Ai đã "làm giá" vàng?

Nhiều chuyên gia nhận định, bên cạnh lực đẩy của giá vàng thế giới thì yếu tố găm hàng, tâm lý người tiêu dùng khiến giá vàng trong nước tăng quá cao và nhanh.

Giá liên tục tăng

Thời gian qua, giá vàng tăng liên tục. Nếu giá vàng đầu năm đạt mức trên 18 triệu đồng/lượng thì tính đến thời điểm ngày 10/11, đã đạt xấp xỉ 27 triệu đồng/lượng. Điều đó có nghĩa, giá vàng hiện nay đã tăng gần 40% so với đầu năm. Từ ngày 29 - 30/10, khi giá vàng thế giới biến động ở mức 1.032 - 1.046 USD/ounce thì giá vàng trong nước giao động ở mức 23,50 - 23,80 triệu đồng/lượng, tăng 500 - 600 ngàn đồng/lượng so với trước đó. Cũng từ đây, giá vàng liên tiếp lập những kỷ lục mới.

Ngay đầu tuần qua, khi giá thế giới tăng 30 USD/ounce, từ mức 1.050 USD/ounce lên mức 1.080 USD/ounce thì giá vàng trong nước cũng tăng tới 800.000 đồng/lượng, từ mức 23,90 triệu đồng/lượng lên 24,70 triệu đồng/lượng. Sau đó, giá vàng thế giới tiếp tục nhích lên thêm 10U SD/ounce và đứng ở mức 1.090USD/ounce thì giá vàng trong nước đã tiếp tục tăng thêm tới 500.000 đồng/lượng vào cuối tuần, dao động từ 25,3 - 25,78 triệu đồng/lượng.

Cầm vàng mong kiếm chênh lệch

Trong khi giới chơi vàng đang chới với không biết nên mua hay bán với giá vàng liên tục “nhảy múa” thì thị trường vàng của những người dân chỉ có vài lượng hay vài phân vàng lại đang chộn rộn trong suốt mấy ngày nay. Chỉ trong vòng nửa giờ đứng giao dịch tại tiệm cầm vàng trên đường Quang Trung, chúng tôi đã chứng kiến hàng chục lượt người tới mua bán vàng với số lượng từ nửa chỉ vàng trở lên.

Ông chủ tiệm vàng KN ở P.10, Q.Gò Vấp cho biết mấy ngày nay tiệm vàng phải đóng cửa nghỉ trưa khoảng một giờ vì có quá nhiều người tới giao dịch vàng.

Khi chủ tiệm cầm vàng đang trả tiền mua vàng cho khách hàng, một bà cụ chừng 60 tuổi, đội nón rón rén đi vào. Bà bảo mua cho đứa cháu gái đôi bông tai bằng vàng làm quà cưới. Sau một hồi ngó quanh giá vàng niêm yết trên các đồ trang sức cưới, bà cụ lặng lẽ quay ra. Có lẽ giá vàng bán ra mà bà nhìn thấy ở tiệm vàng này đã khiến bà choáng váng: giá vàng bốn số 9 là 26,5 triệu đồng/lượng, giá vàng tây (vàng 18K) là 16,2 triệu đồng/lượng.

Nghĩa là những đồ trang sức mà bà nhìn trong tủ đựng vàng của tiệm cầm vàng này đều trên 1 triệu đồng cho một món đồ, quá sức tưởng tượng đối với một người già mà giá vàng lúc con gái của bà lấy chồng cách đây non chục năm chỉ khoảng 500.000 đồng/chỉ. Trưa 10-11, Sài Gòn nắng gay gắt. Chúng tôi nhớ mãi gương mặt buồn thiu của bà khi rời tiệm cầm đồ mà vẫn chưa mua được món quà cưới cho cháu.

Cũng vội vã như những người tới bán vàng khác, một người đàn bà cầm chiếc mặt ngọc dây chuyền có vòng bao quanh bằng vàng tới bán. Ông chủ tiệm vàng gỡ chiếc mặt ngọc bỏ xuống mặt tủ kính bảo: “Chỉ mua vàng thôi!”. Người phụ nữ lặng lẽ gật đầu. Trị giá của chiếc vỏ bằng vàng bao quanh mặt ngọc là gần 9 phân vàng bốn số 9, giá 1,9 triệu đồng. Chúng tôi chóng mặt rời khỏi đây khi những người tới bán vàng càng lúc càng đông.

Theo chủ tiệm cầm vàng, mấy ngày này số lượng người tới cầm vàng tăng khá nhiều, khoảng 10% so với lúc vàng chưa tăng giá. Đa số khách đến cầm đồ trang sức cưới với lãi suất cầm vàng tại chỗ là 1% trong mười ngày đầu tiên. Cứ mười ngày tiếp theo tăng thêm 1% nữa. Rõ ràng giá vàng tăng đã khiến nhiều người dân xốn xang theo giá vàng và đi mua bán hay cầm vàng trong thời gian ngắn để kiếm khoản chênh lệch, bất chấp rủi ro...

Mua bán vàng tại một cửa hàng vàng ở Hà Nội ngày 10/11 - Ảnh: Việt Dũng

Ai quyết định giá vàng?

Đứng trước tình hình kinh tế bị suy thoái, mỗi quốc gia trên thế giới đều có cách giải quyết khác nhau nhưng nhìn chung đều tăng lượng cung tiền để kích thích nền kinh tế. Chính điều này làm cho đồng USD bị suy yếu. Đồng USD đã sụt giảm 0,6% so với đồng euro và 0,7% so với đồng bảng Anh. Chỉ số USD - thước đo giá trị đồng đô la so với cả gói tiền tệ, đã giảm đến 10% kể từ tháng 3 năm nay. Điều này khiến cho giới phân tích tài chính lo ngại lạm phát có thể quay đầu trở lại trong thời gian tới. Chính vì vậy, thay vì “ôm” ngoại tệ, vàng trở thành sự lựa chọn của nhà đầu tư để ẩn nấp, bảo toàn vốn.

Sự chuyển hướng này đã làm cho thị trường vàng thời gian qua trở nên sôi động, có những dấu hiệu bất thường khi xuất hiện những “lực kéo” khiến giá vàng trong nước tăng nhanh hơn và cao hơn giá vàng thế giới 1 triệu đồng/lượng; sự vận động có lúc không theo giá thế giới. Đơn cử, ngày 14/10, khi giá vàng thế giới đạt 1.070 USD/ounce thì giá vàng trong nước chỉ ở mức 23,90 triệu đồng/lượng. Nhưng ngày 3/11, khi giá vàng thế giới đạt 1.060USD/ounce thì giá trong nước đã nhảy vọt lên trên 24 triệu đồng/lượng. Việc giá vàng trong nước lệch pha so với giá vàng thế giới được nhiều chuyên gia lý giải là do việc giá vàng đã được tính theo tỷ giá ngoại tệ tại thị trường tự do.

Yếu tố tâm lý cũng góp phần đẩy giá vàng lên cao. Thông tin Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) tung 200 tấn vàng để bán cho Ngân hàng Trung ương Ấn Độ với mức giá khá cao là 1.045 USD/ounce, lượng vàng này quá nhỏ so với thị trường nên đã tác động tới yếu tố tâm lý của nhà đầu tư. Nhiều người nhìn nhận là giá vàng chắc sẽ còn lên nữa. Trong nước, tin đồn về việc nới biên độ tỉ giá khiến giá USD thị trường tự do ngày 9/11 đạt mức 19.000 đồng/USD. Lập tức, thị trường vàng cũng “hưởng ứng” và neo ở mức cao, đạt trên 25,78 triệu đồng/lượng...