Nhật Bản muốn sửa luật để bắt đầu xuất khẩu vũ khí

Người đứng đầu chính sách của đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền sẽ gặp người đồng cấp từ đối tác liên minh là đảng Komeito để trao đổi.

Là quốc gia theo chủ nghĩa hòa bình, Nhật Bản cấm xuất khẩu các thiết bị quân sự có khả năng sát thương, trừ một số trường hợp đặc biệt. LDP muốn tạo ra một ngoại lệ cho máy bay chiến đấu, nhưng Komeito lại bày tỏ sự e dè.

Ông Matsuo Yamaguchi, người đứng đầu đảng Komeito nói với các phóng viên: “Chúng tôi lo ngại rằng, việc nới lỏng sẽ dẫn đến tất cả các loại vũ khí đều có thể xuất khẩu.”

LDP có thể nhận được sự ủng hộ của Komeito, nếu ngoại lệ về xuất khẩu thiết bị quốc phòng chỉ giới hạn ở máy bay chiến đấu.

Ông Yamaguchi nói tiếp: “Điều quan trọng là chúng ta đi theo hướng, mà công chúng có thể chấp nhận.”

Cuối năm 2022, Tokyo đạt được thỏa thuận với Anh và Ý cùng phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ 6, để kế nhiệm phi đội hiện tại của Nhật. Cuối năm 2023, ba nước đồng ý thành lập một tổ chức giám sát kế hoạch phát triển chung, đặt mục tiêu hoàn thiện thiết kế cơ bản trong năm 2024, và triển khai trực chiến vào năm 2035.

Dự án này có chi phí cao. Xuất khẩu sang nước thứ ba sẽ mở rộng quy mô sản xuất và giảm áp lực tài chính. Nó cũng đóng góp vào khả năng phòng thủ của đồng minh. Các quốc gia có cùng chí hướng sẽ tăng cường khả năng răn đe chung.

Ba Chính phủ, cùng với nhà thầu quốc phòng, sẽ bắt đầu các cuộc đàm phán ngay trong tháng 3, để phân công vai trò phát triển và sản xuất. Những cuộc thảo luận như vậy sẽ gặp rắc rối, nếu Nhật Bản không thiết lập được môi trường pháp lý cho phép xuất khẩu sản phẩm.

Một nhóm công tác gồm các thành viên liên minh cầm quyền ở Nhật Bản, đã đưa ra báo cáo vào tháng 7 năm ngoái cho thấy, các ý kiến chủ yếu ủng hộ xuất khẩu sang nước thứ ba, với thiết bị được phát triển trên phạm vi quốc tế.

Đảng Komeito sau đó bày tỏ sự miễn cưỡng với việc thay đổi chính sách, và liên minh đã không đạt được thỏa thuận vào cuối năm 2023. Komeito lập luận, Thủ tướng Fumio Kishida chưa làm đủ để thuyết phục công chúng.

Ngày 5/2/2023, Thủ tướng Kishida nói với Quốc hội rằng, ông đặt thời hạn cuối tháng 2/2024 để LDP và Komeito đạt thỏa thuận. Thủ tướng Kishida đã gặp ông Yamaguchi vào ngày 13/2. Hai bên đồng ý để người đứng đầu chính sách hai đảng thảo luận cách phá thế bế tắc.

Một số thành viên LDP muốn có giới hạn kèm theo, như cấm xuất khẩu sang quốc gia đang xảy ra xung đột. Chánh văn phòng nội các Yoshimasa Hayashi nói với các phóng viên rằng, Chính phủ đang tìm cách phối hợp chặt chẽ với các bên liên quan, để tìm phương án khả dĩ nhất.