90% mặt hàng có thuế suất bằng 0

Ngày 1/1/2010, Hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa Trung Quốc và các nước ASEAN sẽ chính thức có hiệu lực. Dù nhiều doanh nghiệp Đông Nam Á háo hức được tiếp cận thị trường 1,3 tỉ dân với mức thuế suất bằng 0% đối với nhiều mặt hàng từ dệt may, cao su đến dầu thực vật, sắt thép, thì cũng có không ít doanh nghiệp lại đang lo ngại.

Tại một chợ vải ở Jakarta (Indonesia). Ngành dệt may ở các nước ASEAN sẽ gặp phải sự cạnh tranh khốc liệt từ Trung Quốc - Ảnh: NYT

Theo Tân Hoa xã, FTA sẽ giảm thuế 90% các mặt hàng buôn bán giữa Trung Quốc và ASEAN xuống mức bằng 0. Với hiệp định mới này, khu vực kinh tế tự do Trung Quốc - ASEAN, với một thị trường 1,9 tỉ dân, có quy mô lớn thứ ba thế giới, chỉ sau khu vực kinh tế của Liên minh châu Âu (EU) và khu vực tự do mậu dịch Bắc Mỹ (NAFTA).

Theo hiệp định ký năm 2002, Trung Quốc, Indonesia, Thái Lan, Philippines, Malaysia, Singapore và Brunei sẽ dỡ bỏ gần như toàn bộ thuế kể từ năm 2010. Bốn thành viên còn lại của ASEAN là Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam được gia hạn thêm năm năm, đến 2015. Một số sản phẩm nông nghiệp và phụ tùng xe máy, hàng công nghiệp nặng vẫn phải chịu thuế, nhưng cũng dần tiến tới mức thuế suất bằng 0.

Tuy nhiên, một số nhà sản xuất ở châu Á lo ngại hàng hóa giá rẻ của Trung Quốc sẽ gây nhiều khó khăn cho họ ngay trên sân nhà. Theo New York Times, Indonesia đang dự định yêu cầu tạm hoãn thực thi hiệp định với một số mặt hàng như sản phẩm sắt thép, dệt may, hóa chất và điện tử. “Không phải ai cũng coi FTA là một điều tích cực” - Sothirak Pou, thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore, bình luận.

Theo trang chủ của Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc, năm 2008 Việt Nam xuất hàng trị giá 4,3 tỉ USD sang Trung Quốc, nhưng nhập về từ đó 15,1 tỉ USD (thâm hụt thương mại 10,8 tỉ USD). Thương mại hai chiều Trung Quốc - ASEAN tăng liên tục trong những năm gần đây, đạt 192,5 tỉ USD vào năm 2008, so với 59,6 tỉ USD năm 2003.

Thương mại ASEAN - Trung Quốc giai đoạn 2000-2008, số liệu không bao gồm Campuchia trước năm 2000, Lào trước năm 2003 và Việt Nam trước năm 2004. Đơn vị: tỉ USD

Chính quyền Indonesia đã triển khai nhiều biện pháp để chuẩn bị cho ngày FTA có hiệu lực. “Điều quan trọng bây giờ là chính quyền cần ngăn chặn được nạn buôn lậu và kích hoạt các biện pháp phi thuế quan như hàng rào kỹ thuật hay biện pháp chống bán phá giá” - Bộ trưởng công nghiệp M.S. Hidayat nói với Jakarta Post. Hiện phía Indonesia đang xem xét 314 loại thuế dự kiến bị dỡ bỏ để có các biện pháp thích hợp bảo vệ sản xuất trong nước.

Tuy nhiên, ông Sofjan Wanandi, cố vấn của Phòng Thương mại và công nghiệp Indonesia, đề nghị chính quyền nên tập trung cải thiện cơ sở hạ tầng để cắt giảm chi phí, tăng cường tính cạnh tranh cho doanh nghiệp trong nước như một biện pháp lâu dài.

Cũng trên Jakarta Post, một bài xã luận ngày 26/12 khẳng định dù cho FTA có được triển khai lúc nào đi nữa thì sản xuất nội địa của Indonesia vẫn không đủ sức cạnh tranh với hàng hóa Trung Quốc, và tốt hơn hết lúc này họ “nên đối mặt với điều đó, thay vì tiếp tục lẩn trốn đằng sau sự bảo vệ của chính quyền như trong quá khứ”.

Cùng với FTA, Tân Hoa xã dự báo việc sử dụng đồng nhân dân tệ trong giao dịch thương mại sẽ nhanh chóng được phổ biến. “Nhu cầu buôn bán trực tiếp bằng đồng nhân dân tệ và đồng baht của Thái Lan, không thông qua USD, đang tăng cao hơn bao giờ hết. Nhiều nước Đông Nam Á khác cũng sẽ phải yêu cầu như thế: dùng đồng nhân dân tệ như một loại tiền tệ giao dịch địa phương” - The Nation dẫn lời ông Tarisa Watanagase, thống đốc Ngân hàng trung ương Thái Lan.