FPT và hành trình viết văn hóa riêng
Không ít doanh nghiệp nói về văn hóa, nhưng rất ít tổ chức thực sự sống được với văn hóa của chính mình. FPT Bí lục – công trình nghiên cứu vừa đoạt Giải thưởng Sách Quốc gia 2023, là minh chứng cho một trường hợp hiếm hoi tại Việt Nam: văn hóa doanh nghiệp được hình thành, nuôi dưỡng và biến thành lợi thế cạnh tranh lâu dài.
Dựa trên khung lý thuyết ba tầng của Edgar Schein – gồm hiện vật, giá trị tuyên bố và giả định nền tảng – nhóm tác giả phân tích văn hóa FPT như một sinh thể sống, luôn tiến hóa theo thời cuộc. Từ những ngày đầu khởi nghiệp thời bao cấp, tinh thần “liều mình để tồn tại” đã hình thành tính cách tổ chức: gắn bó, hài hước, dấn thân nhưng có kỷ luật. Khi hội nhập, văn hóa ấy thích nghi, hấp thụ tinh hoa toàn cầu mà vẫn giữ bản sắc Việt.
Không dừng ở lý thuyết, sách ghi lại nhiều câu chuyện “hậu trường” đặc sắc về cách FPT duy trì chất riêng trong suốt hơn ba thập niên. Từ phong cách lãnh đạo gần gũi, tự trào nhưng quyết đoán, đến hệ thống tiểu văn hóa trong từng mảng kinh doanh – mỗi yếu tố đều phản ánh một triết lý cốt lõi: tự do sáng tạo trong khuôn khổ trách nhiệm.

Điểm đặc biệt của FPT Bí lục là tính đa chiều. Đó không phải là sách PR nội bộ, mà là công trình phản biện sâu sắc. Nhóm tác giả không né tránh những mâu thuẫn – như sự khác biệt giữa các đơn vị thành viên, hay những giá trị chưa thực thi trọn vẹn – mà xem đó như dấu hiệu của một văn hóa đang sống, đang vận động.
Với giới nghiên cứu, đây là một trong số ít trường hợp vận dụng lý thuyết quản trị quốc tế vào bối cảnh Việt Nam một cách mạch lạc và gần gũi. Với doanh nghiệp, đây là lời gợi mở rằng đầu tư cho văn hóa không phải là chi phí mềm, mà là chiến lược dài hạn. Với người trẻ, cuốn sách nhấn mạnh rằng hòa nhập và đồng sáng tạo văn hóa tổ chức là một phần thiết yếu trong hành trình phát triển bản thân.
Văn hóa doanh nghiệp – như thông điệp cuối cùng của FPT Bí lục – không phải khẩu hiệu treo tường, mà là dòng chảy định hình từng quyết định, từng hành động. Và với mỗi doanh nghiệp Việt Nam, việc viết nên “bí lục” văn hóa riêng là điều cần làm, trước cả những bản kế hoạch kinh doanh.