Luật Công nghệ cao (sửa đổi): Cần xác định rõ khung pháp lý cho khu và đô thị công nghệ cao

Đại biểu Lê Thanh Hoàn (đoàn Thanh Hóa) đánh giá, dự thảo Luật Công nghệ cao (sửa đổi) thể hiện sự thay đổi chiến lược trong chính sách phát triển công nghệ quốc gia, chuyển từ khuyến khích rộng sang tập trung trọng điểm để nâng cao năng lực tự chủ công nghệ.

Theo ông, dự thảo đã thiết lập một hệ thống ưu đãi cụ thể, trong đó quy định thuế suất 5% trong 15 năm cho doanh nghiệp công nghệ chiến lược mức 1; 7% trong 15 năm đối với doanh nghiệp công nghệ chiến lược mức 2 và doanh nghiệp công nghệ cao mức 1; 15% trong 15 năm cho doanh nghiệp công nghệ cao mức 2.

Ngoài ra, Điều 28 của dự thảo còn đề xuất cơ chế đầu tư đặc biệt, cho phép miễn nhiều thủ tục như phê duyệt chủ trương đầu tư, thẩm định công nghệ, lập quy hoạch chi tiết, đánh giá tác động môi trường và các giấy phép về phòng cháy, chữa cháy.

Tuy nhiên, đại biểu Lê Thanh Hoàn lưu ý, cơ chế này có thể tạo gánh nặng trách nhiệm cho Ban quản lý khu công nghệ cao nếu không có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành. Ông đề nghị nghiên cứu bổ sung cơ chế hậu kiểm để bảo đảm việc áp dụng ưu đãi đúng mục tiêu, đồng thời tránh phát sinh rủi ro trong quản lý đầu tư và môi trường.

Đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa) cho rằng dự thảo cần làm rõ khái niệm và cơ sở pháp lý của đô thị công nghệ cao để tránh chồng chéo với Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn.

Ông nêu rõ, hiện hệ thống đô thị Việt Nam đã được phân loại thành 6 cấp - từ đô thị loại đặc biệt đến loại V, dựa trên các tiêu chí như vị trí, chức năng, quy mô dân số, mật độ dân cư, tỷ lệ lao động phi nông nghiệp và mức độ phát triển hạ tầng. Việc phân loại này thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, do đó nếu bổ sung thêm loại hình “đô thị công nghệ cao” thì cần có quy định rõ ràng về tiêu chí và căn cứ pháp lý.

Đại biểu Phạm Hùng Thái (đoàn Tây Ninh) cũng đồng tình rằng nội hàm của khái niệm đô thị công nghệ cao trong dự thảo chưa được làm rõ. Theo ông, để hình thành đô thị công nghệ cao, cần bắt đầu từ khu công nghệ cao được quy hoạch hoàn chỉnh, sau đó phát triển thành hệ sinh thái sáng tạo và dân cư đô thị hiện đại. Nếu quy định không cụ thể, sẽ dễ dẫn đến lạm dụng các chính sách ưu đãi trong quá trình triển khai, đặc biệt tại những địa phương đang phát triển mạnh các khu đô thị mới.

Đại biểu Phạm Hùng Thái cho rằng việc sửa đổi luật cần kế thừa những nội dung hiệu quả trong luật hiện hành, đặc biệt là Điều 31, quy định về chức năng của khu sản xuất và kinh doanh trong khu công nghệ cao.

Theo ông, khu công nghệ cao đúng nghĩa phải bao gồm nghiên cứu, sáng tạo, sản xuất và kinh doanh, hình thành chuỗi giá trị khép kín giữa nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn. Việc bỏ quy định này có thể làm đứt gãy chuỗi liên kết, ảnh hưởng tới năng lực phát triển và thương mại hóa sản phẩm công nghệ cao.

Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị giữ lại Điều 38 của luật hiện hành, quy định về khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, vì đây là một trong những trụ cột phát triển nông nghiệp hiện đại. Nếu bỏ quy định này, việc thu hút đầu tư vào khu vực nông nghiệp công nghệ cao sẽ gặp nhiều khó khăn, đặc biệt tại các vùng nông thôn, miền núi. Theo ông, duy trì quy định không chỉ giúp giữ được các chính sách ưu đãi đầu tư, mà còn tạo điều kiện cho doanh nghiệp mở rộng ứng dụng khoa học - công nghệ trong sản xuất nông nghiệp.

Tại phiên thảo luận, các đại biểu cũng cho ý kiến về Dự án Luật Chuyển đổi số và Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ. Nhiều đại biểu nhấn mạnh mối liên hệ chặt chẽ giữa ba dự án luật này, bởi tất cả đều hướng đến mục tiêu xây dựng hạ tầng số, phát triển đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực công nghệ quốc gia.

Các ý kiến đóng góp sẽ được Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội tổng hợp, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, tiếp thu và chỉnh lý dự thảo trước khi đưa ra biểu quyết thông qua tại kỳ họp sau.

Việc hoàn thiện Luật Công nghệ cao (sửa đổi) được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý thống nhất và minh bạch, góp phần thúc đẩy năng lực tự chủ công nghệ và củng cố vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị công nghệ toàn cầu.