Muốn giá thấp, phải “kèm mồi”

Thời gian gần đây, cùng với sự sôi động trở lại của thị trường chứng khoán, nhiều doanh nghiệp đã trở lại việc huy động vốn qua trái phiếu… Nhưng đây là việc không dễ dàng, phải “bán bia kèm mồi”

Việc chuyển nhượng trái phiếu doanh nghiệp vẫn phải thực hiện tại các tổ chức trung gian thay vì sàn giao dịch, nên tính thanh khoản của trái phiếu không cao. Ảnh: Lê Quang Nhật

Dễ thấy những lợi ích của việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp như có thể huy động được nguồn vốn trung và dài hạn có lãi suất thấp hơn lãi suất vay ngân hàng, huy động được nguồn vốn lớn mà ngân hàng khó đáp ứng, không pha loãng... Nhưng trên thị trường trái phiếu, ngoài trái phiếu chính phủ, trái phiếu đô thị, ít thấy sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp xuất hiện.

Sân chơi ông lớn

Một ngân hàng lớn đầu năm được phép phát hành 8.000 tỉ đồng trái phiếu. Nhưng đến nay, vẫn chưa có thêm thông tin gì về việc phát hành, ngoài thông tin… “chuẩn bị”. Một số ngân hàng khác cũng được phép phát hành trái phiếu với tổng trị giá lên tới hàng chục ngàn tỉ đồng từ đầu năm. Nhưng đến nay, vẫn chưa có thông tin về kết quả phát hành.

Một cựu tổng giám đốc ngân hàng nhận xét: “Trái phiếu doanh nghiệp, chủ yếu người mua chỉ hưởng lãi suất cố định, giao dịch thứ cấp chủ yếu trên thị trường OTC, hoặc thông qua các tổ chức tài chính, doanh nghiệp, nên tính thanh khoản không cao so cổ phiếu. Vì lý do này, nhà đầu tư không mặn với trái phiếu doanh nghiệp so với cổ phiếu. Và trên sàn chứng khoán, rất nhiều doanh nghiệp đã cân nhắc chọn phát hành cổ phiếu để huy động vốn thay vì huy động qua trái phiếu”.

Ông Trang Văn Sanh, chuyên gia ngân hàng nói: “Doanh nghiệp phải lập dự án, chứng minh hiệu quả của mục đích huy động, trình các cơ quan chức năng phê duyệt, nên đây là sân chơi của các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp vừa và nhỏ ít khả năng tham gia”. Quan sát trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp, dễ dàng nhận thấy tổ chức phát hành, ngoài các ngân hàng, thì đều là các doanh nghiệp lớn như FPT, KBC, công ty CP đầu tư Nhơn Trạch, tổng công ty Thép Việt Nam, Hoàng Anh Gia Lai, Sacomreal…

Bán bia kèm mồi

Ngày 1/9, tổng công ty Phát triển đô thị Kinh Bắc (KBC) phát hành trái phiếu doanh nghiệp, tổng giá trị phát hành: 200 tỉ đồng, thời hạn năm năm, lãi suất cố định: 12,5%/năm. Trước đó, ngày 31/12/2008 công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai cũng phát hành trái phiếu theo hình thức tương tự với khối lượng phát hành 350 tỉ đồng, với lãi suất điều chỉnh sáu tháng một lần. Lãi suất áp dụng cho kỳ tính lãi đầu tiên là 12,25 – 12,75%/năm tuỳ kỳ hạn hai hay ba năm.

Hai doanh nghiệp trên đều phát hành theo phương thức phát hành riêng lẻ cho các tổ chức tài chính, ngân hàng, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư… Có thể thấy, các mức lãi suất trái phiếu doanh nghiệp kể trên đều cao hơn lãi suất trái phiếu chính phủ, lãi suất huy động của ngân hàng, và hấp dẫn được các tổ chức đầu tư.

Nhưng để huy động được vốn rẻ, một cựu tổng giám đốc ngân hàng nhận xét: “Trái phiếu doanh nghiệp, mức độ an toàn thấp hơn trái phiếu đô thị và trái phiếu chính phủ. Do vậy, muốn phát hành thành công với lãi suất thấp, phải bán bia kèm mồi”.

Bia kèm mồi ở đây chính là trái phiếu chuyển đổi, cho phép nhà đầu tư chuyển đổi trái phiếu sang cổ phiếu vào một thời điểm nhất định. Do kỳ vọng cổ phiếu lên giá khi thị trường chứng khoán sôi động như hiện nay, nhà đầu tư sẵn sàng chấp nhận lãi suất rất thấp.

Ngày 1/10 tới công ty cổ phần FPT sẽ phát hành trái phiếu với giá trị phát hành dự kiến không quá 1.800 tỉ đồng. Cứ một tỉ đồng mệnh giá trái phiếu sẽ được kèm theo không quá 1.500 chứng quyền (quyền mua cổ phần).

Lãi suất dự kiến chỉ 5 – 7%/năm, thấp hơn cả lãi suất huy động tiết kiệm của ngân hàng. Hay công ty cổ phần Xuất nhập khẩu tổng hợp 1 Việt Nam vừa thông báo phát hành trái phiếu chuyển đổi ra công chúng. Do là loại có “kèm mồi” nên chỉ có cổ đông hiện hữu, cán bộ nhân viên và đối tác chiến lược được chào bán.

Trong quá khứ, trái phiếu chuyển đổi của Vietcombank hồi tháng 12/2005, lãi suất trúng thầu chỉ ở mức 6%/năm trong khi lãi suất trên thị trường vào khoảng 8 – 10%. Không những vậy, trái phiếu chuyển đổi của Vietcombank còn tăng giá trên thị trường thứ cấp, do lúc đó, nhà đầu tư háo hức sở hữu cổ phiếu Vietcombank. Một loại bia kèm mồi khác là trước đây, công ty Sacomreal từng phát hành trái phiếu kèm theo quyền mua sản phẩm căn hộ chung cư với tổng số vốn huy động là 100 tỉ đồng.