Tín dụng đa cấp - sự lừa dối hào nhoáng

Đã gần 100 năm kể từ khi Charles Ponzi - ông tổ của các trùm lừa đảo kinh doanh tín dụng đa cấp - sa lưới pháp luật. Nhưng mô hình kinh doanh theo mô hình kim tự tháp của ông vẫn được giới "hậu duệ" trọng dụng tới tận ngày ngay.

Điển hình, mới đây, một trang giao dịch ngoại hối theo mô hình đa cấp đã biến mất không vết tích, cuỗm theo gần 1 tỷ USD tiền từ các nhà đầu tư.

Lãi suất 1% mỗi ngày

Theo tin đưa trên Bloomberg, trang web Secureinvestment.com đã đột nhiên biến mất vào tháng Năm. Trang web giao dịch ngoại hối này mới được đưa vào vận hành hơn một năm, nhưng nhanh chóng thu hút nhiều nhà đầu tư nhờ phong cách "có vẻ" uy tín và mức lãi suất tính theo ngày cao tới khó itn.

Công ty điều hành trang web có tên Secure Investment từng tự hào khẳng định họ giao dịch 4,8 tỷ USD mỗi ngày, phục vụ hơn 100.000 nhà đầu tư tại 140 quốc gia. Ngoài ra, tất cả các giao dịch mỗi ngày đều được đăng tải trên website, kèm theo số lãi, lỗ cụ thể của từng nhà đầu tư.

Theo lời quảng cáo, các nhà đầu tư thu lời trung bình khoảng 1% mỗi ngày từ khoản đầu tư đổ vào Secureinvestment.com.

Rajibuddin Mandal, một bác sĩ gia đình tại Anh, là một trong những nạn nhân. Cách đây hơn một năm, ông có tham gia thị trường FX, nhưng nhanh chóng thua lỗ 3.000USD. Ông rút ra kết luận: Nghiệp vụ này quá phức tạp và rủi ro đối với những nhà đầu tư ít kinh nghiệm, mỏng vốn như ông.

Do vậy, ông bắt đầu tìm kiếm người tư vấn. Một lần, ông ghé qua trang web của Secure Investment, bị thu hút bởi khẳng định "xanh rờn" trên trang chủ: 90% các nhà đầu tư vào FX bị thua lỗ.

Kế đó, Secure Investment quảng cáo công ty sẽ đảm bảo khoản đầu tư khách, giúp khách đưa ra các quyết định giao dịch sáng suốt.

Bản lưu trên mạng về hình ảnh của trang web thời còn hoạt động

Mandal quyết định đầu tư vào trang web vào cuối tháng Tư, đổi bảng Anh sang USD và chuyển tiền vào ngân hàng tại Úc và Cyprus để mở tài khoản theo hướng dẫn của Secure.

Nhưng chỉ vài ngày sau, đầu tháng Năm, trang web báo mất kết nối và vẫn "đang trong quá trình bảo trì" từ đó tới nay, cuốn theo khoản đầu tư 60.000USD của vị bác sĩ.

Mất trắng 1 tỷ USD

Tuy nhiên, Secure Investment không chỉ nhắm tới khách hàng tại Anh. Bloomberg tiếp tục đưa tin về một bác sĩ khác ở bên kia Đại Tây Dương, có tên Jaren Mark. Anh này cẩn thận hơn, đã theo dõi trang web 9 tháng trước khi rót tiền đầu tư.

Anh chuyển 10.000USD vào một ngân hàng tại Latvia để Secure thay anh giao dịch. Hai tuần sau, trang web đóng cửa. Ban đầu, anh không mấy lo lắng vì Secure từng nhiều lần đóng cửa để bảo trì. Tuy nhiên, khi trang web vẫn biệt tăm sau 6 tháng, anh biết mình đã bị lừa.

Jaren Mark theo dõi trang web 9 tháng trước khi rót tiền đầu tư

Giống như các dự án bán hàng đa cấp khác, trang web của Secure Investment tràn ngập những bức quảng cáo, video về khoản lãi trong mơ. Chúng ghi hình những khách hàng (giả) hạnh phúc khi nhìn thấy khoản đầu tư ngày một phình to, và lên kế hoạch hưởng thụ khi về già.

Chưa dừng lại ở đó, trang web cho biết phần lãi ngày trung bình 1%/ngày tương đương lãi cả năm khoảng 250%. Tỷ lệ này cao gấp 25 lần so với lợi nhuận năm của Chỉ số Standard & Poor’s 500.

Tuy nhiên, bác sĩ Jaren và Mandal có khá nhiều "bạn cùng cảnh ngộ". Theo thống kê, các nhà đầu tư trên toàn thế giới đã mất hơn 1 tỷ USD, tính đến tháng 3/2014.

Khách hàng của Secure nằm rải rác tại 11 quốc gia, 5 châu lục. Trong đó, 25 nhà đầu tư được phỏng vấn cho biết Secure yêu cầu họ chuyển tiền vào ngân hàng tại Úc, Cyprus, Latvia và Ba Lan.

Mạng lưới văn phòng hùng hậu

Theo thông cáo đăng trên Secure, công ty "có thể đổi thông tin tài khoản ngân hàng liên tục để chọn các đối tác có ưu đãi tốt nhất".

Tuy nhiên, Secure Investment chưa bao giờ tiết lộ địa điểm thật, và chỉ cung cấp cho khách hàng tên của các ngân hàng và công ty liên quan, cùng số điện thoại tổng đài tại Úc, Canada, Hong Kong, Mỹ và Anh.

Secure Investment "dụ" khách bằng cách tạo uy tín giả, đăng lịch sử của những giao dịch có vẻ như thành công trên một trang web được đầu tư kỹ càng. Công ty cũng khẳng định họ có mạng lưới văn phòng và nhân viên hùng hậu. Nhưng thực chất tất cả đều là giả mạo, thậm chí khách hàng xuất hiện trong video đăng trên trang web đều là các diễn viên.

"CEO" Michael Sterling của công ty Secure Investment xuất hiện trong một video đăng trên trang web

Nhưng chiêu lừa này đã phát huy tác dụng. Trong tháng Ba, trang web của Secure Investment nổi tiếng hơn cả Forex.com - sàn giao dịch tiền tệ uy tín toàn thế giới, cũng là sàn giao dịch lớn thứ hai của Mỹ, theo xếp hạng của Alexa.com, trang theo dõi lượt truy cập của các website.

Từ khóa nhiều nhất dẫn view về cho trang web là "đầu tư bảo đảm". Trung bình mỗi khách ghé qua Secure ở lại trong 7 phút, xem 7 trang.

Secure Investments xây dựng một trang web rối rắm có chủ đích, link đến hàng chục công ty con tại Belize, British Virgin Islands và Anh để hút và giấu tiền của khách. Qua email, Secure yêu cầu khách chuyển tiền tới tài khoản ngân hàng của các công ty con này.

Nhờ vậy, công ty có thể che giấu manh mối chuyển tiền để gây khó dễ cho việc điều tra.

"Mất đi một giấc mơ"

Đến nay, các nhà chức trách mới lần ra một bằng chứng công khai duy nhất cho biết Secure Investment là công ty của Panama. Tháng 7/2013, trang web của quan chức chứng khoán Panama đã cảnh báo công ty này không có giấy phép giao dịch tiền tệ.

Ngoài ra, nhà chức trách cũng vạch trần địa chỉ trụ sở của Secure Investment tại thành phố này là giả mạo. Chưa hết, các địa chỉ tại Hong Kong, Singapore, và London của công ty cũng là giả.

Quỹ đầu tư của tỷ phú lừng danh Warren Buffett cũng không mang lại lãi suất cao như Secure hứa hẹn

7 tuần trước khi secureinvestment.com biến mất, Kane, nhà đầu tư 52 tuổi, cho biết anh cảm thấy hài lòng với dịch vụ của Secure.

"Tôi email họ nhiều lần để hỏi thêm thông tin, họ hồi đáp rất nhanh và trách nhiệm. Tôi từng nghĩ đây sẽ là xu hướng đầu tư của thời đại mới, sau khi mọi người đã mất quá nhiều tiền vì chứng khoán, quỹ phòng vệ,…", ông kể lại.

Ban đầu, ông gửi 500USD vào tài khoản Secure để thử. Vài ngày sau, ông thực hiện rút tiền thành công.

Vài tuần sau, khi tin dữ được đăng trên Bloomberg, ông nói: "Tôi mừng vì đã rút 500USD ra. Không mất tiền, nhưng tôi đã mất đi một giấc mơ".

Nhận xét về vụ việc, Tạp chí Forbes khẳng định tỷ lệ 1% lãi hàng ngày là một con số không tưởng, nhất là trong dài hạn.

Lãi suất cao đến khó tin không kèm điều kiện chính là một trong những đặc điểm chính để nhận dạng "bẫy" kinh doanh đa cấp, Tạp chí gợi ý. Đây cũng là khoản lãi được siêu lừa Bernie Maddox hứa hẹn với nạn nhân. Trên thực tế, không một nhà quản trị tiền tệ nào đạt được tỷ suất này, kể cả Warren Buffett.