Kim chỉ nam giúp con người tìm lại trật tự giữa hỗn loạn

Đây không phải là một quyển self-help hời hợt, mà là công trình kết tinh từ nhiều thập kỷ nghiên cứu, giảng dạy và trải nghiệm của một giáo sư tâm lý học lâm sàng – người được xem là một trong những trí thức có tầm ảnh hưởng sâu rộng nhất thế giới hiện nay.

Từ khi ra mắt năm 2018, 12 Quy luật cuộc đời đã trở thành hiện tượng toàn cầu, được dịch ra hơn 45 ngôn ngữ và tiêu thụ hàng triệu bản. Cuốn sách này ra đời từ một câu trả lời trên Quora – nơi Peterson chia sẻ “những điều quý giá nhất ông từng học trong cuộc sống”. Chính danh sách những nguyên tắc ấy đã phát triển thành mười hai tiểu luận sâu sắc, hòa quyện giữa tâm lý học, triết học, thần thoại, tôn giáo và văn hóa đại chúng.

Mỗi quy luật trong sách là một tấm bản đồ chỉ đường giữa hỗn loạn. Peterson không áp đặt mà dẫn dắt bằng ngôn ngữ vừa thẳng thắn vừa thấm đẫm trải nghiệm. Từ những điều tưởng như giản đơn như “đứng thẳng người và ưỡn ngực” – biểu tượng của sự tự tin và tự trọng, đến “dọn dẹp nhà bạn trước khi chỉ trích thế giới” – lời nhắc về trách nhiệm cá nhân trước khi phán xét người khác, ông đều đặt trong bối cảnh nhân sinh rộng lớn. Những quy tắc ấy, dù cũ kỹ, lại mang giá trị bền vững giữa xã hội hiện đại đầy biến động.

Peterson cho rằng sống có trật tự không đồng nghĩa với sống khô cứng. Ngược lại, khi con người biết gánh vác trách nhiệm, nói thật, hành động có mục đích và dám đối diện nỗi đau, họ mới thật sự tự do. Ông không tô hồng cuộc sống, cũng không hứa hẹn sự dễ dàng – mà mời gọi người đọc đối diện thực tại bằng bản lĩnh và sự trung thực. Với ông, “sống đúng” không phải là né tránh khổ đau, mà là tìm thấy ý nghĩa trong chính khổ đau ấy.

Sức hút của 12 Quy luật cuộc đời nằm ở sự thẳng thắn. Peterson không chiều lòng đám đông, không hứa hẹn hạnh phúc nhanh chóng. Ông trao cho độc giả một “liều thuốc đắng” – nhưng là loại thuốc cần thiết cho một thế hệ đang mệt mỏi vì áp lực, hoang mang vì mất phương hướng và lạc lõng giữa những giá trị ảo. Giữa thế giới đầy tiếng ồn của mạng xã hội, ông nhắc ta quay về với những điều căn bản nhất: kỷ luật, trung thực, lòng nhân hậu và tinh thần trách nhiệm.

Tác giả cũng không ngần ngại đụng chạm các vấn đề gây tranh cãi như nữ quyền, vai trò giới hay tôn giáo. Dù bị chỉ trích, chính sự dám nói thẳng ấy khiến ông trở thành người truyền cảm hứng cho hàng triệu độc giả, đặc biệt là giới trẻ – những người đang đi tìm hướng sống có ý nghĩa giữa cơn khủng hoảng hiện sinh.

Peterson ví 12 Quy luật cuộc đời như một “tấm bản đồ cổ” – không hào nhoáng, nhưng đáng tin cậy. Khi con người bị cuốn vào sự tự do không giới hạn, khi mọi ranh giới bị xóa nhòa, những nguyên tắc tưởng chừng đơn giản như “nói thật”, “giữ kỷ luật”, “trân trọng khoảnh khắc nhỏ bé” lại trở thành kim chỉ nam để ta không đánh mất chính mình.

Đây không phải cuốn sách dành cho người đọc lướt qua. Mỗi chương đòi hỏi sự suy ngẫm và phản biện. Người đọc cần dừng lại, ghi chú, thậm chí tranh luận với chính bản thân. Nhưng đổi lại, họ sẽ tìm thấy một hệ tư duy giúp định hình nhân cách, hiểu sâu hơn về bản chất của con người và cuộc sống.

Tại Việt Nam, 12 Quy luật cuộc đời được Saigon Books phát hành và nhanh chóng tạo được ảnh hưởng mạnh mẽ. Cuốn sách được nhiều doanh nhân, nhà quản lý và người trẻ xem như tài liệu “định tâm” trong hành trình sống và làm việc.

Jordan B. Peterson không mang đến câu trả lời dễ nghe, nhưng ông trao cho người đọc một kim chỉ nam vững vàng trong thời đại bất định: hãy đứng thẳng, nói thật, chịu trách nhiệm, kết nối với người tốt, và tìm thấy ý nghĩa ngay cả trong những khoảnh khắc bình dị nhất.