Tuyên bố chung bế mạc APEC: Kích thích kinh tế, mở cửa thị trường

Trong tuyên bố chung bế mạc Hội nghị APEC chiều 15/11, các nhà lãnh đạo APEC cam kết tiếp tục duy trì các gói kích thích kinh tế, “kiên quyết loại bỏ mọi hình thức chủ nghĩa bảo hộ, tái khẳng định cam kết tiếp tục mở cửa thị trường và hạn chế đưa ra các rào cản mới đối với đầu tư hoặc thương mại hàng hóa và dịch vụ”.

Tổng thống Mỹ Obama và các nhà lãnh đạo ASEAN tại hội nghị song phương Mỹ - ASEAN - Ảnh: Reuters

Theo CNN, các nhà lãnh đạo APEC cam kết theo đuổi một mô hình tăng trưởng và hội nhập kinh tế mới mang tính cân bằng và bền vững “dựa trên cơ sở đổi mới và một nền kinh tế tri thức nhằm đảm bảo phục hồi sẽ tạo ra công ăn việc làm và mang lại lợi ích cho người dân”. Cam kết ủng hộ các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các nền kinh tế thành viên APEC đặt mục tiêu đến năm 2015 sẽ đồng loạt giảm 25% chi phí, thời gian và số lượng thủ tục mà các doanh nghiệp phải đối mặt khi bắt đầu kinh doanh, vay vốn, thực hiện hợp đồng, xin giấy phép và giao dịch xuyên biên giới.

Liên quan đến biến đổi khí hậu, các nền kinh tế thành viên APEC tuy cam kết hợp tác để đạt được “kết quả đầy tham vọng” tại Hội nghị biến đổi khí hậu Copenhagen (Đan Mạch) vào tháng 12 tới, song lại bỏ mục tiêu cắt giảm 50% lượng khí thải nhà kính vào năm 2050 so với mức 1990 mà trước đó đã được đưa vào dự thảo tuyên bố chung.

Cũng tại APEC, Mỹ và Trung Quốc tiếp tục thể hiện sự bất đồng trong quan hệ thương mại. BBC cho biết bản tuyên bố chung không đề cập việc các nền kinh tế thành viên APEC duy trì “tỉ giá ngoại tệ theo thị trường” như trong dự thảo. Một quan chức APEC tiết lộ Washington và Bắc Kinh không thể đạt thỏa thuận về ngôn từ đối với vấn đề này.

Trước đó, Mỹ liên tục gây sức ép buộc Trung Quốc ngừng duy trì một đồng nhân dân tệ yếu, nhưng các quan chức Bắc Kinh đã phản ứng dữ dội. “Về thương mại, đây là quãng thời gian khó khăn cho mối quan hệ Mỹ - Trung” - Reuters dẫn lời nhà kinh tế Derek Scissors thuộc Tổ chức Heritage Foundation bình luận. Dự kiến đây sẽ là chủ đề nóng trong chuyến thăm của Tổng thống Barack Obama đến Trung Quốc.

ASEAN - Hoa Kỳ: đối tác chủ chốt

Cũng trong ngày 15/11, ông Barack Obama đã trở thành tổng thống Mỹ đầu tiên tham dự một cuộc họp thượng đỉnh ASEAN. Theo Bloomberg, tại hội nghị Tổng thống Obama khẳng định Mỹ coi ASEAN là một “đối tác chủ chốt” ở châu Á - Thái Bình Dương và cam kết hỗ trợ xây dựng cộng đồng ASEAN, thu hẹp khoảng cách phát triển và thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ.

ASEAN và Hoa Kỳ cùng cam kết thực hiện các thỏa thuận hợp tác hiện có, đồng thời thúc đẩy hợp tác về chính trị - an ninh, kinh tế - thương mại, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ... Các nhà lãnh đạo đồng ý tổ chức các hội nghị cấp bộ trưởng ASEAN - Hoa Kỳ về kinh tế - thương mại, tài chính, năng lượng cũng như hội nghị hằng năm của bộ trưởng ngoại giao các nước vùng hạ lưu sông Mekong - Hoa Kỳ.

Các bên cũng đồng ý lập các nhóm công tác về hợp tác trong lĩnh vực năng lượng sạch và y tế trong năm 2010 để thúc đẩy và triển khai các hoạt động hợp tác cụ thể trong từng lĩnh vực; lập nhóm các nhân vật nổi tiếng ASEAN - Hoa Kỳ gồm đại diện chính khách, doanh nghiệp và học giả để nghiên cứu và đề xuất biện pháp tăng cường hợp tác song phương.

Theo TTXVN, phát biểu tại hội nghị, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đề nghị ASEAN và Hoa Kỳ đẩy mạnh hơn nữa hợp tác nhiều mặt, nhất là về kinh tế - thương mại và đối phó với các thách thức toàn cầu, đồng thời dành nguồn lực cần thiết để cụ thể hóa các thỏa thuận. Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết khẳng định VN sẽ đóng góp tích cực cho mối quan hệ ASEAN - Hoa Kỳ. Bloomberg dẫn lời chuyên gia Kishiore Mahbubani, hiệu trưởng Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, nhận định hội nghị khẳng định thông điệp của ông Obama là Mỹ muốn duy trì sự hiện diện tại khu vực Đông Nam Á, đặc biệt trong thời điểm nền kinh tế Trung Quốc đang trỗi dậy.

Mỹ - Trung Quốc: không là đối thủ

Chiều tối 15/11, Tổng thống Obama đã rời Singapore để lên đường đi Thượng Hải, chặng đường thứ ba trong chuyến thăm châu Á của ông, và sẽ bay đến Bắc Kinh vào sáng 16/11 để gặp Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào.

Trước đó tại Tokyo, như báo Le Monde (Pháp) cho biết, ông Obama đã tuyên bố Mỹ không xem Trung Quốc là đối thủ mà là đồng minh. Mỹ không tìm cách kiềm chế Trung Quốc mà trái lại “sự nổi lên của một Trung Quốc thịnh vượng có thể là một sức mạnh cho cộng đồng các quốc gia”.

Ông Obama nhấn mạnh quan hệ giữa hai nước không chỉ giới hạn ở kinh tế. Song ông cũng trấn an các nước châu Á rằng việc tăng cường quan hệ với Trung Quốc không có nghĩa là làm giảm đi các quan hệ song phương bởi “cam kết của Mỹ vì an ninh của Nhật Bản và châu Á là không có gì lay chuyển nổi”.