Thị trường vàng: Cần chế tài cho chính các nhà quản lý

Thị trường vàng đang đòi hỏi tính thị trường rất cao, trong khi quản lý nhà nước lại có xu hướng ngược lại. Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong, nói: "Người ta biện minh do khủng hoảng để quay lại biện pháp hành chính".

Đọc E-paper

* Vàng, vấn đề luôn nóng của nền kinh tế. Ông nhận định thế nào về biến động của thị trường vàng thời gian gần đây ?

- Vàng trên thế giới ít biến động, thậm chí có xu hướng đi xuống, khác hẳn tình hình căng thẳng trong nước cả về cung cầu và giá cả. Từ năm ngoái đến nay, quản lý, điều hành thị trường vàng có hai điểm thành công. Chúng ta đã khẳng định phải có thương hiệu vàng quốc gia và quản lý được hoạt động đầu cơ vàng.

Tuy nhiên, cũng có những điểm không thành công. Thứ nhất, bức xúc nhất là giá vàng trong nước chưa bao giờ chênh lệch quá cao và dài như hiện nay so với giá vàng thế giới. Nó ngược lại với lời hứa của Thống đốc Nguyễn Văn Bình khi mới nhậm chức.

Thứ hai, chất lượng dịch vụ của vàng SJC khiến người dân lo ngại, doanh nghiệp bức xúc, thị trường bất cập, theo hướng cung không đảm bảo cầu, trong khi vàng trên thế giới không thiếu.

Thứ ba, chưa có một đề án chính thức mang tính pháp lý về vàng thương hiệu. Lâu nay chúng ta vẫn làm tùy tiện, thiếu chuẩn, thiếu minh bạch.

Thứ tư, trách nhiệm giải trình của cá nhân trong việc liên quan đến thị trường vàng đến nay vẫn chưa có. Chuyện khuôn đúc vàng là một ví dụ.

 Về nguyên tắc, chỉ Nhà nước được độc quyền, nhưng ở Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) độc quyền trong lĩnh vực vàng và giao SJC thực hiện.

Ở đây, SJC đóng vai trò vừa là nhà cung cấp, vừa độc quyền sản xuất, dù về hình thức là làm thuê cho NHNN, mà như vậy là "đá bóng" cho nhau.

* Những bùng nhùng vừa qua cho thấy việc quản lý kinh doanh vàng chưa theo nguyên tắc thị trường ?

- Lỗi là ở điều hành. Hiện, có quá nhiều chủng loại vàng nên việc chuẩn hóa một loại là cần thiết. Chúng ta thông cảm khi thực hiện một dự án, thời kỳ đầu có thể gây ra một chút hỗn loạn do những nguyên nhân khách quan, nhưng NHNN đã để tình trạng này kéo dài quá lâu.

Vừa rồi, chênh lệch đến 3 triệu đồng giữa giá vàng trong nước và thế giới, chênh lệch đến 400 ngàn đồng/lượng giữa vàng thương hiệu SJC với phần còn lại, khiến người dân cuống cuồng lo đổi vàng, đã tạo điều kiện cho đầu cơ, làm giá.

NHNN đã sai lầm ở chỗ vừa cho DN độc quyền, vừa coi đó như một kênh để kinh doanh với cơ chế không rõ ràng.

Hiện nay, thị trường vàng đang đòi hỏi tính thị trường rất cao, nhưng quản lý nhà nước lại có xu hướng ngược lại, trách nhiệm quản lý hành chính ngày càng thấp trong khi biểu hiện quản lý hành chính ngày càng đậm nét.

Như vậy là đang sử dụng các biện pháp hành chính thay cho các công cụ thị trường.

Điều này đã được thế giới cảnh báo, nhưng người ta biện minh do khủng hoảng để quay lại biện pháp hành chính. Vì vậy, cần chế tài cho chính các nhà quản lý nhà nước. Khi làm sai, làm không đúng, anh phải bị truy cứu trách nhiệm, nhẹ là hành chính, nặng là hình sự.

* Theo ông, làm thế nào để giá vàng trong nước tiệm cận với giá vàng thế giới, bởi đó là cách giảm đầu cơ?

- Liên thông trực tiếp là cách tốt nhất. Khi thị trường được liên thông, người ta không cần mua nhiều vàng và cũng sẽ bình tĩnh hơn. Khi mức giá chênh lệnh thấp, họ không biến vàng thành một kênh để kiếm lời.

Năm tới, nếu NHNN vẫn điều hành như thế thì chắc chắn khó cải thiện được tình hình. Tôi cho rằng, giải pháp lớn nhất là có một tuyên bố chính thức về việc đảm bảo nhập vàng theo yêu cầu.

Thứ hai, tăng khả năng chế biến của vàng SJC từ vàng nguyên liệu. SJC không phải là mục đích, mà chỉ là công cụ quản lý. Thị trường vàng sẽ càng bùng nhùng hơn nếu biến công cụ thành phương tiện quản lý.

Trường hợp SJC không đảm bảo tiến độ, nên cho phép có thêm loại vàng khác trong một thời gian nhất định.

Thứ ba, có đề án cụ thể về thương hiệu vàng, tránh gây tù mù cho thị trường. Thứ tư, có một quy chế cho việc cung ứng dịch vụ, chất lượng của SJC.

* Cảm ơn ông!