Bộ Tài chính trả lời về việc tăng giá xăng

Bộ Tài chính vừa có thông tin giái thích về một số vấn đề mà báo chí đã đề cập trong công tác điều hành giá xăng dầu, đặc biệt là về việc tăng giá xăng trong thời gian gần đây.

Theo đó, Bộ Tài chính cho rằng việc điều chỉnh giá xăng dầu từ 700 đến 1.000 đồng/lít, kg cho mỗi lần điều chỉnh trong tháng 6 và đầu tháng 7 là không trái với hướng dẫn tại Thông tư số 56/2009/TT-BTC ngày 23/3/2009 của Bộ Tài chính. Thông tư trên cho phép doanh nghiệp điều chỉnh giá không quá 500 đồng/lít,kg là trong điều kiện giá thị trường thế giới diễn biến bình thường, không có biến động lớn và trong điều kiện điều hành giá gắn liền với hoạt động của Quỹ Bình ổn giá.

Có nghĩa là khi Quỹ Bình ổn giá đã có nguồn lực (số dư lớn), giá thị trường thế giới biến động tăng làm cho giá vốn bán lẻ trong nước tăng vượt quá 500 đồng/lít, kg so với giá bán lẻ hiện hành, doanh nghiệp được điều chỉnh giá tăng 500 đồng/lít, kg, phần tăng vượt trên 500 đồng/lít,kg được trích Quỹ Bình ổn giá để bù đắp.

Trước thời điểm liên Bộ Tài chính - Công Thương chấp thuận để các doanh nghiệp đầu mối điều chỉnh giá 1.000 đồng/lít, các doanh nghiệp đã 3 lần đề nghị được tăng giá, nhưng tại thời điểm đó chưa thích hợp cho việc điều chỉnh giá nên liên bộ Tài chính - Công Thương tạm thời chưa chấp thuận tăng giá mà sử dụng các công cụ tài chính khác để bình ổn giá như: giảm thuế nhập khẩu, tạm dừng trích Quỹ Bình ổn giá, kéo dài thời gian hoàn trả Ngân sách Nhà nước 1.000 đồng/lít đối với mặt hàng xăng.

Tuy nhiên, giá xăng dầu thị trường thế giới tiếp tục biến động mạnh, vượt quá sức chịu đựng của doanh nghiệp, sau khi đã thực hiện hàng loạt các công cụ tài chính, liên bộ Tài chính - Công Thương thấy rằng cần phải có sự điều hành giá linh hoạt, phù hợp với giá xăng dầu thành phẩm trên thị trường thế giới. Đây là giải pháp mang tính tình thế và cần thiết.

Cách điều hành như trên là phù hợp với khoản 1, Điều 26 Nghị định số 55/2007/NĐ-CP, theo đó: “Áp dụng nguyên tắc giá bán xăng dầu theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước, do thương nhân kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu hoặc thương nhân sản xuất, chế biến xăng dầu quyết định sau khi nộp các loại thuế, phí theo quy định của pháp lệnh hiện hành”. Để minh bạch trong điều hành giá, Bộ Tài chính sẽ nghiên cứu sửa đổi Thông tư số 56/2009/TT-BTC cho phù hợp với thực tiễn.

Về việc thời gian qua, giá xăng dầu thế giới tăng không nhiều nhưng liên bộ Tài chính - Công Thương chấp thuận để doanh nghiệp điều chỉnh tăng giá xăng, dầu 2 lần; Bộ lý giải: trong tháng 6/2009 đến ngày đầu tháng 7/2009, do giá xăng dầu thành phẩm trên thị trường thế giới biến động mạnh nên liên Bộ Tài chính - Công Thương đã chấp thuận để doanh nghiệp đầu mối điều chỉnh giá 2 lần (ngày 10/6 điều chỉnh tăng giá thêm 1.000 đồng/lít,kg; ngày 1/7 điều chỉnh tăng giá 700 đồng/lít, kg - tương đương tăng 5% so với giá hiện hành tùy theo từng chủng loại).

Việc điều hành giá mặt hàng xăng, dầu trong nước căn cứ vào diễn biến giá xăng, dầu thành phẩm (chứ không phải điều hành theo giá dầu thô) bình quân phù hợp với thời gian dự trữ lưu thông hàng tồn kho tối thiểu ở trong nước quy định tại Nghị định số 55/2007/NĐ-CP ngày 6/4/2009 của Chính phủ (tối thiểu 20 ngày).

Về nội dung giá dầu thô trước đây là 147 USD/thùng thì giá xăng là 19.000 đồng/lít, nay giá dầu thô chưa bằng ½ mà giá xăng hiện nay là 14.200 đồng/lít, Bộ Tài chính cũng cho biết: khi tính giá xăng, dầu trong nước là tính trên cơ sở bình quân giá thị trường thế giới của từng chủng loại xăng, dầu thành phẩm mà không phải là căn cứ vào giá dầu thô. Sự thay đổi của giá xăng dầu thành phẩm cũng không phải luôn luôn tỷ lệ thuận với thay đổi của giá dầu thô.

Ngoài ra, việc điều hành giá xăng, dầu trong nước, cơ cấu tính giá xăng, dầu trong nước không chỉ phụ thuộc vào diễn biến của giá xăng dầu thị trường thế giới, mà còn phụ thuộc vào tỷ giá ngoại tệ giữa đồng Việt Nam với đồng đô la Mỹ, chính sách điều tiết của Nhà nước phù hợp với đường lối phát triển kinh tế xã hội trong từng thời kỳ,…Giá trong nước không nên để thấp hơn nhiều so với các nước láng giềng nhằm hạn chế việc buôn lậu và gian lận thương mại...

Mặt khác, với mức giá bán xăng trong nước 19.000 đồng/lít thời điểm năm 2008 là cũng chưa tính toán đủ theo mặt bằng giá xăng trên thị trường thế giới vì Nhà nước còn thực hiện chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong kinh doanh xăng dầu như: tạm ứng từ ngân sách nhà nước tương ứng với số lỗ kinh doanh mặt hàng xăng để cho các doanh nghiệp có vốn hoạt động; bù lỗ mặt hàng dầu. Nếu tính toán đầy đủ các yếu tố chi phí theo thị trường và Nhà nước không hỗ trợ, giá bán lẻ mặt hàng xăng, dầu trong nước sẽ còn phải cao hơn.