Giá gạo ăn theo chính trường Thái Lan

Nhiều doanh nghiệp (DN) gạo hy vọng việc bà Yingluck Shinawatra (em gái của Thủ tướng bị phế truất Thaksin Shinawatra) lên nắm quyền lãnh đạo đất nước Thái Lan sẽ khiến giá gạo xuất khẩu tăng cao trong thời gian tới.

Gạo Việt Nam sẽ được hưởng lợi

Theo cam kết, tân Thủ tướng Yingluck sẽ cho mua lúa thường chưa xay từ nông dân với giá 15.000 baht (488 USD/tấn), lúa thơm với giá 20.000 baht (670 USD/tấn), cao hơn 60% so với giá hiện tại. Điều này cũng có nghĩa giá gạo xuất khẩu của Thái Lan sẽ đắt hơn rất nhiều.

Thực tế thời gian qua, giá gạo xuất khẩu của Thái Lan tăng lên khá mạnh so với hồi đầu tháng 6. Cụ thể, gạo trắng 5% và 25% tấm được chào bán ở mức tương ứng 520 USD/tấn và 480 USD/tấn. Gạo xuất khẩu Thái Lan tăng giá do nước này vừa trúng nhiều hợp đồng lớn ở Iraq, châu Phi, Trung Đông. Tuy nhiên, không thể loại trừ nguyên nhân ảnh hưởng từ cuộc chạy đua bầu cử vừa qua.

Tại cuộc họp sơ kết sáu tháng xuất khẩu gạo diễn ra ngày 5/7, Hiệp hội Lương thực VN (VFA) đã nhận định chính sách mà đảng Puea Thai (Vì Thái) do bà Yingluck đứng đầu sẽ hỗ trợ giá lúa cho nông dân. Điều này khiến giá gạo nội địa tăng cao và làm giảm mức cạnh tranh của gạo xuất khẩu Thái Lan. Nếu gạo Thái Lan tiếp tục tăng giá, nhà nhập khẩu sẽ chuyển hướng. Dự báo Việt Nam sẽ là nước được hưởng lợi vì giá bán thấp và có khả năng cung ứng cho thị trường. Tuy nhiên, theo VFA, trong khi chờ diễn biến mới, Thái Lan vẫn có thể tranh thủ bán gạo cũ, tồn kho để chuẩn bị cho vụ mới đang đến. 

Tại cuộc họp, hầu hết DN đều nhận định giá gạo sẽ tăng do tác động của bầu cử Thái Lan. Tuy vậy, ông Huỳnh Công Thành, Giám đốc Công ty Lương thực TP.HCM, cho hay cuộc bầu cử mới diễn ra nên cần có độ trễ nhất định mới có thể ảnh hưởng tới giá gạo. Thực tế trong quá trình chạy đua bầu cử ở Thái Lan, giá gạo thế giới tăng mạnh, sau đó giảm và chỉ mới tăng nhẹ trong 2-3 ngày gần đây.

“Việc tăng giá sẽ hạn chế xuất khẩu gạo của Thái Lan. Do đó cũng không loại trừ chính sách tăng giá của bà Yingluck khó trở thành hiện thực vì vấp phải sự phản đối của dư luận” - ông Thành khuyến cáo.

Ít DN được cấp phép xuất khẩu

Số liệu VFA đưa ra, đến thời điểm này mới có 7/211 DN được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện xuất khẩu gạo theo quy định của Nghị định 109/2010. Con số này là quá ít và sẽ ảnh hưởng tới tình hình xuất khẩu gạo trong năm nay. Bởi theo Nghị định 109, đến thời điểm 1/10/2011, DN không có giấy phép sẽ không được xuất khẩu gạo.

Ông Lâm Anh Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Lương thực Thịnh Phát, cho hay có tám DN ở Tiền Giang gửi hồ sơ nhưng đến nay chỉ có bốn DN được cấp giấy phép đủ điều kiện xuất khẩu. Theo ông Tuấn, việc DN chậm được cấp phép là do chưa có hệ thống kho và dây chuyền xay xát, đánh bóng đồng bộ.

Ông Phạm Văn Bảy, Phó Chủ tịch VFA, nhấn mạnh việc bắt buộc hệ thống kho chứa phải gần với nhà máy xay xát gây khó cho DN. Bởi trên thực tế, nhiều DN có nhà máy xay xát và kho chứa ở hai nơi khác nhau. Từ đó, ông Bảy cho hay sẽ có kiến nghị cơ quan chức năng thay đổi quy định này để rộng cửa cho DN được cấp phép.

VFA dự kiến đến ngày 1/10/2011 sẽ có khoảng 80-90 DN được cấp phép xuất khẩu gạo. Tuy nhiên, theo Nghị định 109, những DN chưa đủ điều kiện đáp ứng hệ thống kho chứa, nhà máy xay xát vẫn có thể đi thuê cho đến ngày 1/10/2012.

Tính đến ngày 30/6, các DN đã xuất khẩu hơn 3,9 triệu tấn gạo, giá trị 1,847 tỉ USD. Con số này tăng 17% về lượng và 24% giá trị so với cùng kỳ năm trước. Sáu tháng đầu năm, xuất khẩu gạo sang thị trường Philippines giảm mạnh nhưng bù lại lượng xuất khẩu sang Indonesia (800.000 tấn), Bangladesh (250.000 tấn), Trung Quốc (300.000 tấn), châu Phi tăng cao (944.000 tấn). Năm 2011, dự kiến xuất khẩu gạo của Việt Nam sẽ đạt 6,5-7 triệu tấn gạo.