Ngân sách tăng vẫn không được hưởng

Trong 5 tháng đầu năm nay, kim ngạch xuất khẩu của VN mới đạt 4,4 tỷ USD, giảm 24,9% so 5 tháng đầu năm 2008. Chính phủ đã có nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu, trong đó có những thay đổi về chính sách xúc tiến thương mại (XTTM). Kinh phí cho XTTM tăng lên nhưng DN ở nhiều địa phương vẫn không tiếp cận được với các Chương trình XTTM Quốc gia.

Tăng hỗ trợ

Chương trình XTTM Quốc gia đã thực hiện được ba năm, cần có những thay đổi để sử dụng hiệu quả ngân sách. Quyết định số 80/ 2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung Quy chế xây dựng và thực hiện Chương trình XTTM Quốc gia giai đoạn 2006 - 2010 với nhiều điểm mới đáng chú ý, có hiệu lực thi hành từ ngày 15/7/2009, được xem là sự tích cực giúp DN đẩy mạnh xuất khẩu trong thời gian tới.

Quyết định 80 bổ sung các tổ chức XTTM được nhận kinh phí hỗ trợ khi tham gia Chương trình XTTM Quốc gia của các đơn vị chủ trì khác. Điều này sẽ tạo điều kiện cho các địa phương tham gia vào hoạt động XTTM quốc gia để xúc tiến tiêu thụ các sản phẩm đặc trưng. Về nội dung hỗ trợ, Quyết định 80 bổ sung thêm ba loại hình hỗ trợ mới để phù hợp với giai đoạn suy giảm kinh tế.

Mức hỗ trợ đã được nâng lên, như hỗ trợ 100% chi phí đào tạo trong nước và nước ngoài về XTTM, 100% chi phí gian hàng và tuyên truyền quảng bá mời khách nước ngoài đến các sự kiện XTTM của VN ở nước ngoài...

Vẫn khó tiếp cận chương trình XTTM quốc gia

Ông Đỗ Thắng Hải, Cục trưởng Cục XTTM cho biết, kinh phí cho XTTM không thiếu, năm nay đã duyệt 172 tỷ đồng và đang xin duyệt thêm 100 tỷ đồng nữa, thế nhưng Bộ Tài chính yêu cầu phải làm rõ tính khả thi, hiệu quả của từng chương trình XTTM. Từ nay đến cuối năm, Cục XTTM sẽ chủ trì 18 Chương trình XTTM Quốc gia.

Theo ông Từ Minh Thiện, Giám đốc Trung tâm XTTM và Đầu tư TP.HCM (ITPC), XTTM bằng cách đưa khách hàng nước ngoài vào VN tốt hơn so với đi ra nước ngoài vì ít tốn kém mà nhiều DN được tiếp xúc. TP.HCM có lập hội chợ ảo, nhiều tổ chức XTTM nước ngoài qua đó mà biết những sản phẩm họ cần và tập hợp đoàn DN nước họ sang tìm kiếm cơ hội giao thương. Hội chợ ảo rất thiết thực để giới thiệu, nhất là những sản phẩm cồng kềnh.

Tuy nhiên, muốn làm được việc này thì phía VN phải có nguồn cung hàng phong phú để DN nước ngoài chọn lựa. ITPC muốn lập dữ liệu cho khoảng 1.000 DN cũng khó vì phải chọn DN đủ khả năng làm đối tác đáp ứng theo những yêu cầu phía nước ngoài đưa ra. Ông Đỗ Thắng Hải lại cho rằng, hội chợ ảo khó thực hiện vì khi đưa hàng lên chưa chắc DN VN đưa mẫu mới, đẹp vì sợ bị ăn cắp mẫu.

TP.HCM và các tỉnh Vĩnh Long, An Giang, Kiên Giang, Tây Ninh...đều nhìn nhận thị trường Campuchia (CPC) và Lào trước đây cứ nghĩ không đáng quan tâm, nhưng khi bắt tay vào làm mới thấy đấy là các thị trường tốt cho DN các tỉnh phía Nam vì văn hóa tiêu dùng tương đồng. Tuy nhiên, việc xâm nhập hai thị trường này phải có chiến lược và chương trình thống nhất.

Nghề gốm Vĩnh Long chưa tham gia Chương trình XTTM Quốc gia nào

TP.HCM là đầu mối tổ chức nhiều hội chợ tại CPC, tư vấn tiêu dùng trên truyền hình CPC, giúp DN chuyển ngữ từ tiếng Việt sang tiếng CPC trên nhãn hàng hóa, xây dựng kho ngoại quan, in tài liệu giao tiếp tiếng CPC để khi sang đó DN có thể chủ động giao tiếp đơn giản. Hiện nay nhiều địa phương có chương trình XTTM qua CPC nhưng nếu không có chương trình tổng lực thì khó cạnh tranh hàng Thái Lan và Trung Quốc.

Giao thông đang là một trở ngại cho hàng VN tiếp cận hai thị trường gần nhất. Với CPC, ông Thiện ngạc nhiên tại sao VN đã có với Thái Lan một hiệp định đường bộ, theo đó hàng hóa VN khi đi qua cửa khẩu Lào đến Thái Lan thì không phải dỡ hàng, nhưng ở CPC phải dỡ hàng tại cửa khẩu. Công ty Dược phẩm Vĩnh Long xuất khẩu sang Lào chiếm 10% thị trường dược phẩm của Lào, các mặt hàng nông sản của Vĩnh Long cũng có nhu cầu nhiều ở Lào, nhưng vì qua Lào chỉ có thể đi đường bộ nên chi phí cao.

Các tỉnh đều thắc mắc Chương trình Thương hiệu Quốc gia ghi vốn 2,3 tỷ đồng nhưng cho ngành hàng, lĩnh vực nào và thực hiện ra sao từ cơ quan XTTM địa phương đến DN đều chưa rõ. Đã qua gần 6 tháng, những DN nào đã được hưởng chương trình này, những thông tin không rõ ràng gây thiệt thòi cho DN địa phương, ai chịu trách nhiệm?