Đau mỏi cơ kéo dài sau khi nhiễm SARS-CoV-2 và cách chữa

Nguyên nhân

Hiện tại có ba giả thuyết được đặt ra đối với tình trạng đau cơ kéo dài sau khi điều trị khỏi bệnh do virus SARS-CoV-2 gây ra: 

- Mô cơ bị tổn thương do sự tấn công trực tiếp của virus. 

- Thông qua phản ứng viêm dẫn đến tình trạng tăng nồng độ lactate máu, giảm pH nội bào và lượng oxy thấp dẫn đến tình trạng đau mỏi cơ giống với tình trạng mỏi cơ sau khi vận động quá sức; hiện tượng tăng đông, viêm mạch máu trong và xung quanh dây thần kinh và cơ làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu máu đến nuôi dưỡng cơ.

- Một số loại thuốc được sử dụng trong điều trị SARS-CoV-2 có thể gây ra tác dụng phụ như đau cơ, chẳng hạn thuốc kháng virus (Ribavirin), Corticosteroid (Dexamethasone). 

BS đang thăm khám cho người bệnh bị đau mỏi cơ

Điều trị kết hợp y học cổ truyền và y học hiện đại

Để điều trị đau mỏi cơ kéo dài sau nhiễm SARS-CoV-2, cần loại trừ các yếu tố gây nên tình trạng này, do đó mục tiêu là giảm mức lactate trong máu, tăng sự vận chuyển oxy đến các mô trong khi thuốc giảm đau có thể không hiệu quả.

Ngoài điều trị bằng y học hiện đại, người bệnh nên vận động, tập thở nhẹ nhàng giúp tăng cường trao đổi khí, cung cấp oxy cho mô, tăng tuần hoàn máu, đồng thời đẩy nhanh quá trình đào thải lactate dư thừa trong máu.

Theo quan điểm của y học cổ truyền, các biểu hiện đau mỏi cơ thuộc chứng tý, chứng thống. Có hai nhóm cơ chế gây ra chứng này:

- “Bất thông tắc thống”: Hễ thông thoáng thì không đau, đã đau thì nơi nào đó ắt hẳn bị nghẽn. 

- “Thất vinh tắc thống”: Thiếu nuôi dưỡng sẽ gây đau.

Căn cứ vào cơ chế trên và đặc điểm cụ thể của từng người bệnh, thầy thuốc y học cổ truyền có thể kết hợp phương pháp điều trị dùng thuốc và phương pháp điều trị không dùng thuốc để giúp khí huyết lưu thông, bồi bổ khí huyết, đồng thời nâng cao chính khí giúp cơ thể phục hồi nhanh.

Điều trị dùng thuốc

Thầy thuốc dựa trên tính chất của triệu chứng đau mỏi cơ để phân thành các thể, từ đó có pháp trị, bài thuốc tương ứng; đồng thời gia giảm bài thuốc để phù hợp thể trạng của từng người bệnh và đây được xem như việc cá thể hóa điều trị của y học cổ truyền.

- Nếu người bệnh cảm giác đau mỏi cơ, cảm giác cơ nặng nề, rêu trắng nhớt cho thấy thể bệnh thiên về thấp tý và bài thuốc tương ứng sẽ bao gồm những vị thuốc có tác dụng trừ thấp, hành khí hoạt huyết như bài tam tý thang, ý dĩ nhân thang.

- Nếu đau mỏi cơ kèm cảm giác vận động không có sức, hơi thở ngắn, mệt mỏi, tiếng nói nhỏ, chán ăn cho thấy thể bệnh thiên về khí hư và bài thuốc tương ứng sẽ bao gồm các vị thuốc bổ khí như bài sâm linh bạch truật tán, ngọc bình phong tán, bảo nguyên thang.

Điều trị không dùng thuốc 

Châm cứu: Bằng cách tác động lên huyệt được lựa chọn, châm cứu giúp thúc đẩy lưu thông khí huyết trong các kinh mạch, lập lại quân bình cho cơ thể. Huyệt được lựa chọn có thể là huyệt tại chỗ A thị huyệt, hoặc huyệt có tác dụng điều trị đặc hiệu như huyết hải, lương khâu để hoạt huyết. Mỗi liệu trình từ 10-15 ngày. 

Xoa bóp: Thông qua những tác động trực tiếp lên da, gân cơ, hệ thống tuần hoàn mao mạch dưới da, các thụ thể thần kinh dưới da xoa bóp sẽ giúp tăng tuần hoàn, dinh dưỡng tại chỗ cho cơ, tăng thải trừ các sản phẩm chuyển hóa của cơ, tạo cho người bệnh cảm giác dễ chịu, khoan khoái. Thông thường liệu trình xoa bóp là 10-15 lần, mỗi lần khoảng 15-20 phút.

Dưỡng sinh: Các bài tập dưỡng sinh như thở bốn thời, thư giãn giúp khí huyết lưu thông, phổi hoạt động tốt hơn. Nên tập dưỡng sinh mỗi ngày từ 20-30 phút. 

Tóm lại, đau cơ, mỏi cơ dai dẳng làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do đó, cách điều trị kết hợp y học hiện đại và y học cổ có ưu thế vượt trội so với phương pháp điều trị riêng lẻ. 

(* Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM)