Thị trường hàng hóa phân hóa mạnh, MXV-Index mất hơn 2%

Áp lực dư cung kéo giá dầu thô giảm sâu, trong khi nhóm nguyên liệu công nghiệp, nổi bật là đường, lại ghi nhận nhịp phục hồi nhờ lo ngại về chi phí sản xuất và triển vọng nguồn cung trung hạn. Diễn biến này khiến lực bán chiếm ưu thế trên toàn thị trường, kéo chỉ số MXV-Index giảm hơn 2%, xuống còn 2.353 điểm.

Theo Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV), thị trường năng lượng trong tuần qua bao trùm bởi sắc đỏ khi toàn bộ các mặt hàng trong nhóm đồng loạt suy yếu. Giá dầu WTI giảm gần 4,4% so với tuần trước, lùi về mức 57,4 USD/thùng; trong khi dầu Brent mất hơn 4,1%, giao dịch quanh 61,1 USD/thùng.

Động lực chính khiến giá dầu đi xuống đến từ những lo ngại ngày càng rõ rệt về tình trạng dư cung trên thị trường toàn cầu. Các báo cáo cập nhật từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) và Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) đều phản ánh sự mất cân đối giữa cung và cầu đang gia tăng.

Trong báo cáo tháng 12, IEA điều chỉnh giảm nhẹ dự báo dư cung dầu năm 2026 xuống còn 3,84 triệu thùng/ngày. Tuy nhiên, mức dư cung này vẫn tương đương gần 4% nhu cầu toàn cầu - con số được đánh giá là cao so với các chu kỳ trước. IEA nhấn mạnh nguồn cung ngoài OPEC+, đặc biệt từ Mỹ và khu vực châu Mỹ, tiếp tục tăng nhanh hơn so với tốc độ tăng trưởng nhu cầu.

Ở góc nhìn khác, OPEC cho rằng thị trường dầu năm 2026 có thể tiến gần trạng thái cân bằng nếu OPEC+ duy trì kỷ luật sản lượng. Dù vậy, quan điểm này chưa đủ sức thuyết phục giới đầu tư, trong bối cảnh khối đã nâng hạn ngạch thêm hơn 2,7 triệu thùng/ngày trong năm 2025 và chỉ mới tạm dừng tăng sản lượng trong quý I/2026. Điều này làm gia tăng lo ngại rằng OPEC+ đang ưu tiên bảo vệ thị phần hơn là hỗ trợ giá.

Trong khi đó, EIA tiếp tục tạo thêm áp lực khi nâng dự báo sản lượng dầu thô của Mỹ năm 2025 lên mức kỷ lục 13,61 triệu thùng/ngày, đồng thời đánh giá nhu cầu dầu tại Mỹ gần như đi ngang trong năm 2026. Kịch bản “cung tăng - cầu chậm” tại nền kinh tế tiêu thụ dầu lớn nhất thế giới đã làm suy yếu đáng kể kỳ vọng phục hồi giá trong trung hạn. Số liệu tồn kho mới nhất cũng cho thấy tồn kho dầu thô của Mỹ giảm thấp hơn dự báo, trong khi tồn kho xăng và các sản phẩm chưng cất lại tăng mạnh, phản ánh nhu cầu tiêu thụ nhiên liệu vẫn ở mức yếu.

Tại châu Á, xu hướng giảm giá càng thể hiện rõ khi người mua yêu cầu mức chiết khấu ngày càng sâu so với giá tham chiếu Brent. Nguồn cung từ Nga, Iran, Venezuela và Trung Đông cạnh tranh gay gắt, buộc Saudi Arabia phải hạ giá bán chính thức cho thị trường châu Á xuống mức thấp nhất trong nhiều năm. Đồng thời, triển vọng nhu cầu năng lượng của Trung Quốc tiếp tục gây thất vọng khi các nghiên cứu của CNPC cho thấy tiêu thụ dầu của nước này đang dần bước vào giai đoạn đi ngang trong giai đoạn 2025 - 2030.

Trong bối cảnh đó, các yếu tố địa chính trị như căng thẳng tại Venezuela hay khu vực Biển Đen chỉ tạo ra tác động ngắn hạn. Dòng chảy dầu thực tế chưa bị gián đoạn đáng kể, trong khi áp lực cạnh tranh buộc các nước xuất khẩu phải điều chỉnh giảm giá bán. MXV nhận định, với bức tranh dư cung vẫn chi phối thị trường, giá dầu trong thời gian tới nhiều khả năng tiếp tục chịu sức ép giảm hoặc dao động ở vùng thấp.

Trái ngược với nhóm năng lượng, thị trường nguyên liệu công nghiệp trong tuần qua ghi nhận lực mua chiếm ưu thế khi giá nhiều mặt hàng đồng loạt tăng. Đáng chú ý, thị trường đường thế giới ghi nhận nhịp hồi phục tích cực ở cả đường thô và đường trắng.

Kết thúc phiên giao dịch cuối tuần (12/12), giá đường thô tăng 2,03%, đạt 332,9 USD/tấn; giá đường trắng tăng gần 1%, giao dịch quanh mức 429 USD/tấn.

Tại Ấn Độ - quốc gia sản xuất đường lớn thứ hai thế giới, hoạt động ép mía đã dần trở lại ổn định sau thời gian gián đoạn bởi các cuộc biểu tình của nông dân. Dù sản lượng được kỳ vọng đạt khoảng 35 triệu tấn, ngành đường nước này đang đối mặt với áp lực tài chính lớn khi chi phí sản xuất vượt xa giá bán. Nông dân yêu cầu mức giá mía tối thiểu tương đương khoảng 375 USD/tấn đường quy đổi, cao hơn giá quốc tế khoảng 44 USD/tấn. Trong khi đó, chi phí sản xuất tại nhà máy đã lên tới khoảng 430 USD/tấn, nhưng giá đường nội địa chỉ quanh 397 USD/tấn.

Khoảng chênh lệch âm kéo dài, cùng việc nhiều nhà máy phải trả giá mía cao hơn mức sàn quy định, đang tạo áp lực buộc Chính phủ Ấn Độ phải xem xét điều chỉnh giá bán tối thiểu (MSP). Nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời, nguy cơ nợ đọng tiền mía có thể xuất hiện từ tháng 2, đe dọa sự ổn định của chuỗi cung ứng đường toàn cầu.

Bên cạnh yếu tố cơ bản, giá đường còn được hỗ trợ bởi yếu tố kỹ thuật khi các quỹ đầu tư đang nắm giữ lượng vị thế bán khống ở mức cao trên sàn New York.

Theo số liệu từ Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai Mỹ (CFTC), khối lượng bán khống đã vượt 207.000 lô, tương đương khoảng 22% tổng số hợp đồng mở. Trong bối cảnh này, thị trường thường xuất hiện các nhịp phục hồi kỹ thuật khi các quỹ mua lại để đóng vị thế. Giới phân tích cho rằng, nếu giá duy trì kéo dài trong vùng thấp 320 - 342 USD/tấn, nguồn cung trung hạn có thể bị ảnh hưởng do người trồng mía hạn chế đầu tư.

Một yếu tố hỗ trợ quan trọng khác đến từ thị trường ethanol. Hiện giá ethanol cao hơn giá đường trên sàn New York từ 33 - 55 USD/tấn, cho thấy đường đang bị định giá thấp so với giá trị kinh tế tương đối. Trong bối cảnh tồn kho ethanol ở mức thấp kỷ lục trong giai đoạn chuyển vụ, các nhà máy tại Brazil nhiều khả năng sẽ ưu tiên phân bổ mía sang sản xuất nhiên liệu sinh học trong đầu vụ tới nhằm tối ưu hóa lợi nhuận. Sự dịch chuyển này được kỳ vọng sẽ làm giảm nguồn cung đường xuất khẩu, qua đó tạo mặt bằng hỗ trợ tương đối vững cho giá trong thời gian tới.

Tại thị trường trong nước, tuần qua lượng đường nhập khẩu đạt hơn 41.000 tấn, chủ yếu từ Thái Lan, trong khi nguồn đường tiểu ngạch tiếp tục khan hiếm do biên giới được kiểm soát chặt. Điều này khiến giá bán lẻ duy trì ở vùng cao, dao động quanh 16.600 - 16.800 đồng/kg.

Nguồn cung nội địa hiện đang trong giai đoạn chuyển vụ, tồn kho đường vụ cũ ở mức thấp và chất lượng suy giảm, trong khi đường vụ mới chưa ra nhiều. Do đó, giao dịch trên thị trường nhìn chung khá trầm lắng. Giá bán tại nhà máy đối với đường RS vẫn ổn định trong khoảng 17.500 - 17.550 đồng/kg, song sức mua chưa cải thiện khi thương nhân có xu hướng chờ đợi nguồn hàng vụ mới có chất lượng tốt hơn trước khi đẩy mạnh hoạt động thu mua.