Xóa nghèo bằng điện thoại di động

Nhiều phụ nữ Bangladesh đã thoát khỏi cảnh đói nghèo nhờ... điện thoại di động.

Chị Monowara Talukder: Chủ "đế chế" trà thảo dược Tulsi

Trong bộ sari sặc sỡ, một tay cầm hộp trà thảo dược và tay kia cầm chiếc điện thoại Nokia, chị Monowara Talukder xem ra không giống một chủ doanh nghiệp. Thế nhưng trong 6 năm qua, chị Talukder đã tạo ra một “đế chế” trà thảo dược quốc tế mang tên Tulsi, tuyển dụng 1.500 nữ lao động vốn là nông dân và giành được nhiều hợp đồng lớn trong chuỗi thực phẩm bổ dưỡng sức khỏe ở phương Tây, với doanh thu 44 triệu taka (625.000 USD) mỗi năm.

Chị Talukder là một trong những người đầu tiên sử dụng điện thoại di động, khi các chú “dế yêu” này xuất hiện ở Bangladesh năm 1997. Chi phí cho vụ mua sắm này rất cao, song người mẹ 48 tuổi có 4 đứa con này chưa bao giờ hối tiếc về khoản đầu tư đó. Chị tâm sự: “Điện thoại di động đã giúp tôi rất nhiều trong công việc kinh doanh. Nó có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình tiếp thị và phân phối sản phẩm”.

Công ty của chị Talukder không có văn phòng hay phòng giới thiệu mặt hàng nên mọi người chỉ liên lạc với chị qua điện thoại để đặt hàng. Hiện thời sản phẩm trà thảo dược Tulsi đã có mặt tại toàn bộ 64 tỉnh, thành ở Bangladesh. Chị cũng đã nhận những đơn đặt hàng lớn từ Australia, Kuwait và Nepal. Các đơn đặt hàng có được từ nước ngoài này là nhờ hội chợ “xanh” hồi tháng 9, do chị Talukder đã dán những tấm áp phích quảng cáo sản phẩm cùng số điện thoại di động của mình.

Chỉ có điều, không phải phụ nữ Bangladesh nào cũng may mắn như chị Talukder. Tập đoàn công nghiệp viễn thông GSMAA cho biết cơ hội sở hữu điện thoại di động của phụ nữ Nam Á chỉ bằng 37% so với nam giới (mức chênh lệch lớn nhất thế giới). Chiếc điện thoại di động đầu tiên trong gia đình là của người chồng và chiếc thứ hai dành cho cậu con trai lớn.

Nhằm chống lại sự bất bình đẳng này, dự án Mwomen – một dự án mới được Ngoại trưởng Mỹ Hilary Clinton và bà Cherie Blair, phu nhân của cựu Thủ tướng Anh Tony Blair, ủng hộ - đã được phát động vào tháng 11 vừa qua. Mục tiêu của Mwomen là cung cấp điện thoại di động cho khoảng 150 triệu phụ nữ trên toàn cầu trong vòng 3 năm thông qua hợp tác giữa nhà nước và tư nhân. Dự án đã nhận được sự ủng hộ của ít nhất 20 công ty điện thoại di động lớn trên thế giới.

Một quan chức GSMA là bà Trina DasGupta cho biết thu hẹp “bất bình đẳng giới” trong việc sở hữu điện thoại di động ở Nam Á sẽ mở ra một thị trường trị giá 3,6 tỷ USD cho ngành công nghiệp điện thoại di động thế giới. Theo ước tính của bà DasGupta, tăng 10% số máy di động bán ra thị trường sẽ giúp tăng 1,2% GDP tại các nền kinh tế có thu nhập ở mức trung bình.

Một dự án khác ở Bangladesh là “điện thoại về làng” của Grameen Phone, chi nhánh viễn thông của Ngân hàng Grameen. Grameen đã khởi động chương trình cho phụ nữ nông thôn vay tiền mua điện thoại di động. Mỗi phụ nữ tham gia chương trình thuyết phục được những người khác trong làng sử dụng điện thoại di động sẽ được nhận một khoản thù lao , từ đó tạo ra một mạng lưới sử dụng điện thoại di động. Ít nhất 364.000 phụ nữ đã tham gia chương trình được khởi động từ năm 1997 này.

Banglalink, đối tác của Mwomen và là công ty điện thoại di động lớn thứ hai của Bangladesh, nhận định mô hình của Mwomen vẫn vận hành tốt bởi gắn kết được các mục tiêu lợi nhuận với phát triển. Năm 2005, Banglalink đã phát động kế hoạch mang tên “Ưu tiên phụ nữ” cùng với một chương trình quảng cáo đặc biệt kể về một nữ nhà báo trẻ đã đổi đời nhờ nhắn tin nhận được qua điện thoại di động. Phụ trách viễn thông của Banglalink là ông Irum Iqbal cho biết: “Tình trạng bất bình đẳng giới trong lĩnh vực này đã mở ra một cơ hội kinh doanh mới cho Banglalink”.

Đối với chủ doanh nghiệp trà Monowara Talukder, lợi ích của điện thoại di động đối với những nông dân nữ ở tỉnh Gaibandha - một trong những nơi nghèo nhất Bangladesh – là quá rõ ràng Họ có thể sử dụng điện thoại để hỏi thông tin nóng sốt về mùa vụ và chia sẻ kinh nghiệm làm ăn để có vụ thu hoạch cao hơn, hiệu quả hơn.