Lợi thế của con người trong thời đại bùng nổ của AI

Với tác phẩm đạt giải Cuốn sách kinh doanh hay nhất năm 2020 này, Orme cung cấp câu trả lời cho người mẹ kia cũng như tất cả những ai quan tâm đến tương lai nghề nghiệp, lợi thế cạnh tranh trong thời đại mà AI đang dần lấn lướt con người. Trên trang bán hàng trực tuyến Amazon, cuốn sách được độc giả và các chuyên gia đánh giá cao với điểm đánh giá trung bình 4.9/ 5.0 điểm.

Sự phát triển của khoa học công nghệ đã khiến thế giới thay đổi chóng mặt trong hơn 10 năm trở lại đây. Không còn là những thước phim khoa học viễn tưởng chiếu trên màn ảnh rộng, nhiều người dường như đã cảm nhận rõ mối đe dọa của robot tích hợp AI với nghề nghiệp của mình hoặc con cái trong tương lai. 

Với việc cung cấp các thông tin liên quan đến sự phát triển của AI, ở phần 1 của cuốn sách, Orme cho biết, trong vòng 15 năm tới, sẽ có khoảng 14-47% công việc của con người bị thay thế bởi AI. Những công việc bị thay thế trước tiên là những công việc đơn giản, có tính chất lặp đi lặp lại như công nhân trong các nhà máy, nhân viên an ninh, tiếp thị qua điện thoại, nhập dữ liệu, phân tích dữ liệu, kế toán, khai thuế, vận chuyển hàng hóa… 

Tiếp đó là một phần công việc trong những ngành nghề khác, bởi đến nay AI đã chứng tỏ sự phát triển vượt bậc khi có những AI có thể tự học hỏi, cập nhật, và đưa ra các sản phẩm sáng tạo không khác gì một chuyên gia marketing, họa sĩ hay nhạc sĩ. Theo Orme, điều mỗi người phải chú ý ngay từ bây giờ là: coi mối đe dọa đó như cơ hội để phát triển những khả năng cần thiết riêng của con người, tạo ra sự khác biệt cho chính mình so với AI trên thị trường lao động.

“Con người có khả năng nhận thức, sự đồng cảm - hợp tác cùng nhau. Chúng ta có thể hỏi câu hỏi tiếp theo để dẫn dắt sự sáng tạo, thay vì trả lời câu cuối cùng”. Đây chính là 4 siêu năng lực - gọi tắt là 4C - mà tác giả đề nghị mỗi người nên tập trung để phát triển. 

Ở phần 2 của cuốn sách, Orme không chỉ lập luận chứng tỏ tầm quan trọng của 4C, ông còn đưa ra các hướng dẫn cụ thể, giúp mỗi người có thể thực hành và phát triển các khả năng này một cách tốt nhất.

Với những người mới bắt đầu phát triển, Orme đề nghị họ tìm hiểu việc phát triển 4C theo trình tự tuyến tính. Đầu tiên là khả năng nhận thức, tiếp đó đến trí tò mò, khả năng sáng tạo, cuối cùng là khả năng hợp tác. Bởi chỉ khi thấy công việc có ý nghĩa, nhận ra tầm quan trọng của sự tập trung, mỗi người mới có thể hướng sự chú ý của vào sự tò mò và sáng tạo; tiếp đó là hợp tác để nhân lên sức mạnh của bản thân. Nếu không có khả năng nhận thức, có động lực để bước tiếp và đủ can đảm để sáng tạo, con người sẽ không làm gì được.

Sự tò mò tìm hiểu và đặt câu hỏi sẽ tiếp tục thúc đẩy bản thân mỗi người tiến lên. Với khả năng này, Orme cho rằng mỗi người cần thúc đẩy bản thân học hỏi bên ngoài chuyên ngành và những kết nối đó có thể giúp nảy sinh ra nhiều ý tưởng tuyệt vời. Thực tế, tập hợp ý tưởng về các trích dẫn học thuật với World Wide Web chính là khởi nguồn ra đời của phần mềm tìm kiếm phổ biến nhất trên thế giới là Google.

Tò mò cũng là con đường tốt nhất dẫn đến sự sáng tạo. Nó giống như một cơ bắp, vì vậy nếu mỗi người sử dụng sự tò mò, thường xuyên đặt câu hỏi, giao du với những người tò mò, cơ bắp tò mò của họ sẽ lớn hơn, mạnh hơn và ngược lại chúng sẽ lãng phí. Orme đưa ra lời khuyên: “Vì vậy hãy thực sự cẩn thận về những người bạn đang đi chơi cùng, những thứ bạn đang đọc, những thứ bạn đang xem, podcast bạn đăng ký nghe”.

Bên cạnh đó, ngủ đủ, trải nghiệm những môi trường sống khác nhau… là các cách  hiệu quả mà mỗi người có thể thực hiện để thúc đẩy khả năng sáng tạo. Orme cho rằng mỗi người cũng nên chú ý đến thế giới xung quanh một cách có ý thức bởi vì đó là nơi họ lấy ý tưởng và lắng nghe những suy nghĩ của chính mình, tự nhận thức, bởi thực ra bộ não tiềm thức thường xuyên thì thầm với những ý tưởng của mỗi người…

Cuối cùng khả năng hợp tác sẽ giúp mỗi người tận dụng được sức mạnh trí tuệ của những người cộng sự quyền năng nhiều ý tưởng hấp dẫn. Thêm nữa, "Nghĩ lớn, bắt đầu từ việc nhỏ và học hỏi nhanh” chính là cách thức làm việc mà tác giả đề xuất mỗi cá nhân và các cộng sự nên làm, để có thể thực hiện được các thử nghiệm cần thiết tốn ít thời gian, tiền bạc, công sức; mà vẫn biết được điều gì mang lại hiệu quả, điều gì không".