Tre già măng mọc

Măng tre được xem như món rau rất quen thuộc trong đời sống ẩm thực của người dân. Ngoài hai loại măng tre phổ biến được ưa chuộng là mạnh tông và tre tàu; còn nhiều loại măng khác như tre gai, tre mỡ, luồng, lồ ô, mai ống, vầu đắng... cũng được người dân chế biến thành nhiều món như măng chua, măng dấm ớt, măng khô, măng hộp...

Các loại măng trên hầu hết được người dân xắn trong rừng. Măng tươi mạnh tông hay tre tàu hầm với giò heo là món ngon mà khi ăn rồi người ta lại mong mau đến... mùa măng sau. Măng xào với tôm, tép, thịt heo nạc hay làm nhưn bánh xèo... là món được người dân ưa dùng. Măng khô hầm thịt vịt là món bún măng mà người quê kẻ chợ đều thích.

Theo y học cổ truyền, măng tre có vị ngọt, hơi đắng, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, mát gan, chỉ khát, tiêu đờm, nhuận táo, chống co thắt... được các thầy thuốc dùng trị một số bệnh thông thường trong dân gian. Trị sốt cao: Lấy măng tre đã lột bỏ lớp mo nang, rửa sạch, để ráo, xắt nhỏ ép với gừng tươi, lấy nước uống ngày hai lần, lượng vừa đủ. Trị ho: Măng tre, me đất hoa vàng, rễ dâu (chỉ lấy phần vỏ trắng ở trong, tẩm mật, sao vàng), gừng; tất cả đâm nát, thêm ít đường hoặc mật ong, hấp cơm, uống nguội. Trị mụn nhọt: Măng tre mới nhú, bồ công anh, gừng; thái nhỏ, phơi khô, sắc uống một lần trong ngày, lượng vừa đủ.

Người tỳ vị hư hàn hoặc đang dưỡng bệnh không nên dùng măng tre vì khó tiêu, người bị bệnh sốt rét ăn măng tre dễ bị tái phát. Măng làm thuốc chỉ dùng măng tre gai hay tre mỡ, không dùng măng khô hoặc măng đã qua chế biến. Trong măng tươi có nhiều cyanide mang độc tố, vì thế, khi ăn phải luộc thật kỹ và ngâm một thời gian trước khi sử dụng. Người đang dùng thuốc trị các bệnh về khớp thì nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi ăn măng tre.

Ông bà mình nói “Tre già măng mọc” để ám chỉ cái cách mà cỏ cây và động vật vượt thoát tính hữu hạn của cuộc sống, thế hệ trước dọn đường cho thế hệ sau tiếp nối và vươn lên. Cũng như tình yêu đôi lứa hẹn hò nơi lũy tre làng, cưới nhau vào mùa lúa trổ, đời sau tiếp bước đời trước, cuộc sống cứ vậy diễn ra, trường tồn với thời gian:

Đôi ta như chỉ mới se,
Như măng mới mọc, như tre mới trồng
Đôi ta như lúa đòng đòng,
Đẹp duyên đôi lứa, đẹp lòng mẹ cha.