Ai đẩy nước Mỹ đến vách đá?

09/10/2013 08:42

Miền đất của tự do" đang ở trong tình trạng vô chính phủ. Đã đến lúc nước Mỹ chấm dứt tình trạng phân cực và cheo leo bên vách đá.

Ai đẩy nước Mỹ đến vách đá?

"Miền đất của tự do" đang ở trong tình trạng vô chính phủ. Đã đến lúc nước Mỹ chấm dứt tình trạng phân cực và cheo leo bên vách đá.

>Chính phủ Mỹ đóng cửa một số cơ quan liên bang

Khi thời điểm 24h ngày 30/9 tới gần, các chính trị gia ở Capital Hill còn đang bận đổ lỗi cho người khác về việc chính phủ phải đóng cửa một phần.

Tuy nhiên, dường như người ta đã bỏ qua một điểm: Khi bạn đang cãi nhau ầm ĩ bên bờ vực thẳm, câu hỏi lớn nhất không phải là “Ai đúng?” mà là “Bạn đang làm cái quái gì ở bên cạnh vực thẳm vậy?”

Bản thân sự việc chính phủ phải đóng cửa là một điều gây nhiều phiền toái nhưng vẫn ở trong giới hạn có thể chịu đựng được.

Cơ quan đảm bảo an ninh vẫn hoạt động, người nghỉ hưu vẫn nhận được lương hưu và các phi hành gia hoạt động ở Trạm vũ trụ quốc tế (ISS) vẫn có thể thở.

800.000 công chức liên bang (trên tổng số 2,8 triệu) được cho là không cần thiết và được nghỉ phép không lương, trong khi 1,3 triệu người khác đi làm mà không được trả lương.

Các hoạt động (được cho là) không cấp bách bị tạm dừng cho đến khi các nhà làm luật đạt được thỏa thuận và tiền được rót trở lại.

Nếu quy trình diễn ra nhanh chóng, thiệt hại kinh tế ở mức khiêm tốn: GDP quý IV giảm 0,1 – 0,2% cho mỗi tuần chính phủ đóng cửa.

Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ đóng cửa chỉ là dấu hiệu của một vấn đề sâu sắc và nghiêm trọng hơn: quy trình làm luật của nước Mỹ đang phân cực mạnh đến nỗi chính phủ bị tê liệt một phần. Và, nếu như hai đảng không thể đi đến thống nhất trước 17/10, thảm họa sẽ ập đến.

Trên thực tế, cuộc chiến ngân sách là điều không có gì mới mẻ. Suốt từ năm 1997 tới nay, Quốc hội Mỹ đều không thể thông qua ngân sách đúng hạn.

Tuy nhiên, cuộc chiến lần này ẩn chứa nhân tố mới. Đảng Cộng hòa (chiếm ưu thế ở Hạ viện) không thông qua ngân sách không phải vì họ phản đối nội dung về ngân sách. Họ phản đối về thứ khác: chương trình cải cách y tế của Tổng thống Barack Obama (Obamacare).

Ban đầu, đảng Cộng hòa yêu cầu cắt toàn bộ các khoản chi cho Obamacare. Nói theo cách khác, họ muốn đảng Dân chủ đồng ý “giết chết” thành tựu lớn nhất của họ.

Rõ ràng là điều này sẽ không bao giờ xảy ra. Sắp đến hạn chót thông qua ngân sách, đảng Cộng hòa thu hẹp yêu cầu. Thay vì cắt bỏ toàn bộ, họ muốn Obamacare bị hoãn lại 1 năm.

Chính sách “bên miệng hố chiến tranh” với ngân sách

Yêu cầu hoãn Obamacare 1 năm nghe có vẻ hợp lý hơn, ít nhất là bởi hai lý do. Thứ nhất, sự trì hoãn có thể phá hỏng cả quá trình cải cách. Obamacare có hai trụ cột chính. Tất cả mọi người đều phải có bảo hiểm, và các công ty bảo hiểm không được phép thu thêm phí bởi người bệnh vốn đã ốm yếu.

Nếu chỉ vế sau, người nghèo sẽ đổ xô đi mua bảo hiểm nhưng người giàu sẽ chỉ đợi đến lúc ốm đau mới mua. Khi đó, các công ty bảo hiểm phải nâng mức phí hoặc sẽ phá sản bởi phí thu được không đủ bù đắp chi phí. Obamacare đi vào ngõ cụt và thậm chí có thể sụp đổ. Đối với một vài nghị sĩ đảng Cộng hòa, đó là mục tiêu của họ.

Lý do thứ hai nằm ở chỗ đảng Cộng hòa đang tạo nên một tiền lệ xấu có thể dẫn đến tình trạng vô chính phủ. Các cử tri ủng hộ đảng Cộng hòa đã quen với việc đảng của họ kiểm soát Hạ viện trong khi Thượng viện được kiểm soát bởi đảng Dân chủ.

Nếu một bên đe dọa sẽ đóng cửa chính phủ trừ khi bên còn lại phá bỏ đạo luật mà họ không thích, ngay lập tức các đạo luật vốn đang ổn định sẽ có nguy cơ bị bác bỏ bởi thiểu số. Washington tan rã và nước Mỹ rơi vào trạng thái bất ổn.

Mọi thứ còn trở nên tồi tệ hơn đối với trần nợ. Trừ khi Quốc hội có thể nâng trần nợ, “chú Sam” (từ để chỉ nước Mỹ) sẽ không thể trả nợ. Nói cách khác, trừ khi hai đảng có thể thống nhất, nước Mỹ phải lựa chọn sẽ bội ước đối với nghĩa vụ nào.

Chi tiêu bị cắt giảm mạnh đến nỗi có thể gây nên suy thoái. Tồi tệ hơn, Mỹ có thể vỡ nợ. Chắc chắn là không ai ở Washington lại “điên rồ” đến mức để điều này xảy ra?

Quay đầu là bờ

Nước Mỹ có trong tay đặc quyền có thể in USD – đồng tiền dự trữ của thế giới. Nợ của chính phủ Mỹ được coi là tài sản an toàn và đây cũng chính là lý do tại sao Mỹ có thể đi vay nhiều với mức giá rẻ như vậy. Mỹ sẽ không để mất lợi thế của mình chỉ trong một đêm.

Tuy nhiên, bất kỳ điều gì đe dọa đến khả năng trả nợ của nước Mỹ cũng sẽ gây nên những hậu quả không thể lường trước trên phạm vi toàn cầu. Không chỉ riêng nước Mỹ phải chịu nhiều chi phí hơn khi đi vay.

Các thị trường tài chính đang bị đe dọa. Bởi vì trái phiếu Kho bạc Mỹ là tài sản an toàn và có tính thanh khoản cao, chúng được sử dụng rộng rãi với vai trò là tài sản đảm bảo. Trên thị trường repo trị giá 2.000 tỷ USD, trái phiếu Kho bạc Mỹ chiếm tới hơn 30% tổng số tài sản đảm bảo mà các định chế tài chính (như các ngân hàng đầu tư) sử dụng để vay mượn.

Nước Mỹ vỡ nợ cũng sẽ đẩy nhu cầu về tài sản thế chấp tăng vọt, thị trường tài chính phải chịu đựng một cơn đau tim tương tự như khi Lehman Brothers sụp đổ năm 2008.

Nói ngắn gọn hơn, kể cả khi Obamacare đúng là một điều tồi tệ như những gì đảng Trà (vốn theo đường lối bảo thủ cực đoan) mô tả, sử dụng trần nợ làm “con tin” để phản đối chương trình này vẫn là một quyết định tùy tiện và cẩu thả.

Vậy thì, nước Mỹ có thể làm gì để tránh thảm họa? Trong ngắn hạn, Hạ viện nên ngay lập tức đưa ra giải pháp cho ngân sách mà không khơi mào cho cuộc chiến cũ rích về Obamacare.

Họ nên bỏ phiếu thông qua nâng trần nợ. Nếu Obamacare thực sự tồi tệ và đảng Cộng hòa chiến thắng trong cuộc bầu cử 2016, bãi bỏ Obamacare là điều có thể đạt được trong tầm tay.

Xa hơn nữa, nước Mỹ cần giải quyết triệt để tình trạng phân cực. Vấn đề này đặc biệt nghiêm trọng ở Hạ viện, bởi rất nhiều bang cho phép các chính trị gia vẽ ra bản đồ tranh cử của riêng họ. Không có gì đáng ngạc nhiên, họ có xu hướng tạo nên những bang “siêu an toàn” cho bản thân.

Đây không phải là cách để điều hành một đất nước. Cải cách quá trình bỏ phiếu sẽ giải quyết được vấn đề. Đã đến lúc nước Mỹ chấm dứt tình trạng chơi vơi trên bên bờ vách đá!

(0) Bình luận
Nổi bật
Đọc nhiều
Ai đẩy nước Mỹ đến vách đá?
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO