy động vốn. Bộ Tài chính đang tiếp tục hoàn thiện một bộ tiêu chí đánh giá doanh nghiệp xanh cụ thể và phù hợp hơn với năng lực thực tế.

Theo ông Trung, thách thức lớn nhất hiện nay là hài hòa yêu cầu của tăng trưởng xanh với điều kiện của doanh nghiệp Việt Nam, tránh đặt ra tiêu chuẩn quá cao khiến doanh nghiệp không thể tham gia. Bộ Tài chính đang xây dựng hệ thống biểu mẫu, cơ sở dữ liệu và phối hợp các bộ ngành để thiết kế cơ chế hỗ trợ tài chính, bao gồm ưu đãi lãi suất, huy động vốn xanh và các công cụ tài chính khí hậu theo Nghị quyết 98 và pháp luật môi trường mới. Bộ sẽ sớm ban hành bộ tiêu chí doanh nghiệp xanh để giúp cộng đồng doanh nghiệp có cơ sở lập lộ trình chuyển đổi và tiếp cận nguồn lực hỗ trợ hiệu quả hơn.

Để đáp ứng nhu cầu vốn rất lớn cho mục tiêu tăng trưởng xanh, Bộ đang triển khai đồng thời nhiều kênh huy động tài chính. Một là thúc đẩy thị trường trái phiếu xanh, với giá trị phát hành doanh nghiệp đến nay đạt khoảng 1,24 tỷ USD. Hai là mở rộng tín dụng xanh, hiện dư nợ đã xấp xỉ 700.000 tỷ đồng, tăng hơn 25% so với năm trước. Ba là sử dụng ngân sách nhà nước thông qua ưu đãi lãi suất, đầu tư trực tiếp và các chương trình hỗ trợ.

Bộ cũng đang xây dựng kế hoạch vay trung hạn 2026-2030 và làm việc với các đối tác song phương, đa phương để huy động vốn quốc tế cho các dự án xanh. Đồng thời, Bộ cải cách khung pháp lý trái phiếu Chính phủ nhằm phát triển thị trường vốn xanh, tạo thêm nguồn lực cho các địa phương thực hiện những dự án chiến lược như giao thông và môi trường đô thị.