Chỉ số PCI và sự lớn mạnh của cộng đồng doanh nghiệp

PCI 2016 có ba điểm tích cực, là giảm thủ tục hành chính, giảm thời gian và giảm các chi phí. Song, bên cạnh đó cũng có ba điểm tiêu cực được chỉ rõ trong báo cáo.

Đọc E-paper

Báo cáo Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2016 do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp cùng Cơ quan Viện trợ phát triển quốc tế Hoa Kỳ tiến hành khảo sát trên 800 doanh nghiệp (DN) dựa trên 10 tiêu chí (chi phí gia nhập thị trường, tiếp cận đất đai, tính minh bạch, chi phí không chính thức...) có tác động đến sự phát triển của kinh tế tư nhân, ghi nhận môi trường kinh doanh đã có những chuyển biến nhất định. 

PCI 2016 có ba điểm tích cực, là giảm thủ tục hành chính, giảm thời gian và giảm các chi phí. Đây là ba điểm vượt trội, phù hợp với xếp hạng của Ngân hàng Thế giới. Song, bên cạnh đó cũng có ba điểm tiêu cực được chỉ rõ trong báo cáo.

Thứ nhất, "tham nhũng vặt" chỉ giảm đối với DN có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) mà không giảm với DN trong nước.

Thứ hai, dù có 11% DN tiết lộ đã tăng vốn đầu tư, nhưng lại có ít nhất 6,4% DN FDI dự kiến mở rộng đầu tư sang các nước khác, thay vì chọn Việt Nam. Không nhiều, nhưng con số 6,4% đã thể hiện những quan ngại nhất định của các nhà đầu tư về môi trường đầu tư, kinh doanh ở Việt Nam.

Thứ ba, vai trò của DN trong vấn đề liêm chính. Số DN chủ động đưa các "chi phí không chính thức" lên tới 44% số DN tham gia khảo sát, cao hơn rất nhiều so với con số 8% số DN bị yêu cầu đưa các chi phí này. Ở đây, DN cũng có vai trò nhất định trong việc thực thi liêm chính, không nên đổ hết lỗi cho phía công chức.

PCI 2016 cũng gửi một thông điệp vừa hay vừa không hay về môi trường sống, với thảm họa môi trường biển do Formosa gây ra là đỉnh điểm của dấu hiệu buông lơ các quy định về bảo vệ môi trường của địa phương, nhưng đồng thời làm gia tăng động lực, trách nhiệm và thái độ tích cực hơn của DN đối với vấn đề này.

Theo đó, 50% DN FDI và 45% DN trong nước đều sẵn sàng trả mức chi phí hợp lý cho việc bảo vệ môi trường sống.

Qua khảo sát PCI 2016, một vài chỉ số trong 10 chỉ số thành phần đã bộc lộ những điểm không còn phù hợp với bối cảnh nền kinh tế. Bên cạnh đó là sự trùng lặp về nội dung giữa các chỉ số, như tính năng động, tính minh bạch, thậm chí có thể gây "điểm liệt" cho các địa phương ở chỉ số tiếp cận đất đai.

Nhìn vào diễn biến của nền kinh tế hay sự phát triển của cộng đồng DN, chỉ số PCI cần được thể hiện ở số DN mới thành lập trên số DN không còn hoạt động.

Chẳng hạn, năm 2016 có hơn 110.000 DN thành lập, số DN tạm ngừng hoạt động dù giảm, nhưng vẫn lên tới 60.667, cạnh đó là 12.478 DN hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 31,8% so với năm trước, theo Tổng cục Thống kê.

Nếu áp dụng chỉ số trên, người ngoài cuộc cũng có thể hình dung mức độ cải cách ở các địa phương, cũng như kiểm đếm được tác động chính sách kinh tế của tỉnh đến môi trường kinh doanh là tạo điều kiện hay nhũng nhiễu DN.

>>Cộng đồng doanh nghiệp: Muốn thoát khó, phải đổi mới