Lãi suất cho vay có khả năng tăng

Dự báo tăng

Trong báo cáo về lãi suất huy động và lãi suất cho vay được phát hành mới đây, Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) dự báo lãi suất cho vay sẽ tăng nhưng sẽ có độ trễ so với thời điểm tăng của lãi suất huy động, lãi suất cho vay sẽ có sự phân hóa giữa mức tăng và thời điểm tăng giữa các ngành nghề. 

Lãi suất cho vay tăng là mối lo ngại đã được giới phân tích nêu ra gần đây. Dù ngay từ đầu năm nay, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã đưa ra định hướng cho ngành ngân hàng (NH) phấn đấu giảm thêm lãi suất cho vay từ 0,5-1% nhằm hỗ trợ nền kinh tế phục hồi sau hai năm bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, nhưng với bối cảnh nền kinh tế hiện nay có lẽ chỉ cần giữ ổn định và kiềm chế không để lãi suất cho vay đi lên đã là thành công.

Trong trường hợp để lãi suất cho vay tăng quá nhanh, gói hỗ trợ lãi suất cho vay 2% đang được triển khai có thể không phát huy được hiệu quả. Bởi vì nếu lãi suất cho vay tăng nhanh trở lại thì mức lãi suất cho vay sau khi đã được hỗ trợ 2% sẽ chỉ thấp hơn chút ít hoặc thậm chí ngang bằng so với mức lãi suất cho vay giai đoạn trước đó. Điều này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp sẽ chẳng nhận được hỗ trợ như dự kiến.

Trong khi đó, các NH đã bắt đầu triển khai gói cho vay hỗ trợ lãi suất này. Cụ thể, Agribank dự kiến từ nay đến cuối năm 2023 sẽ hỗ trợ khách hàng khoảng 6.000 tỷ đồng trong gói 40.000 tỷ đồng này. VietinBank cũng đã lên danh sách, trong đó dư nợ tín dụng của các nhóm ngành được thụ hưởng lãi suất ưu đãi từ chương trình trong năm 2022-2023 chiếm khoảng 30% dư nợ của NH.

Không chỉ các NH lớn mà cả những NH nhỏ và trung cũng đã chuẩn bị để tham gia gói hỗ trợ lớn này. Như Bản Việt đã đăng ký với NHNN gói 200 tỷ đồng giải ngân cho chương trình hỗ trợ lãi suất 2% đang chờ phê duyệt và dự kiến sẽ bắt đầu triển khai vào tháng 7 tới. ABBank đã rà soát kế hoạch tín dụng và đăng ký hạn mức tham gia hỗ trợ lãi suất là 572 tỷ đồng, tương đương 28.600 tỷ đồng dư nợ cho vay bình quân trong vòng hai năm đối với các đối tượng được hỗ trợ lãi suất.

Áp lực từ đâu?

Lãi suất cho vay hiện nay chịu áp lực từ chi phí vốn đầu vào tăng trở lại và đến từ tăng trưởng tín dụng ở mức cao do nhu cầu vay từ khách hàng tăng mạnh. Cụ thể, theo báo cáo của VCBS, lãi suất huy động tăng trong tháng 5 chủ yếu tại các NH thương mại cổ phần với mức tăng trung bình 10-20 điểm cơ bản, cao nhất tại kỳ hạn 12 tháng tăng khoảng 70 điểm. Như vậy, từ đầu năm đến nay, lãi suất huy động đã tăng 30-60 điểm.

Theo số liệu cập nhật mới đây của NHNN tại buổi họp báo thông tin kết quả hoạt động 6 tháng đầu năm 2022, đến ngày 9/6/2022, tín dụng tăng 8,15% so với cuối năm 2021, tăng 17,09% so với cùng kỳ năm 2022. Trước đó, số liệu tính đến ngày 27/5/2022 cũng cho thấy tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống đạt 7,75% so với cuối năm 2021. 

Theo đó, với dự báo áp lực lạm phát tiếp tục hiện hữu trong các tháng tiếp theo đi cùng với nhu cầu tăng trưởng tín dụng cao hơn trong giai đoạn phục hồi kinh tế, đặc biệt là khi các NH bắt đầu triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2%, lãi suất huy động được dự báo còn có thể tiếp tục tăng. Cụ thể, theo VCBS, lãi suất huy động có thể chịu áp lực tăng 100-150 điểm cơ bản trong cả năm 2022. 

Trong khi đó, dự báo NHNN có thể tăng lãi suất điều hành trong thời gian còn lại của năm nay. Trước đó trong năm 2020, cơ quan này đã có ba lần liên tiếp giảm lãi suất điều hành để hỗ trợ nền kinh tế nói chung và hệ thống NH nói riêng, như là cách tiết giảm chi phí vốn đầu vào để các nhà băng có thêm nhiều lựa chọn cách hỗ trợ doanh nghiệp. Tuy nhiên, bối cảnh hiện nay đã khác, với áp lực lạm phát ngày càng gia tăng, xu hướng này có thể bị đảo ngược.

Nhưng hiện cũng có những ý kiến trái chiều. Như trong báo cáo của Công ty Chứng khoán MBS, thời gian gần đây đã có ý kiến cho rằng, trong năm 2022 áp lực lạm phát tại Việt Nam khá lớn và nhiệm vụ kiềm chế lạm phát ở mức dưới 4% như Quốc hội đề ra gặp rất nhiều khó khăn; đề xuất NHNN nâng lãi suất điều hành để kiềm chế lạm phát cũng đã xuất hiện. 

Tuy nhiên, MBS cho rằng, do cầu tiêu dùng còn yếu, lạm phát tại Việt Nam trong năm 2022 được dự báo sẽ vẫn ở mức thấp, bất chấp giá xăng dầu và một số nguyên vật liệu tăng. Bởi vậy, NHNN chưa cần phải thắt chặt chính sách tiền tệ. Theo số liệu mới nhất của Tổng cục Thống kê, CPI tháng 5/2022 tăng 0,38% so với tháng trước; tăng 2,48% so với tháng 12/2021 và tăng 2,86% so với cùng kỳ năm trước.