 |
Thủ tướng Anh Boris Johnson hôm 7/7/2022 đã tuyên bố từ chức. Ảnh: AP |
Dù vậy, ông Johnson vẫn sẽ tiếp tục là Thủ tướng Anh cho đến khi lãnh đạo mới được bầu. Ông cũng cho biết đã chỉ định nội các để duy trì hoạt động của chính phủ cho đến khi lãnh đạo mới được bổ nhiệm.
Mở đầu bài phát biểu trước Văn phòng Thủ tướng ở số 10 phố Downing, London vào ngày 7/7/2022, Thủ tướng Anh nói "xin chào" một cách vui vẻ. "Rõ ràng, ý nguyện của đảng Bảo thủ là phải có một lãnh đạo mới trong đảng, do đó sẽ có thủ tướng mới. Việc lựa chọn lãnh đạo mới nên bắt đầu ngay từ giờ và thời gian bầu sẽ được công bố vào tuần tới", ông Johnson nói.
"Tôi vô cùng tự hào về những thành tựu của chính phủ này", ông Johnson nói, đề cập đến Brexit và cách đưa đất nước vượt qua đại dịch, triển khai vaccine Covid-19 nhanh nhất ở châu Âu hay Anh là nước đi đầu trong hỗ trợ Ukraine.
"Tôi biết nhiều người sẽ cảm thấy nhẹ nhõm và có lẽ khá nhiều người sẽ thất vọng. Tôi muốn các bạn biết tôi đã buồn thế nào khi phải từ bỏ công việc tốt nhất thế giới", ông nói, nhấn mạnh rằng "sẽ chiến đấu trong những giờ cuối cùng để thực hiện sự ủy nhiệm mà người dân đã giao phó cho ông trong cuộc tổng tuyển cử tháng 12/2019".
Theo Ngoại trưởng Anh Liz Truss - một trong những người có khả năng kế nhiệm, ông Johnson đã đúng khi xin từ chức, trong bối cảnh phải đối mặt với một loạt bê bối cùng những chỉ trích thời gian qua. Sức ép với Thủ tướng Anh càng tăng khi các nhà kinh tế dự báo Anh có nguy cơ bước vào thời kỳ suy thoái vì các bất ổn hiện nay liên quan đến tình trạng lạm phát và khủng hoảng nhiên liệu toàn cầu.
Đình chỉ quốc hội bất hợp pháp
Cam kết thúc đẩy Anh rời Liên minh châu Âu (EU), Thủ tướng Johnson muốn Brexit diễn ra đúng hạn vào cuối tháng 10/2019. Do đó, vào ngày 28/8/2019, ông đã đề nghị Nữ hoàng lùi bài phát biểu khai mạc kỳ họp mùa thu quốc hội Anh (diễn ra ngày 14/10), đồng nghĩa với việc quốc hội Anh bị đình chỉ từ giữa tháng 9.
Theo Hiến pháp Anh, Nữ hoàng cần làm theo đề đạt của chính quyền. Nên, khi ông Johnson đề nghị Nữ hoàng đình chỉ quốc hội, bà phải chấp thuận.
Tuy nhiên, Tòa án Tối cao đã tuyên bố động thái này của ông Johnson là bất hợp pháp khi nó "cản trở khả năng thực hiện nhiệm vụ lập hiến của quốc hội và không có lý do chính đáng" và cáo buộc chính quyền của Thủ tướng cố tình "đánh lừa" Nữ hoàng như một phần trong chiến lược đảm bảo Brexit.
Tờ Sunday Times cho biết ông Johnson sau đó đã phải xin lỗi vì đẩy Nữ hoàng vào thế khó xử. Trong khi đó, theo Ivana Kottasova và Tara Subramaniam - hai bình luận viên của CNN, đây chỉ là một ví dụ cho thấy Thủ tướng Anh coi thường các quy tắc và tiêu chuẩn của quốc hội.
Chi 280.000 USD tân trang căn hộ
Một trong những bê bối đầu tiên mà ông Johnson đối mặt là cáo buộc tham nhũng, sau khi loạt tin nhắn trên WhatsApps cho thấy ông đã yêu cầu một nhà tài trợ thuộc đảng Bảo thủ chi tiền tân trang căn hộ ở Phố Downing.
Theo truyền thông Anh, chi phí cải tạo căn hộ có thể lên tới 280.000 USD, dù Thủ tướng chỉ nhận khoản trợ cấp 36.000 USD/năm cho căn hộ. Dominic Cummings - cựu cố vấn hàng đầu của ông Johnson tiết lộ Thủ tướng đã lên kế hoạch cho phép các nhà tài trợ "bí mật chi trả" cho việc cải tạo căn hộ của ông.
Các khoản tài trợ và cho vay chính trị được kiểm soát chặt ở Anh. Các khoản cho vay trên 7.500 GBP (10.400 USD) đều được Ủy ban Bầu cử - cơ quan chuyên giám sát vấn đề tài chính bầu cử và chính trị ở Anh, ghi lại và báo cáo công khai 4 lần/năm. Nhưng, ông Johnson đã không báo cáo các khoản tài trợ này, khiến đảng Bảo thủ bị phạt 21.300 USD hồi cuối năm ngoái.
Bê bối vận động hành lang Owen Paterson
Năm ngoái, ông Johnson đã nỗ lực thuyết phục các nghị sĩ đảng Bảo thủ bỏ phiếu ủng hộ đảo ngược quyết định đình chỉ công tác của Owen Paterson - cựu bộ trưởng nội các và là nhà vận động hành lang có tầm ảnh hưởng.
Paterson khi đó đối mặt nguy cơ bị đình chỉ công tác 30 ngày sau khi bị cáo buộc vi phạm nghiêm trọng quy định về vận động hành lang. Sau khi vấp phải phản ứng từ các nghị sĩ, Thủ tướng nhận sai và xin lỗi, trong khi Paterson rốt cục rút khỏi ghế nghị sĩ.
 |
Owen Paterson - cựu bộ trưởng nội các và là nhà vận động hành lang có tầm ảnh hưởng. |
Tiệc tùng giữa đại dịch Covid-19
Theo Telegraph, các cố vấn và công chức đã tụ tập tại Văn phòng Thủ tướng để chia tay James Slack - giám đốc truyền thông của Johnson giữa lệnh phong toả và trong thời gian quốc tang của Hoàng thân Philip - chồng Nữ hoàng Anh Elizabeth II. Họ tiếp tục đến siêu thị gần đó mua rượu, tiệc tùng, uống say và nhảy múa, thậm chí làm gãy xích đu của con trai Johnson.
Khi đó, hình ảnh sự việc bị rò rỉ và lan truyền đã gây ra làn sóng phẫn nộ trong công chúng. Bản thân ông Johnson cũng bị Sở cảnh sát London phạt tiền vì vi phạm quy định phong tỏa. Trước đó, cảnh sát đã điều tra 12 cuộc tụ tập tại Phố Downing và Văn phòng Nội các sau khi một cuộc điều tra nội bộ cho thấy ông Johnson và nhân viên tham gia các bữa tiệc có sử dụng bia rượu.
Ngoài ra, văn phòng của Johnson còn bị nghi ngờ mở tiệc giữa lệnh phong tỏa tháng 12/2020. Sự việc gây phẫn nộ tới mức cựu phát ngôn viên kiêm cố vấn Thủ tướng Anh Allegra Stratton phải từ chức.
 |
Uy tín của ông Johnson giảm sút mạnh khi mở tiệc tại Văn phòng Thủ tướng giữa lệnh phong toả. Ảnh: Nữ hoàng Elizabeth ngồi một mình trong nhà thờ tại tang lễ Hoàng thân Philip ngày 17/4/2021 do lệnh phong tỏa ngăn Covid-19 hạn chế người tham dự/AP. |
Cáo buộc quấy rối tình dục của quan chức đảng Bảo thủ
Ngày 5/7 qua, Thủ tướng Johnson đã lên truyền hình xin lỗi về bê bối mới nhất trong chính quyền của ông, liên quan đến việc bổ nhiệm nghị sĩ Christopher Pincher vào một chức vụ trong chính phủ, dù được thông báo về một cáo buộc với ông này. Thủ tướng thừa nhận ông đã được thông báo về đơn khiếu nại vào năm 2019 - nhưng đã phạm phải "sai lầm tồi tệ" khi không hành động.
Cụ thể, Pincher được cho là đã bị khiếu nại về hành vi không chuẩn mực tại Bộ Ngoại giao 3 năm trước và Thủ tướng Johnson đã được báo cáo về điều đó, nhưng ông vẫn thăng chức cho người này. Phố Downing sau đó giải thích rằng ông Johnson đã "quên" mất cáo buộc.
Pincher từ chức tuần trước, sau khi bị cáo buộc sàm sỡ 2 khách mời trong một bữa tối riêng tư. Ông không trực tiếp thừa nhận cáo buộc, song đã nhắn với Johnson rằng "đêm qua tôi đã uống quá nhiều và khiến bản thân cũng như những người khác phải xấu hổ".
