Đề nghị xây dựng Luật Đăng ký tài sản để chống tham nhũng

Quốc hội ngày 24/10/2021 tiếp tục thảo luận về các báo cáo tư pháp, báo cáo phòng, chống tham nhũng... Một trong những vấn đề được đại biểu quan tâm là tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng quá thấp. 

Phát biểu trước Quốc hội về công tác thu hồi tài sản tham nhũng, Viện trưởng Kiểm sát nhân dân (VKSND) Tối cao Lê Minh Trí cho biết, những năm gần đây, việc này có kết quả tốt hơn, nhưng so với yêu cầu thì vẫn chưa thể hài lòng vì "cái mất và cái lấy lại chưa tương xứng".

Viện trưởng VKSND Tối cao Lê Minh Trí phát biểu cuối phiên thảo luận.

Ở góc độ khác, ông Trí nói: "Dù rất quyết tâm kê biên, thu hồi tài sản tham nhũng, nhưng cần tuân thủ pháp luật. Với hệ thống pháp luật hiện hành, không phải lúc nào chúng ta cũng có thể niêm phong, kê biên được, nhất là khi các cơ quan còn phải chịu trách nhiệm bồi thường Nhà nước".

"Kê biên không đúng người ta có quyền khởi kiện chúng ta. Làm thì khẩn trương, quyết tâm chính trị nhưng cũng phải chặt chẽ, chính xác. Hệ thống pháp luật hiện nay thì phải tiếp tục rà soát để hoàn chỉnh, hoàn thiện hơn. Không phải dễ gì muốn thu là thu",  ông Trí nhấn mạnh.

Do đó, Viện trưởng VKSND Tối cao đề nghị Quốc hội xem xét đưa vào chương trình việc xây dựng Luật Đăng ký tài sản. Thực tế hiện nay, chúng ta mới chỉ kiểm soát tài sản trong hệ thống chính trị, còn người ngoài xã hội đang đứng tên, chiếm hữu, có chứng minh nguồn gốc hợp pháp hay không vẫn là khoảng trống rất lớn.

Link bài viết

Nếu chưa có Luật Đăng ký tài sản thì với các tài sản đối tượng tham nhũng nhờ người khác đứng tên xe ô tô, nhà đất…  sẽ không "đụng" vào được, dù nguồn gốc tài sản đó là bất minh, ông Trí trả lời ý kiến đại biểu về thu hồi tài sản tham nhũng. 

Bên cạnh hoàn thiện chính sách, ông cũng kiến nghị Chính phủ có lộ trình hạn chế sử dụng tiền mặt, khi hoạt động kinh tế minh bạch thì chống tham nhũng, thu hồi tài sản tham nhũng mới đạt kết quả tốt. 

Trong khi đó, ông Thạch Phước Bình (Phó trưởng đoàn đại biểu tỉnh Trà Vinh) cho rằng thực tiễn tố tụng và thi hành các bản án trong thời gian qua cho thấy pháp luật về kê biên tài sản đang bộc lộ sự hạn chế, khiến việc thu hồi tài sản nhà nước gặp nhiều khó khăn. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến thu hồi tài sản tham nhũng, nhất là các vụ đại án đạt tỷ lệ thấp.

Theo ông, sự chậm trễ hoặc bỏ qua việc kê biên tài sản trong giai đoạn điều tra, truy tố là nguyên nhân dẫn đến nhiều đại án khó thu hồi tài sản hợp pháp. Mặc dù theo quy định của pháp luật, tài sản có nguồn gốc phạm tội dù đã chuyển dịch quyền sở hữu cho người khác cũng bị kê biên, phong tỏa, để bảo đảm thi hành án, song để làm rõ nguồn gốc tài sản bất minh không dễ.

Ông Bình đánh giá, tài sản bị tội phạm chiếm đoạt trong các vụ án tham nhũng là đặc biệt lớn. Họ sử dụng nhiều phương thức, thủ đoạn khác nhau để che giấu hành vi phạm tội, che giấu nguồn gốc một phần tài sản phạm tội mà có, che giấu đường đi của dòng tiền và việc sử dụng tiền nên rất khó phát hiện, thu hồi. Vì vậy, ông đề nghị xem xét hoàn thiện quy định liên quan đến thu hồi tài sản thất thoát, chiếm đoạt thông qua thủ tục kết tội. Việc kê biên tài sản bảo đảm thi hành án không phải chờ đến khi khởi tố bị can, đến khi phiên tòa diễn ra, mà có thể vận dụng linh hoạt kể từ khi tiếp nhận tin báo tội phạm, cho đến khi khởi tố vụ án, bị can, truy tố và xét xử...