Doanh nghiệp lãi lớn, mạnh tay chi hoa hồng

Không chỉ lãi, thậm chí doanh nghiệp (DN) còn lãi cao - bà Vũ Thị Mai, thứ trưởng Bộ Tài chính, cho biết tại cuộc họp báo công bố kết quả kiểm tra giá nhập khẩu xăng dầu tại bốn DN đầu mối, tổ chức ngày 19/12.

>> Bộ Công Thương lại lên tiếng về lỗ, lãi của Petrolimex
>> Petrolimex: Thoải mái chi hoa hồng, lỗ dân chịu
>> “Trần tình” của Petrolimex đã hợp lý?
>> Petrolimex “kêu oan”
>> Petrolimex: Miệng kêu lỗ nhưng lãi to
>> Doanh nghiệp xăng dầu không lỗ, thậm chí lãi lớn

Theo Bộ Tài chính, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đã mạnh tay chi hoa hồng cho các đại lý, cửa hàng, trong đó phần lớn là đơn vị trực thuộc

Đặc biệt, qua kiểm tra, cơ quan chức năng cũng khẳng định có hiện tượng chuyển giá tại một số DN qua dấu hiệu vung tay chi hoa hồng cho các đại lý quá mức bình thường.

Hai tháng, lãi 130 tỉ đồng

Theo ông Lê Hoàng Hải - Phó cục trưởng Cục Tài chính DN (Bộ Tài chính), tại thời điểm điều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu ngày 26/8/2011, giá xăng giảm 500 đồng/lít, Bộ Tài chính khẳng định DN không lỗ mà có lãi.

Cụ thể, kết quả kiểm tra từ ngày 1/7 đến 26/8, Petrolimex lãi 130 tỉ đồng, Saigon Petro lãi 48 tỉ đồng, Petimex lãi 22 tỉ đồng. Do vậy, việc ban hành quyết định giảm giá 500 đồng/lít xăng vào ngày 26/8 của Bộ Tài chính là hoàn toàn đúng đắn.

Qua so sánh giá thực tế với giá bán lẻ, ông Hải dẫn chứng hầu hết các mặt hàng xăng dầu đều có lãi. Cụ thể tại Petrolimex, mặt hàng xăng A92 lãi 202 đồng/lít, dầu DO 0,25%S lãi 365 đồng/lít... Hay Saigon Petro cũng lãi đậm tới 1.110 đồng/lít dầu hỏa, xăng A92 lãi 232 đồng/lít...

“Đây là mức lãi chưa bao gồm lợi nhuận định mức 300 đồng/lít xăng dầu. Nếu tính thêm vào thì sẽ làm mờ nhạt kết quả kinh doanh của DN. Vì DN luôn kêu lỗ nên Bộ Tài chính muốn mọi người thấy rõ hơn thực chất DN có lãi hay lỗ” - ông Hải nói thêm.

Vung tay chiết khấu cho đại lý

Tuy nhiên, theo ông Hải, trong giai đoạn từ ngày 1/1 đến 30/6 năm nay hoạt động kinh doanh xăng dầu lỗ. Cụ thể, Petrolimex lỗ 1.318 tỉ đồng, Petimex lỗ gần 136 tỉ đồng, Saigon Petro lỗ 7,5 tỉ đồng và PV Oil lỗ 382 tỉ đồng. Nguyên nhân chính gây lỗ được tổ kiểm tra chỉ ra là do DN chi hoa hồng cho đại lý quá cao, vượt mức quy định. Nếu chi đúng quy định, DN không lỗ, thậm chí còn có lãi.

Nói rõ điểm này, bà Mai cho biết hiện nay không còn quy định chi phí chiết khấu cho các đại lý mà các DN thỏa thuận với đại lý và tổng đại lý. Tuy nhiên, trong tính giá cơ sở, Bộ Tài chính có quy định định mức chi phí kinh doanh là 600 đồng/lít xăng dầu có bao gồm cả chiết khấu cho các đại lý. Qua kiểm tra, các đơn vị đã chi thù lao đại lý vượt cả mức này. Đơn cử, Petrolimex đã chi thù lao cho các đại lý trong sáu tháng đầu năm với mức 210-830 đồng/lít xăng dầu khiến số chi cho kinh doanh vượt quy định lên tới hơn 516 tỉ đồng. Hay Petimex chi chiết khấu trong tháng 6 cho các đại lý là 867 đồng/ lít xăng dầu...

“Trong khi người tiêu dùng đang chịu tác động giá xăng dầu thế giới tăng cao, Chính phủ và các cơ quan quản lý đang tìm mọi biện pháp kiềm chế lạm phát thì tại sao chiết khấu cho các đại lý lại cao như vậy? Lý do là không có quy định về thù lao đại lý. Qua đó cho thấy DN chưa chia sẻ khó khăn với người dân và Nhà nước” - bà Vũ Thị Mai nhận định.

Vậy mức chi vượt hàng trăm tỉ đồng như nêu trên sẽ do ai chịu? Ông Nguyễn Tiến Thỏa, cục trưởng Cục Quản lý giá Bộ Tài chính, khẳng định người tiêu dùng không chịu. Nhà nước không cấp bù. DN tự trang trải lấy, tiết giảm kinh doanh mà bù.

Theo Thứ trưởng Vũ Thị Mai, qua kết quả này cho thấy cần thiết phải đưa ra mức khung chiết khấu cụ thể bởi thị trường xăng dầu trong nước đang có DN và nhóm DN thống lĩnh thị trường chi phối. Nếu không có mức này sẽ gây sự cạnh tranh không bình đẳng giữa đại lý của DN này với đại lý của DN khác. Thực tế có thời điểm loạn mức chiết khấu khi có DN chi 100 đồng/lít nhưng có DN lại chi tới 1.000 đồng/ lít.

Chi phí kinh doanh 600 đồng/ lít xăng dầu, trong đó có mức chiết khấu hoa hồng có còn hợp lý không? Bà Mai cho rằng cần có khảo sát cụ thể. Song qua kết quả kiểm tra, rõ ràng quy định này có vấn đề. Bộ Tài chính và Bộ Công thương sẽ nghiên cứu để tính toán nhằm đảm bảo DN có lãi và đảm bảo lợi ích người dân.

Lỗ mẹ, lãi con?

Thực tế, DN nhập khẩu kêu lỗ còn các đại lý lãi to. Liệu có dấu hiệu chuyển giá lỗ mẹ, lãi con? Ông Hải cho biết có đề xuất lên Bộ Tài chính tiếp tục chỉ đạo kiểm tra. Tuy nhiên, trong quá trình kiểm tra, chi phí chiết khấu đại lý cao chưa khẳng định có chuyển giá hay không. Thế nhưng, điều bất thường là trước đây chiết khấu 100 đồng/lít xăng dầu nhưng các đại lý vẫn hoạt động bình thường, còn nay nếu có trượt giá cũng không thể tăng thêm đến 900 đồng/lít. “Rõ ràng hiện tượng chuyển giá là có”, ông Hải nhấn mạnh.

Trước mắt, theo bà Mai, kết quả kiểm tra là lời cảnh báo và cũng nhằm yêu cầu DN thực hiện cho đúng. Chỉ nhắc nhở chứ không xử phạt. Nếu DN không thực hiện, tự điều chỉnh thì sẽ bị xử lý.

Bên cạnh những bất cập nêu trên, về việc DN thường xuyên kêu lỗ do nhập hàng khi giá thế giới tăng cao, bà Mai cho rằng công thức xác định giá cơ sở như hiện nay là hợp lý. Tuy vậy còn một số điểm cần nghiên cứu điều chỉnh như chu kỳ tăng, giảm giá và bước tính giá bình quân còn tương đối dài (30 ngày).

Vì vậy, qua kết quả kiểm tra, Bộ Tài chính sẽ nghiên cứu và kiến nghị Thủ tướng hướng rút ngắn chu kỳ điều chỉnh tăng, giảm giá, có thể là 10 ngày để phù hợp với thực tế nhập khẩu của DN, hơn nữa để giá trong nước sát với giá thế giới hơn. Hạn chế tình trạng giá trong nước ngược chiều với giá thế giới.

Mặt khác, việc để lợi nhuận định mức trong công thức tính giá cơ sở có thể gây hiểu lầm và thiếu minh bạch trong xác định lãi - lỗ kinh doanh xăng dầu. Trong cách tính giá cơ sở, Bộ Tài chính cho rằng cần đưa lợi nhuận định mức ra ngoài giá cơ sở.