Thuật toán cho “công thức thành công”

Làm thế nào mà một người như Jack Dorsey, từng chỉ là một cậu nhóc 14 tuổi nghiện khoa học máy tính, trở thành doanh nhân, nhà đồng sáng lập và CEO của Twitter và Square? Làm thế nào để 3M có thể giữ mạch sáng tạo, phát triển những sản phẩm đơn giản nhưng mang tính biểu tượng như những tập sticky notes?

Bằng các nghiên cứu, tham khảo, và bằng chính trải nghiệm của bản thân, nhà quản lý chiến lược của The Associated Press (hãng thông tấn lớn nhất Hoa Kỳ - AP) Francesco Marconi đã khẳng định rằng, thành công không phải là một vấn đề thuộc về sự may rủi, không phụ thuộc vào điều kiện khách quan, nó là vấn đề thuộc về nội tại của mỗi con người. Nói cách khác, có một thứ gọi là “công thức thành công” mà ai cũng có thể áp dụng hiệu quả, trừ khi họ không muốn.

Trên trang CNBC, Francesco Marconi có một bài viết thú vị về “khám phá” của mình về “công thức” này.

Năm 21 tuổi, tôi chuyển đến Mỹ từ châu Âu. Tiếng Anh của tôi không hoàn hảo, và tôi chưa hề biết mình muốn làm gì hay ngay cả việc mình sẽ ở đâu. Chiến lược duy nhất của tôi là hòa nhập với nền văn hóa mới này. Tôi quan sát cách người ta bắt tay nhau, cách họ ăn mặc, cách mọi người nói chuyện với nhau. Và tôi ghi chú những quan sát này. Những ghi nhận này, lúc đầu chỉ đóng vai trò là một cơ chế để sinh tồn trong một môi trường mới, sau đó đã trở thành một sở thích thật sự: Tôi nghiên cứu về sự giao tiếp và các cách thức lập kế hoạch dựa trên tâm lý cũng như chiến lược. Tôi tìm kiếm một mối liên hệ giữa những yếu tố này.

Bạn có thể gọi khám phá của tôi là một “thuật toán”, một công thức mà người ta sử dụng để đạt được một thành quả bền vững. Công thức này có thể được sao chép. Nó có thể được sửa đổi tùy theo cá nhân. Tôi gọi nó là ENGAGE - thứ nhất, bởi vì đây là từ viết tắt của nó, và cũng bởi vì công dụng của “công thức bí mật” này là tạo ra mối liên kết giữa tiềm năng của bạn và mục tiêu bạn đặt ra, với những người xung quanh. Nó giúp bạn sắp xếp thời gian hợp lý cho những điều thật sự quan trọng đối với bạn, để bạn có thể nhận lại được cái mà bạn muốn, từ cả công việc đến đời sống cá nhân.

Nếu bạn không chỉ muốn giỏi mà phải là giỏi nhất, ENGAGE là mô hình dành cho bạn.

Chính xác thì ENGAGE là gì? Đó là một quá trình bao gồm 6 bước giúp bạn hiểu được điều gì đang thôi thúc bạn và sử dụng nó để đạt được thành công trong công việc:

E - Explore: Đi tìm ý nghĩa
N - Narrow: Giới hạn mục tiêu
G - Generate: Lập kế hoạch
A - Anticipate: Đối mặt trở ngại
G - Gain: Kiên trì
E - Elevate: Nâng tầm bản thân

Sự nghiệp của nhiều người luôn bị trì hoãn bởi vì họ coi việc lập chiến lược, suy luận - ví dụ như đi tìm nguồn cảm hứng hoặc những giá trị có thể thôi thúc, động viên họ - chỉ là một “kỹ năng mềm”. Họ không đặt ưu tiên cho nó. Thế nhưng chính những điều trên là thứ giúp nhiều doanh nhân gây dựng nên các startup thành công, giúp các quản lý được tăng cấp và các chính trị gia thì được ủng hộ. Tất nhiên, bạn vẫn có thể tiến lên trong sự nghiệp nếu không sử dụng mô hình này. Nhưng bạn sẽ dần mắc kẹt trong tình thế không bị đẩy lùi nhưng cũng không thể phát triển.

E - Đi tìm ý nghĩa

Henry Ford - nhà sáng lập thương hiệu ô tô nổi tiếng Ford Motor nói rằng: “Khi bạn nghĩ bạn rằng bạn có thể, hoặc cho rằng mình không thể - bạn luôn đúng”.

Nghiên cứu khoa học cũng chứng minh điều đó.

Vài năm trước, nhà tâm lý học Ellen Langer thuộc Đại học Harvard cùng một nhóm nghiên cứu cho các đối tượng nghiên cứu vào hai mô phỏng bay, một cái có hình ảnh thực và một cái không. Người tham gia của nhóm đầu tiên được dặn rằng họ hãy tưởng tượng mình là phi công, và họ còn được mặc đồng phục quân đội để dễ dàng hóa thân vào nhân vật. Trong quá trình nghiên cứu, mỗi nhóm sẽ nhận một bài kiểm tra thị giác thông qua mô phỏng.

Đội nghiên cứu của Langer nhận thấy những người “bay” trong mô phỏng “thật” có thị lực tăng đáng kể. Langer kết luận rằng việc đóng giả làm một người có thị lực tốt, như phi công, khiến thị lực một người trở nên tốt hơn. Nghiên cứu này, cùng một số khác cũng do Lancer thực hiện, cho thấy sức mạnh bộ não thật sự khiến ta ngạc nhiên.

Có khi nào chính chúng ta đã tự chọn cái suy nghĩ rằng mình là người sáng tạo? Là một cách để tăng sự tự tin?

Trong trường hợp của mình, tôi đã quyết định cho rằng mình là một người có khả năng “quyết định một cách chắc chắn”. Tôi viết điều này lên tờ sticky note và dán chúng trên bàn làm việc ở công ty và trên tủ lạnh ở nhà. Việc thấy cái tôn chỉ đó mỗi ngày giúp tôi đưa ra quyết định nhanh chóng và không lưỡng lự một cách vô ý thức.

Hãy nghĩ về điều thực sự quan trọng đối với bạn. Điều gì tạo nên ý nghĩa cuộc sống cho bạn? Chúng ta luôn quên đi những giá trị của bản thân – những điều định nghĩa và thôi thúc chúng ta – và cùng với chúng, chúng ta đánh mất sự tự tin dành cho tương lai. Nếu bạn không mang theo những giá trị bản thân bên mình, bạn sẽ dễ dàng bị những niềm tin giới hạn điều khiển, kiểu như tôi không đủ thông minh, tôi không có những thứ cần thiết, tôi không được ở trong môi trường gây sức sáng tạo...

Trên thực tế bạn chính là biến số X trong công thức này. Nếu bạn thay đổi tư tưởng, bạn có thể thay đổi bản thân.

Bước đầu tiên đi tìm ý nghĩa là gì? Nhận dạng 3 giá trị cốt lõi về bản thân, sau đó liệt kê những việc bạn có thể làm hằng ngày để nâng cao các giá trị đó. Bạn coi trọng sức sáng tạo? - Hãy dành ra 15 phút để nghịch vẽ trên giấy. Bạn yêu thích sự phiêu lưu? - Đi tìm hiểu một địa điểm mới mỗi tuần.

N - Giới hạn mục tiêuAi đó đã nói rằng, cuộc sống ngắn ngủi, mong manh và không chờ đợi một ai cả. Sẽ không bao giờ có một thời điểm thích hợp nhất để bạn theo đuổi ước mơ của mình.

Nếu thay đổi tư tưởng có thể mang lại nhiều ảnh hưởng kỳ diệu thì việc thay đổi cách thức đặt mục tiêu cũng làm được như vậy. Năm 1961, khi John F. Kenedy nói rằng Hoa Kỳ sẽ đưa con người lên mặt trăng trong những năm cuối thập kỷ, nhiều người đã nghĩ rằng điều đó là không thể. Nhưng nếu như không có mục tiêu đầy tham vọng đó của Kenedy, khó mà biết được rằng Neil Amrstrong có đặt chân lên được bề mặt mặt trăng tám năm sau đó hay không.

Lớn lên ở châu Âu, tôi luôn tưởng tượng một ngày nào đó mình sẽ sống và làm việc tại thành phố New York, mong muốn điều đó đến mức năm 18 tuổi tôi đã tới IKEA, mua một bức ảnh đen trắng toàn cảnh Manhattan và treo nó đầu giường mình. Đó là cách để tôi tạo nên một mục tiêu “thật” và hướng về nó mỗi tối trước khi đi ngủ.

Hàng loạt nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc đặt mục tiêu chính là một thuật toán nhỏ nằm trong công thức thành công. Năm 2010, nhóm nghiên cứu thuộc Đại học McGill đã điều tra thử xem chương trình khuyến khích việc thiết lập mục tiêu có thể tạo ảnh hưởng tích cực đối với các sinh viên đang gặp khó khăn trong học tập hay không. Sau 4 tháng, những học sinh tham gia đặt mục tiêu cụ thể và lên kế hoạch chi tiết để hoàn thành các mục tiêu đó hoàn thành khóa học với thành tích học tập tăng 30% so với nhóm học sinh không tham gia chương trình.

Bạn đã xác định được những giá trị của mình, đã đến lúc đặt ra các mục tiêu để theo đuổi. Hãy đặt những đích đến cụ thể. Nói to chúng ra. Ghi chúng xuống. Đó sẽ là các “mục tiêu thông minh” nếu nó đơn giản (Simple), không quá nhiều (Measurable), có thể thực hiện được (Achievable), thực tế (Realistic), và không ràng buộc thời gian (Time-bound).

G - Lập kế hoạchAntoine de Saint-Exupery  - nhà văn - phi công người Pháp, nổi tiếng với kiệt tác văn học Hoàng tử bé (The Litte Prince) - nói rằng: “Một mục tiêu nếu không đi cùng một kế hoạch thì sẽ chỉ là một điều ước”.

Chen giữa bạn và việc theo đuổi mục tiêu thường chỉ là một người – một vị sếp, một người quản lý nhân lực, một giáo sư, hoặc có thể là một nhà đầu tư. Thường thì người đó sẽ luôn nằm trong mạng lưới của bạn. Cái bạn cần là một kế hoạch giao ước với người đó theo hướng mang lại lợi ích cho bạn. Làm thế nào để làm được việc này?

Rất đơn giản!

Theo giáo sư Lauren Rivera thuộc Trường Quản lý Kellogg, các nhà quản lý thường tuyển những người có thể làm bạn với họ. Quá trình tuyển dụng không chỉ là để tìm người có những kỹ năng cần thiết cho công việc mà còn để tìm ra các cá nhân có thể hòa nhập vào văn hóa của công ty. Nói cách khác, người ta tin tưởng những ai mà họ cho rằng có điểm tương đồng với mình.

Tôi bắt đầu tham gia vào thú chạy bộ bởi vì sếp của tôi thường thi đấu ở các buổi chạy marathon. Qua đó tôi không chỉ được lợi về sức khỏe mà còn có một chủ đề bàn luận khá thú vị mỗi khi tôi bước chân vào phòng làm việc của ông ấy. Việc có chung một điểm tương đồng đã giúp mối quan hệ trong công việc giữa tôi và sếp của mình càng “sâu đậm” hơn.

Đây là tin tốt: Nếu người có khả năng giúp bạn thực hiện mục tiêu là người mà bạn đã quen biết – và thường thì như vậy – bạn hãy bắt đầu tìm hiểu thêm về họ. Bạn và người đó có những sở thích chung gì? Bạn có thể học tập ở người đó những thói quen nào? Người thành công luôn biết cách đồng hóa môi trường mà họ khao khát được trở thành một phần.

Bước đầu tiên trong việc thiếp lập kế hoạch là gì? Các nhà quản lý trong kinh doanh thường dành 90% thời gian làm việc để tham dự các buổi họp và trả lời email. Hãy dành thời gian để tập trung sức lực của bạn vào những người quan trọng và cần được ưu tiên. Tìm một người có thể giúp bạn theo đuổi mục tiêu và lập kế hoạch để tiếp cận người đó.

A - Đối mặt trở ngạiMike Tyson - võ sĩ quyền anh huyền thoại người Mỹ chia sẻ bài học của mình rằng: “Ai cũng có sẵn một kế hoạch cụ thể cho đến khi họ bị đấm một phát vào mặt”.

Bạn đã xác định được mình muốn đi đến đâu và làm cách nào để đến được đó. Bạn đã sẵn sàng bắt đầu. Nhưng dù bạn có chuẩn bị kỹ càng đến thế nào đi nữa, bạn vẫn sẽ gặp phải những cản trở bất ngờ.

Vào năm 20 tuổi, nhà lãnh đạo Thời đại Khai sáng Benjamin Franklin đã lập ra một kế hoạch hướng tới sự “hoàn thiện về mặt đạo đức”. Kế hoạch này bao gồm việc ngồi thiền, cân nhắc trong ăn uống và ngay cả tránh quan hệ tình dục. Trong cuốn tự truyện của mình, Franklin giải thích rằng chính kế hoạch này đã giúp ông dần tiến đến thành công trong sự nghiệp chính trị, ngoại giao với tư cách là một chính khách. Thế nhưng, ông cũng nhận ra rằng ông cần tạo một kế hoạch linh hoạt để ông hoàn toàn có thể chuyển hướng ngay tức khắc nếu gặp phải trở ngại nào đó.

Những khó khăn bất ngờ có thể đến từ một người nào đó, do hoàn cảnh, hoặc do chính những hạn chế cá nhân. Cũng không loại trừ khả năng bạn gặp trở ngại là những nhiệm vụ cần hoàn thành trước khi tiến gần đến mục tiêu. Để học cách đối mặt và giải quyết những trở ngại này, bạn cần vượt qua người hoặc nhiệm vụ gây khó khăn cho bạn nhiều nhất.

Việc xử lý một nhiệm vụ khó khăn không rắc rối như bạn nghĩ. Ví dụ, bạn có thể tập suy nghĩ theo hướng tích cực. Theo Mayo Clinic, những suy nghĩ tích cực giúp bạn bình tĩnh trong tình huống căng thẳng và làm giảm bớt những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Vậy nên mỗi khi bạn gặp trở ngại nào đó, điều tốt nhất bạn có thể làm là đứng dậy, duỗi tay chân và hít thở sâu.

Tôi đã tự nghĩ ra một cơ chế có thể giúp mình giữ cân bằng mỗi khi trở nên căng thẳng. Tôi uống hai cốc nước và nghĩ về một điều gì đó vui vẻ. Cốc nước hoàn toàn không có một “nguyên liệu đặc biệt” nào hết, nhưng với thói quen này, tôi có thể vừa giải quyết sự thiếu nước trong cơ thể và vừa thư giãn tinh thần.

Bạn sẽ bắt đầu đối mặt với khó khăn thế nào? Hãy liệt kê ra từng bước để thực hiện mục tiêu. Bạn muốn được thăng cấp? - Bạn cần: 1) hoàn thành một dự án quan trọng, và 2) mang lại nhiều khách hàng hơn. Sau đó nghĩ đến những việc không hay có thể xảy ra trong quá trình đó: bạn bị sai thời hạn, bạn chỉ có thể giới thiệu sản phẩm với duy nhất một khách hàng mới v.v… Nhưng hãy nhớ rằng ngay cả khi những tình huống đó có xảy ra đi chăng nữa, chúng không phải là tận cùng thế giới!

G - Kiên trìTổng thống thứ ba của Hoa Kỳ Thomas Jefferson có câu nói rằng “Nếu bạn muốn một thứ gì đó bạn chưa bao giờ có được, bạn cần sẵn lòng làm những việc mà bạn chưa bao giờ dám làm”.

Album nhạc đầu tiên Virgin Records giới thiệu trên thị trường Hoa Kỳ chỉ đạt được thành công may mắn nhờ một bài hát nổi tiếng. Hoặc ít nhất thì sự việc có vẻ là như vậy. Khi một nhà quản lý thuộc Atlantic Records nghe thử album này, ông ấy đang ngồi cùng William Friedkin - vị đạo diễn đang đi tìm nhạc nền cho dự án phim mới nhất của mình là The Exorcist (tựa Việt: Quỷ ám). May mắn? Đúng, nhưng nhà sáng lập của Virgin Richard Branson, trước đó cũng đã dành nhiều cơ hội thuyết phục Atlantic rằng họ hãy nghe thử album trên. Theo Branson, những ai chỉ muốn đứng trong “khu vực an toàn” hiếm khi gặp may mắn. Người tự cho rằng mình may mắn thường là những người luôn sẵn sàng chấp nhận sự rủi ro.

Theo đuổi ước mơ là một quá trình khó khăn. Vậy làm cách nào để bạn có thể tránh sự thất bại? Các nhà tâm lý học nghiên cứu sự linh hoạt trong nhận thức cho rằng câu trả lời chính là việc ta cần cởi mở với những điều bất ngờ - có thể là thử ăn ở một nhà hàng mới, gặp gỡ những gương mặt mới, hoặc thử học một thói quen lạ.

Mỗi khi tôi cảm thấy muốn bỏ cuộc tôi tìm đến một thứ gì đó mới lạ để làm, ví dụ như mở chuyện với một người xa lạ hay kể cả là hít đất ngay dưới chân bàn làm việc. Những điều đó sẽ tạm thời khiến tôi không nghĩ đến việc mình đang làm nữa và sau đó thúc đẩy tôi tiếp tục.

Nói cách khác, hãy sẵn lòng thay đổi những thói quen hằng ngày. Chấp nhận sự may rủi, bước ra khỏi “chiếc hộp”, tự mang đến cho mình những thông tin mới. Nếu không, kết quả mà bạn nhận được sẽ mãi chẳng thay đổi. Nhà tâm lý học Ben Flethcher giải thích: “Cuộc sống của con người có thể hoàn toàn thay đổi với chỉ một cái đẩy nhẹ sang một hướng đi khác”.

Làm thế nào để kiên trì? Khi bạn cảm thấy muốn bỏ cuộc, hãy tự khuyến khích bản thân bằng những việc làm nhỏ khác. Làm một điều gì đó hoàn toàn lạ lùng - không quan trọng việc đó có liên quan gì đến mục tiêu của bạn hay không. Bạn cảm thấy khó chịu vì không được công nhận trong công việc? Hãy thử học một công thức nấu ăn mới, thay đổi hướng đi làm quen thuộc, chơi một môn thể thao mới, hoặc đơn giản là đi ăn trưa cùng một người bạn chưa có cơ hội gặp gỡ bao giờ…

E - Nâng tầm bản thânĐệ nhất phu nhân Hoa Kỳ từ năm 1933 - 1945 Eleanor Roosevelt từng chia sẻ kinh nghiệm sống của mình: “Để chứng tỏ với bản thân, hãy sử dụng trí não của bạn; để chứng tỏ với người khác, hãy sử dụng trái tim”.

Nhà tâm lý học Abraham Maslow cũng chỉ ra rằng hai nhu cầu cơ bản nhất của con người là cảm thấy mình đang ở chính xác nơi mình luôn thuộc về, và được công nhận. Sử dụng công thức ENGAGE, bạn sẽ sớm tìm thấy mình ở vị trí lãnh đạo với cơ hội thỏa mãn nhu cầu “được công nhận” của những người xung quanh.

Nghe có vẻ khó khăn, nhưng trên thực tế việc trở thành một thủ lĩnh có thể truyền cảm hứng cho người khác không có nghĩa là bạn phải thực hiện một cử chỉ cao cả nào đó. Đơn giản chỉ là biểu lộ sự quan tâm, nói cảm ơn, và công nhận thành quả mà người khác đạt được. Một lời khen chân thành có thể giúp bạn tiến xa trong việc khích lệ những người xung quanh mình.

Việc Bill Clinton luôn bày tỏ sự biết ơn tới người thầy điều xướng ban nhạc hồi phổ thông của mình vì đây là người đã giúp ông trưởng thành, không chỉ với vai trò là một người chơi saxophone mà còn là một lãnh đạo, không phải là một cử chỉ vô ý thức. Tương tự, Ronald Reagan đã viết lá thư cảm động gửi tới người dân Mỹ năm 1994 sau khi bị chẩn đoán mắc chứng Alzheimer. Hay việc Tổng thống Obama, sau khi đọc cuốn “Cuộc đời của Pi” của Yann Martel, đã gửi đến Martel một lá thư cảm ơn, ca ngợi tài năng viết truyện và thông điệp mạnh mẽ mà tác phẩm đã truyền đạt.

Tôi nhận ra rằng việc giúp đỡ sinh viên là một cách tuyệt vời để khích lệ bản thân mình và những người xung quanh tôi. Mỗi khi có ai đó từ trường đại học liên lạc với tôi, tôi luôn cố gắng trả lời câu hỏi hoặc giới thiệu cho họ một điều gì đó. Những năm sau đó, những học sinh này đều trở thành người tiên phong trong lĩnh vực của họ, cho phép tôi có cơ hội được học hỏi từ họ.

Làm thế nào để bạn nâng tầm bản thân mình? Hãy bắt đầu bằng việc bày tỏ lòng biết ơn tới người đã giúp bạn đạt được thành quả ngày hôm nay, hoặc có những ảnh hưởng tích tới cuộc sống của bạn ở thời điểm hiện tại. Sự tôn trọng lẫn nhau khích lệ cả đôi bên và tạo dựng sự liên kết bền chặt.

ENGAGE sẽ giúp bạn có cơ hội trải nghiệm và phát triển hướng “suy nghĩ thành công”. Thế nhưng, công thức này sẽ không có tác dụng nếu bạn không sẵn lòng ứng dụng nó. Tiềm năng của bạn do chính bạn khám phá! 

>4 câu hỏi tự vấn của người thành công

>Nữ triệu phú Mỹ: Thành công là sự thất bại lật ngược