 |
Theo nhà kinh tế Paul Krugman - người từng đoạt giải Nobel tin rằng, việc tạm dừng tăng lãi suất sẽ cho phép FED đánh giá chính xác hơn tác động của các chính sách diều hâu với nền kinh tế. |
Ngày 15/12/2022 tới đây, FED sẽ có cuộc họp chính sách cuối cùng trong năm nay. Hầu hết dự báo đều tin rằng ngân hàng trung ương (NHTƯ) lớn nhất thế giới này sẽ bắt đầu giảm nhịp độ tăng lãi suất, với mức tăng dự đoán chỉ 0,5% trong cuộc họp lần này, trong bối cảnh lạm phát cũng đã có dấu hiệu hạ nhiệt.
Giảm nhịp độ
Với chỉ số giá tiêu dùng tháng 10 của Mỹ chỉ tăng 0,4% so với tháng trước và tăng 7,7% so với cùng kỳ, đều thấp hơn dự báo là 0,6% và 7,9%. Nếu loại trừ thực phẩm và năng lượng, CPI lõi tăng 0,3% so với tháng trước và tăng 6,3% so với cùng kỳ, cũng thấp hơn mức dự báo tương ứng 0,5% và 6,5%. Trong đó, giá xe đã qua sử dụng giảm 2,4%; giá quần áo và dịch vụ chăm sóc y tế lao dốc lần lượt 0,7% và 0,6%.
Thị trường đang kỳ vọng lạm phát những tháng tới sẽ có xu hướng tương tự, để củng cố khả năng FED sẽ giảm nhịp độ tăng lãi suất. Hiện một số quan chức FED muốn thấy nhiều tháng hạ nhiệt liên tiếp của lạm phát trước khi ngừng nâng lãi suất và báo cáo tháng 10 có thể là khởi đầu. Các nhà hoạch định chính sách nước này cũng cho biết mức đỉnh lãi suất mà FED sẽ nâng lên là không chắc chắn và có thể trên 4,5%.
Kể từ đầu năm đến nay, FED đã tăng lãi suất tổng cộng 3,75%, đưa lãi suất quỹ liên bang lên 3,75-4%, mức cao nhất kể từ tháng 1/2008. Trong cuộc họp chính sách tháng 6, tháng 7, tháng 9 và tháng 11, cơ quan này đều tăng lãi suất thêm 0,75%, đánh dấu chuỗi tăng mạnh nhất trong nhiều năm qua. Với mức nâng thêm 0,5%, lãi suất chuẩn của FED sẽ lên phạm vi 4,25-4,5% vào cuối năm nay. Hiện các thành phần tham gia thị trường hợp đồng tương lai dự báo lãi suất của FED sẽ chạm đỉnh quanh 4,9% vào giữa năm 2023.
Trong khi đó, nhà kinh tế Paul Krugman - người từng đoạt giải Nobel tin rằng, việc tạm dừng tăng lãi suất sẽ cho phép FED đánh giá chính xác hơn tác động của các chính sách diều hâu với nền kinh tế. Nhiều ý kiến cũng tin rằng, chính sách thắt chặt quá nhanh của FED thời gian qua đang đẩy nền kinh tế lớn nhất thế giới vào rủi ro suy thoái trong tương lai gần. Đáng lưu ý, Chủ tịch FED Jerome Powell cũng từng cho biết sẽ đến lúc phải giảm tốc độ tăng lãi suất và ông cho rằng chúng ta đang đi tới thời điểm đó.
Chính sách vẫn khó lường
Dù vậy, với dữ liệu việc làm được công bố gần đây của Bộ Lao động Mỹ đang làm phức tạp thêm tình hình, khiến lộ trình thắt chặt chính sách của FED sẽ vẫn rất khó lường trong thời gian tới. Cụ thể, báo cáo việc làm tháng 11 cho thấy tiền lương tăng mạnh hơn dự báo, mà có thể sẽ gây thêm áp lực lên giá cả mạnh hơn.
Trong tháng 11/2022, tiền lương trung bình mỗi giờ tăng 0,6% so với tháng trước và tăng 5,1% so với cùng kỳ. Tiền lương cho người lao động sản xuất tăng 0,7% so với tháng trước, mức tăng mạnh nhất trong gần một năm qua. Ngoài ra, không có đủ lượng người tái gia nhập lực lượng lao động, khiến việc kéo giảm lạm phát tiền lương thêm khó khăn. Kế đó là chênh lệch giữa số lượng việc làm mở mới và lượng người tìm kiếm việc làm.
Bên cạnh đó, cũng đang có quá nhiều người đang làm việc trong bộ phận quản lý quan hệ cá nhân, phân tích dữ liệu và quảng cáo. Sự dồi dào nhân lực khiến các ngành phần mềm doanh nghiệp bị phình to và có thể tiến hành sa thải trong thời gian tới, điều đang thực sự diễn ra. Cuối cùng là có quá nhiều công ty được thành lập trong hai năm qua. Điều này thúc đẩy tiền lương lên cao hơn và cần thời gian để lượng vốn tại các công ty này cạn dần khi gặp khó khăn trong kinh doanh.
Chính vì vậy, cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ Lawrence Summers mới đây cũng cảnh báo rằng FED có lẽ cần phải nâng lãi suất nhiều hơn dự báo của thị trường trong bối cảnh áp lực lạm phát duy trì ở mức cao. Ông Summers cũng dự báo mức đỉnh lãi suất có thể lên tới 6%, dù các hợp đồng tương lai lãi suất cho thấy các nhà giao dịch kỳ vọng FED nâng lãi suất lên 5% vào tháng 5/2023.
Chủ tịch FED New York là John Williams cho biết, ông kỳ vọng áp lực lạm phát sẽ hạ nhiệt trong năm tới, nhưng cảnh báo rằng FED sẽ tiếp tục cuộc chiến vì lạm phát vẫn còn trên mục tiêu 2% của FED. Ngoài ra, dù cho rằng rủi ro suy thoái đang ở mức cao vì NHTƯ buộc phải nâng lãi suất nhanh chóng để chống lạm phát, nhưng ông cũng dự báo lãi suất năm 2023 có thể lên cao hơn mức kỳ vọng của quan chức FED trong cuộc họp hồi tháng 9. Tuy nhiên, trong trường hợp lạm phát giảm như dự báo của ông trong năm 2023, NHTƯ có thể cần phải hạ lãi suất trong năm 2024 để duy trì lãi suất thực.
Trong khi đó, một quan chức khác của FED Christopher Waller cho biết, FED vẫn chưa tiến gần tới điểm ngừng nâng lãi suất. Ông Waller là một trong những quan chức diều hâu của FED, liên tục ủng hộ thắt chặt chính sách để hạ nhiệt giá hàng hóa. Đồng quan điểm, chuyên gia phân tích Jim Cramer cũng cho rằng FED sẽ không sớm ngừng thắt chặt chính sách tiền tệ vì những lý do liên quan tới thị trường lao động.
