Không thể hoàn thiện giao thông quanh cảng Cát Lái vài năm với 2.000 - 3.000 tỷ đồng

Ông quan tâm những điểm nào trong Đề án thu phí sử dụng hạ tầng cảng biển?

Tôi ủng hộ chủ trương này nhưng vấn đề là phương pháp và thời điểm thực hiện cũng như việc minh bạch nguồn phí như thế nào. Cách đây 10 năm, chúng tôi tham gia vào công tác quy hoạch hạ tầng giao thông khu vực này nhưng đánh giá về những số liệu đầu vào chưa sát thực tế.

Ví dụ hệ thống giao thông nối từ xa lộ Hà Nội đi theo nút giao Cát Lái về An Phú, Đồng Văn Cống xuống cảng Cát Lái. Khi lập báo cáo quy hoạch, số liệu xe container, xe tải lưu thông trên tuyến đường này chỉ cho từ 12.000 đến 14.000 xe/ngày đêm. Qua 10 năm, Hội Cầu đường cảng TP.HCM có quan sát, đếm xe thì tăng lên bình quân 18.000 - 20.000 xe/ngày đêm, có ngày đột xuất lên 24.000 - 26.000 xe/ngày đêm, gần gấp đôi số quy hoạch vì thế việc kẹt xe là đương nhiên.

Hiện đường Đồng Văn Cống vào cảng Cát Lái, tôi thấy mỗi bên có 2 làn xe với một làn xe máy, như thế làm sao mà không kẹt xe triền miên.

Sở Giao thông vận tải Thành phố cũng đã đưa ra số liệu, một năm có đến 133 ngày kẹt xe ở khu vực này, kẹt đến trên 30% thời gian, có khi lên đến 4 tiếng, gây hậu quả rất lớn cho DN vận tải, logistics, DN đầu tư hệ thống đưa và lấy hàng từ cảng về các kho bãi.

Vì thế việc thu phí này rất cần thiết. Vấn đề là thời điểm áp dụng đề án thu phí hạ tầng cảng biển, nên lùi lại một năm vì hiện nay DN vận tải đang rất khó khăn, cần thời gian cho họ bình phục, lúc đó hãy thu cũng chưa muộn.

Riêng Xa lộ Hà Nội và đường xuống cảng Cát Lái thiệt hại khoảng 1 tỷ USD/năm do kẹt xe.

Ông có cho rằng khi thu được 2.000-3.000 tỷ đồng sẽ hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông quanh cảng Cái Lái trong năm 2023-2024?

Chắc chắn là không thể vì còn liên quan đến giải phóng mặt bằng. Thời gian có vài ba năm, gấp như vậy làm sao làm kịp. Chúng ta phát biểu như vậy dễ mất tín nhiệm với người dân, DN lắm.

Chưa nói đến Đề án này tính toán mỗi năm thu khoảng 3.000 ngàn tỷ đồng nhưng thực tế để hoàn thiện chỉ riêng hệ thống hạ tầng giao thông quanh cảng Cát Lái cần gấp 30 lần số vốn trên, khoảng 100 ngàn tỷ đồng. Ví dụ, để mở rộng đoạn từ xa lộ Hà Nội xuống cảng Cát Lái chi phí đến 50 triệu USD/km đường. Riêng mở rộng nút giao An Phú (Lương Định Của, Mai Chí Thọ vào cao tốc Long Thành - Dầu Giây) dự tính sẽ cần khoảng 10.000 tỷ đồng. Tại nút Mỹ Thủy còn giai đoạn 2, theo đơn vị thiết kế thì cần 15.000 tỷ đồng.

Như vậy, chúng ta phải đầu tư bao nhiêu năm mới đáp ứng được? Cho nên việc thu phí này không phải tính năm thứ nhất, năm thứ hai, năm thứ ba là có thể hoàn tất và chấm dứt được nạn kẹt xe mà phải dự trù lâu dài.

Tôi cho rằng, với tình trạng kẹn xe hiện nay, DN sẽ ủng hộ việc thu phí nhưng phải công khai, minh bạch. Tiền đó phải được đầu tư đúng mục đích, đáp ứng được một phần phát triển hạ tầng giao thông, giải quyết được kẹt xe quanh khu vực cảng biển, cụ thể là cảng Cát Lái. Do đó, song song với việc lên phương án thu phí thì cũng cần đưa ra kế hoạch sử dụng nguồn vốn đó như thế nào, đầu tư vào dự án nào.

Thế nhưng chi phí logistics đang rất cao, việc thu thêm phí sẽ ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của DN?

Nếu thu phí và đầu tư mở rộng hệ thống giao thông quanh cảng thì hiệu suất xe hàng ra/vào tăng lên, chi phí logistics giảm xuống. Hiện nay chi phí logistics của Việt Nam tương đối cao so với các nước trong khu vực, gấp đôi chi phí của Singapore, làm cho các DN logistics, DN vận tải rất khó khăn trong kinh doanh vận tải và kinh doanh hệ thống logistics.

Chi phí logistics hiện nay cao vì hạ tầng xung quanh cảng không đáp ứng được, làm giảm hiệu quả lưu chuyển hàng hóa. Ví dụ riêng tuyến từ Xa lộ Hà Nội xuống cảng Cát Lái phải đạt tối thiểu 2 chuyến/ngày nhưng thực tế bình quân chỉ đạt từ 1,3 -1,5 chuyến/ngày. Hiệu suất xe lăn bánh thấp trong khi nhà đầu tư vẫn phải chịu tất cả các loại chi phí từ tài xế, bến bãi, phụ phí…gây lỗ cho DN vận tải, kéo theo chi phí logistics tăng lên. Riêng Xa lộ Hà Nội và đường xuống cảng Cát Lái thiệt hại khoảng 1 tỷ USD/năm do kẹt xe, thiệt hại trực tiếp là DN vận tải và DN logistics.

Nếu có phương án thu phí tốt, sử dụng đúng mục đích nguồn tiền vào đầu tư hạ tầng, giải quyết kẹn xe, đáp ứng nhu cầu vận chuyển thì chi phí logistics sẽ giảm.

Xin cảm ơn ông!