APEC 2027: Cơ hội lịch sử để tái định vị đặc khu Phú Quốc

Chiều 12/12/2025, tại Đặc khu Phú Quốc (An Giang), Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM phối hợp cùng Tập đoàn Sun Group tổ chức hội thảo với chủ đề “Đặc khu Phú Quốc - Cất cánh cùng APEC”. Sự kiện quy tụ đông đảo chuyên gia đầu ngành trong các lĩnh vực kinh tế, du lịch, quy hoạch, chính sách công, cùng đại diện chính quyền địa phương và cộng đồng doanh nghiệp.

Hội thảo được tổ chức trong bối cảnh Phú Quốc được lựa chọn là địa điểm đăng cai Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) năm 2027, mở ra một “thời cơ lịch sử” để Đảo Ngọc bước vào giai đoạn phát triển mới với tầm vóc quốc tế.

Theo các chuyên gia, Phú Quốc đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ, đặc biệt về hạ tầng chiến lược. Với sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương và sự đồng hành của các nhà đầu tư chiến lược, nhiều công trình trọng điểm phục vụ APEC 2027 đang được triển khai với tiến độ nhanh, tiêu chuẩn cao, tiệm cận hoặc vượt chuẩn quốc tế.

PGS.TS Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, nhận định APEC 2027 là “cơ hội vàng” nhưng đồng thời cũng là một thử thách lớn, mang tính thử nghiệm ở tầm quốc gia. Theo ông, Phú Quốc không nên chỉ dừng lại ở việc tổ chức thành công một sự kiện, mà cần tận dụng APEC để kiến tạo diện mạo phát triển dài hạn.

Cùng quan điểm, TS Trần Du Lịch cho rằng APEC có thể được xem là một “siêu sự kiện MICE”, mang lại giá trị lớn cho thương hiệu điểm đến. Di sản mà APEC để lại không chỉ là hạ tầng, mà còn là vị thế và hình ảnh mới của Phú Quốc trên bản đồ du lịch – kinh tế toàn cầu.

Từ các phân tích tại hội thảo, nhiều trụ cột sản phẩm gắn với APEC 2027 đã được xác định, bao gồm: du lịch MICE cao cấp, du lịch nghỉ dưỡng - chăm sóc sức khỏe, du lịch trải nghiệm văn hóa và cộng đồng biển đảo, kinh tế đêm và du lịch sáng tạo.

Thực tế cho thấy, Phú Quốc đã đạt được những bước tiến vượt bậc trong hơn một thập kỷ qua, với thu nhập bình quân đầu người tăng gấp khoảng 20 lần so với năm 2014, đón hơn 8 triệu lượt khách mỗi năm (trong đó có trên 1,8 triệu lượt khách quốc tế) và thu hút hàng trăm dự án đầu tư với tổng vốn lên tới hàng trăm nghìn tỷ đồng.

Tuy nhiên, để bứt phá lên một nấc thang phát triển mới, các chuyên gia cho rằng Phú Quốc cần một tầm nhìn dài hạn, coi APEC 2027 là điểm khởi đầu cho chu kỳ phát triển 5 - 10 năm, thay vì một sự kiện đơn lẻ.

Một trong những nội dung được thảo luận sâu tại hội thảo là yêu cầu về thể chế và cơ chế đặc thù cho Phú Quốc. Nhiều ý kiến thống nhất rằng Phú Quốc cần được áp dụng mô hình quản lý đặc khu với mức độ phân quyền cao hơn, tương xứng với vai trò và kỳ vọng phát triển.

PGS.TS Trần Đình Thiên đề xuất Phú Quốc cần có quy chế đặc khu trực thuộc Trung ương, nhằm mở rộng không gian tự chủ, tự quyết và chịu trách nhiệm, từ đó khai phóng tiềm năng phát triển và nâng cao khả năng cạnh tranh quốc tế.

Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng nhấn mạnh sự cần thiết của một khung tài chính - thể chế riêng, cơ chế ưu đãi đủ mạnh để thu hút nhà đầu tư chiến lược, cũng như chính sách thu hút nhân lực chất lượng cao và chuyên gia quốc tế đến sinh sống, làm việc lâu dài tại đảo.

Liên quan đến chính sách thu hút du khách quốc tế, nhiều ý kiến cho rằng Phú Quốc cần tiếp tục nới rộng và linh hoạt hơn các chính sách thị thực. Hiện việc miễn visa 30 ngày đã tạo lợi thế cạnh tranh, song chưa đủ để đáp ứng mục tiêu thu hút dòng khách lưu trú dài ngày, chi tiêu cao.

Một số chuyên gia đề xuất nghiên cứu e-visa riêng cho khách tham dự APEC và giai đoạn hậu APEC, kéo dài thời hạn lưu trú, đồng thời tăng quyền chủ động cho địa phương và doanh nghiệp trong việc mở các đường bay thẳng, kết nối tàu du lịch biển và phát triển logistics du lịch.

Song song với tăng trưởng, yếu tố bền vững được xác định là nền tảng xuyên suốt trong chiến lược phát triển Phú Quốc. Các chuyên gia nhấn mạnh yêu cầu bảo vệ rừng nguyên sinh, hệ sinh thái biển, kiểm soát sức chứa điểm đến và ưu tiên phân khúc khách chất lượng cao thay vì chạy theo số lượng.

Chia sẻ tại hội thảo, Chủ tịch UBND Đặc khu Phú Quốc Trần Minh Khoa cho biết địa phương đang triển khai mạnh mẽ lộ trình chuyển đổi xanh, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0”. Trong đó, giao thông xanh là bước đi đầu tiên với việc đưa 100% xe buýt điện vào vận hành trên các trục giao thông chính.

Với những hiến kế đa chiều từ giới chuyên gia, hội thảo “Đặc khu Phú Quốc - Cất cánh cùng APEC” được kỳ vọng sẽ góp phần định hình lộ trình hành động cụ thể, biến APEC 2027 thành dấu mốc lịch sử, đưa Phú Quốc trở thành một đặc khu kinh tế - du lịch mang tầm vóc quốc tế trong những thập niên tới.