Định hình mô hình tăng trưởng mới cho mục tiêu GDP hai chữ số

Chiều 16/12, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị đồng chủ trì Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025, triển vọng 2026 với chủ đề “Kinh tế Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số”.

Nhận diện cơ hội và thách thức cho tăng trưởng cao

Theo ông Nguyễn Thanh Nghị, năm 2025 dù đối mặt nhiều khó khăn, song kinh tế Việt Nam vẫn duy trì đà tăng trưởng tích cực, dự kiến đạt trên 8%, thuộc nhóm các nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Tuy nhiên, mục tiêu tăng trưởng bình quân từ 10%/năm trở lên trong giai đoạn 2026 - 2030 đặt ra yêu cầu rất cao, đòi hỏi phải đổi mới căn bản tư duy phát triển và xác lập mô hình tăng trưởng mới.

Trọng tâm của mô hình này là tạo dựng các động lực tăng trưởng mới dựa trên khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh; đồng thời triển khai các giải pháp đủ mạnh để làm mới và nâng cao hiệu quả các động lực tăng trưởng truyền thống như đầu tư, xuất khẩu và tiêu dùng.

Từ mục tiêu tăng trưởng năm 2026 đạt từ 10% trở lên, ông Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương, đã đưa ra ba kịch bản tăng trưởng cho giai đoạn 2026 - 2030. Theo đó, kịch bản cơ sở dự kiến tăng trưởng bình quân khoảng 7,5%/năm; kịch bản chuyển tiếp đạt khoảng 8,5%; và kịch bản mục tiêu hướng tới mức 10%.

Tương ứng với các kịch bản này, lạm phát được kiểm soát ở mức dưới 4%, khoảng 4% và tối đa 4,5%. Năng suất lao động và năng suất các nhân tố tổng hợp dự kiến tăng trong khoảng 8,5 - 9,3%, đóng vai trò then chốt đối với tăng trưởng dài hạn.

Trong bối cảnh kinh tế thế giới được dự báo tăng trưởng từ 2,9% đến 3,3%, lạm phát dao động 1,5 - 3%, đà phục hồi toàn cầu còn thiếu chắc chắn, Việt Nam đứng trước cả cơ hội và thách thức đan xen. Cơ hội đến từ xu hướng dịch chuyển dòng vốn đầu tư, chuyển đổi xanh và chuyển đổi số, giúp mở ra các ngành công nghiệp mới và gia tăng khả năng tham gia sâu vào chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu. Ngược lại, mô hình tăng trưởng thương mại theo chiều rộng vẫn tiềm ẩn rủi ro lớn trước các rào cản thuế quan và nguy cơ tụt hậu nếu không làm chủ được công nghệ.

Các ngành dẫn dắt và yêu cầu về nguồn lực

Theo dự báo, một số ngành có khả năng đóng vai trò dẫn dắt tăng trưởng gồm tài chính - ngân hàng, năng lượng và logistics. Các lĩnh vực có đóng góp lớn nhưng cần nâng cao chất lượng tăng trưởng là kinh tế số, điện tử, sản phẩm quang học. Bên cạnh đó, các ngành truyền thống như dệt may, hóa chất cần được ưu tiên tái cơ cấu và nâng cấp để phù hợp với mô hình tăng trưởng mới.

Về nguồn lực, để đạt các mục tiêu tăng trưởng nêu trên, tổng vốn đầu tư toàn xã hội cần tăng thêm khoảng 47%. Quan trọng hơn, vốn phải được hấp thụ hiệu quả và chuyển hóa thực chất vào sản xuất - kinh doanh. Trong cơ cấu đóng góp cho tăng trưởng, năng suất các nhân tố tổng hợp được kỳ vọng chiếm khoảng 57%, trong khi năng suất lao động cần tăng thêm 8 - 9%.

Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị nhấn mạnh yêu cầu sớm nhận diện các lĩnh vực, quy định cần ưu tiên thể chế hóa, nhằm đưa thể chế thực sự trở thành nguồn lực chủ đạo, mở đường cho huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực trong mô hình tăng trưởng mới.

Cùng với đó là thúc đẩy sự vươn lên và năng lực tự chủ của khu vực doanh nghiệp tư nhân, không chỉ ở thị trường trong nước mà còn trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt ở các lĩnh vực công nghệ mới nổi và công nghệ chiến lược. Theo ông, chỉ khi xây dựng được các doanh nghiệp mạnh, thương hiệu mạnh và sản phẩm có hàm lượng công nghệ cao, Việt Nam mới có thể khẳng định vị thế trên bản đồ kinh tế và công nghệ thế giới.

Bên cạnh mục tiêu tăng trưởng cao, yêu cầu bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô và phát triển bền vững tiếp tục được đặt lên hàng đầu. Các cơ chế, chính sách cần mang tính đột phá, vượt trội, “thân thiện” với các mô hình kinh tế mới; đồng thời đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tận dụng hiệu quả các cơ chế thử nghiệm và cơ chế đặc thù để khai thác không gian phát triển mới, gia tăng liên kết và tạo động lực tăng trưởng cho giai đoạn 2026–2030.