“Mua đi, mua đi, thế giới sắp chết rồi”

Cuối tuần qua, người dân Venezuela đổ xô đến các cửa hàng bán đồ điện tử, xếp hàng rồng rắn để mua tivi, tủ lạnh, máy tính và các mặt hàng điện tử gia dụng nhập khẩu khác. Ở nhiều cửa hàng, người dân công khai hô hào như thế vì biết chắc từ đầu tuần này giá cả ở đây sẽ tăng vọt, vì chính sách phá giá đồng bolivar của chính phủ.

Một cửa hàng điện tử gia dụng đông nghẹt người ở thủ đô Caracas. Ảnh: Reuters

Tổng thống Chavez thông báo chính sách tỷ giá mới đêm thứ sáu (giờ địa phương) trong lúc mọi người đang say mê theo dõi bóng chày, nên ít người biết. Sáng hôm sau, qua báo chí, người dân mới hay tin và trong chốc lát các cửa hàng đã kẹt cứng người.

Người dân vét túi mua hàng điện tử

Theo chính sách mới hai tỷ giá, các mặt hàng gia dụng điện tử nhập khẩu không được xếp vào danh sách các mặt hàng cần thiết, nên phải chịu tỷ giá 4,3 (4,3 đồng bolivar ăn 1 USD), gấp đôi so với tỷ giá hiện nay. Do đó, chắc chắn giá sẽ tăng vọt. Iraima Rodriguez, thư ký văn phòng 31 tuổi nói: “Khi tôi nghe tin, tôi vét ngay những đồng cuối cùng trong tài khoản để mua cái máy giặt. Nay mai, giá cả sẽ bắn lên trời cho mà xem”.

Một người khách nói: “Gia đình tôi quyết định đây là ngày phải mua tivi, nếu không giá sẽ bùng nổ. Gia đình tôi đã đi mấy cửa hàng rồi, chỗ nào cũng đông, dòng người xếp hàng dài ngoằng. Tìm mãi mới thấy nơi này vắng người, nhưng không còn hàng. Người ta mua sạch rồi”.

Miguel Gonzalez, một kỹ sư 56 tuổi ở thủ đô Caracas nói: “Tôi phải xếp hàng ở đây hai tiếng đồng hồ rồi chỉ để mua một cái tivi và hai cái loa”.

“Tôi sẽ là thằng khùng nếu…”

Bộ trưởng Tài chính Ali Rodriguez nói: “Tôi sẽ là thằng khùng nếu nói biện pháp này không ảnh hưởng gì đến giá cả”. Kinh tế gia Orlando Ochoa bình luận câu nói của bộ trưởng Rodriguez là câu nói hay nhất trong năm. Ông Ochoa gọi chính sách hai tỷ giá của Tổng thống Chavez là “đổ dầu vào lửa”: “Vật giá đang tăng, nhưng chính phủ chỉ biết tăng ngân sách”.

Các chuyên gia dự báo đợt phá giá này sẽ đẩy mức lạm phát 25% của Venezuela, vốn đã cao nhất châu Mỹ Latinh, vọt lên cao nữa. Bộ trưởng Rodriguez dự đoán lạm phát ở nước này sẽ tăng thêm 3 – 5% trong năm 2010, nhưng các nhà phân tích khác cho rằng con số này phải cao hơn.

Theo kinh tế gia Pedro Palma đang làm việc cho công ty tư vấn MetroEconomica, ở thủ đô Caracas: “Lạm phát sẽ tăng vọt. Nhà nước phải chấp nhận một điều là các biện pháp bóp méo thị trường không thể tồn tại được. Thật là ngớ ngẩn”. Kinh tế gia Alberto Bernal, trưởng nhóm nghiên cứu kinh tế của Bulltick Capital Markets, thốt lên: “Đây là biện pháp bóp méo thị trường một cách điên rồ”.

Ông Jose Guerra, cựu giám đốc ngân hàng Trung ương Venezuela nói, chắc chắn chính phủ sẽ còn phá giá nữa, vì chính sách tỷ giá mới kích thích chính phủ tăng chi tiêu, trong khi lạm phát cứ gia tăng. Ông Ochoa kết luận: “Biện pháp này rốt cuộc cũng chẳng lấy lại sự tự tin vào một nền kinh tế ổn định. Vẫn không có kế hoạch gì để chặn đứng lạm phát”.

Đến chiều qua, vẫn chưa thấy các nước phản ứng, có lẽ vì vụ phá giá đồng bolivar sẽ không ảnh hưởng nhiều đến thị trường thế giới, như hãng thông tấn AP dẫn lời các chuyên gia tiền tệ nhận xét.

Người dại khờ và quỹ tranh cử 7 tỉ USD

Giới phân tích đối lập cho rằng với chính sách này, Chính phủ Venezuela có thể chuyển tiền xuất khẩu dầu thành lượng tiền mặt nội tệ lớn hơn bình thường, để tạo quỹ chuẩn bị cho cuộc bầu cử quốc hội vào tháng 9 tới. Ngoài ra, theo giáo sư kinh tế Abelardo Daza ở Caracas, với chính sách tỷ giá này, Chính phủ Venezuela có thể tạo ra nhiều nội tệ hơn từ 7 tỉ USD trong dự trữ của ngân hàng Trung ương để chi tiêu cho cuộc bầu cử. Giáo sư Daza nói như thế vì sau khi ông Chavez thông báo tỷ giá mới, ngân hàng Trung ương Venezuela tuyên bố chuyển 7 tỉ USD cho chính phủ để chính phủ can thiệp vào thị trường chợ đen, nhưng không công bố chi tiết kế hoạch.

Các đài phát thanh và truyền hình do Nhà nước Venezuela quản lý đều tránh dùng chữ “phá giá” mà gọi là “điều chỉnh tỷ giá”. Có đài phát thanh mở liên tục Người dại khờ, bài hát nổi tiếng của Argentina để đáp lại các chỉ trích nhắm vào ông Chavez.