 |
Biến những thứ không thể thành có thể
Tara Donovan là một nghệ sĩ, nhà điêu khắc người Mỹ, hiện sống tại Brooklyn, New York. Trong hơn 25 năm qua, bà đã làm việc không ngừng nghỉ để tạo nên những kiệt tác xuất hiện ở nhiều triển lãm về nghệ thuật thị giác.
Tara chia sẻ, ngay từ khi còn nhỏ bà đã thích sáng tạo và cũng khá nghịch ngợm, lúc học tại trường trung học Công giáo toàn nữ ở tiểu bang New Jersey, bà đã tìm hiểu và khám phá hầu hết các ngóc ngách trong phòng nghệ thuật của trường.
Năm 1991, Tara tốt nghiệp trường Nghệ thuật và Thiết kế Corcoran. Nhờ khoảng thời gian học tại đây, bà hiểu rõ hơn điều mình muốn và xác định được hướng đi trong nghệ thuật. Tara tìm thấy nguồn cảm hứng từ các nghệ sĩ như Jacqueline Winsor - tác giả của những tác phẩm điêu khắc tối giản, với các vật liệu như gỗ, xi măng, lưới thép.
Bà nói: “Tôi cảm thấy mình phù hợp với phong cách nghệ thuật như Jacqueline. Bởi vì phong cách này tập trung vào quá trình thực hành và chế tạo, cứ sắp đặt rồi những đồ vật hàng ngày cũng trở thành nghệ thuật”.
 |
Tác phẩm "Transplanted" |
Với một cuộn giấy hắc ín dài, Tara xé toạc thành từng dải và cứ thế bà xếp chồng những dải giấy riêng lẻ với nhau để tạo thành một khối như kết cấu dung nham cứng. Đây là tác phẩm Transplanted xuất hiện trong triển lãm vào năm 2001.
Năm 2003, tác phẩm của Tara chiếm toàn bộ không gian của Phòng trưng bày Ace, New York. Loạt tác phẩm này sắp đặt theo phong cách “site-responsive” được ứng dụng trong thiết kế website hiện nay. Nổi bật nhất là Haze, tác phẩm được làm bằng ống hút nhựa trong suốt, xếp liên tiếp lên tường tạo thành những "ngọn núi" khổng lồ, mô tả hiệu ứng khí quyển.
 |
Tác phẩm "Untitled" (2011) |
 |
Tác phẩm "Haze" được xếp bằng ống hút nhựa trong suốt |
Những năm sau đó, Tara tiếp tục có nhiều triển lãm tại các bảo tàng lớn ở Mỹ như: Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan, TP New York; Bảo tàng Nghệ thuật Herbert F. Johnson của trường ĐH Cornell; Viện Nghệ thuật Đương đại, Boston…
Gần đây nhất, triển lãm tại Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Denver Tara giới thiệu nhiều loại hình nghệ thuật từ điêu khắc, bản vẽ cho đến tác phẩm sắp đặt trên những chất liệu mới mẻ hơn.
Cam kết bền vững trong quá trình sáng tạo
Tara Donovan được ca ngợi vì khả năng phát hiện và khai thác các vật thể hàng ngày để tạo thành tác phẩm thị giác giá trị. Hầu hết sáng tạo của Tara đều là tác phẩm quy mô lớn, sử dụng nhiều chất liệu và chất kết dính. Tuy nhiên, bà được giới phê bình đánh giá cao quá trình xử lý chất liệu.
Cụ thể, Tara luôn có cách cân đối và sắp xếp hợp lý, tốn ít nguyên liệu nhất trong một tác phẩm. “Có thể tất cả chúng ta đang làm những việc giống nhau nhưng tôi tin rằng mỗi người sẽ có những cách khác nhau để hoàn thành. Tôi chọn dùng đôi tay để hoàn thành tác phẩm một cách ít lãng phí nhất” - Tara chia sẻ.
 |
Tác phẩm "Untitled" (2015) |
“Khi bắt đầu thực hiện các tác phẩm sắp đặt hoặc điêu khắc, tôi không có ý tưởng cụ thể. Với các tác phẩm từ giấy hắc ín, ống hút hoặc ly xốp, tôi thường lặp đi lặp lại như xếp, dán, bó… để chúng kết dính vào nhau. Tuy nhiên, bao giờ kết quả cuối cùng cũng là một thứ trực quan và nghệ thuật” - Tara chia sẻ.
Trong quá trình sắp đặt, Tara thường làm thủ công thay vì sử dụng các phương tiện cơ giới hỗ trợ. Bởi mỗi tác phẩm của bà thường bao gồm hàng trăm hàng nghìn các bộ phận và được lắp ráp, kết nối với nhau theo những cách khác nhau.
Và có lẽ vì thế nên Tara không bao giờ đặt tên cho các tác phẩm. Với bà tên gọi là không cần thiết bởi khi tác phẩm được giới thiệu và đến với người xem thì nghệ sĩ không có quyền kiểm soát trải nghiệm và cảm nhận của họ.
Tara nói: “Tôi hoan nghênh tất cả những phân tích và sự đón nhận của người xem. Điều đó cho thấy công việc của tôi được mọi người quan tâm và là động lực để tôi sáng tạo nhiều hơn. Với tôi, mỗi tác phẩm tạo cho người xem càng nhiều sự liên tưởng, tưởng tượng và đánh giá thì mới là tác phẩm thành công”.
 |
Tác phẩm "Untitled" (2018) |
Theo tạp chí nghệ thuật Hyperallergic, đa phần các bài báo viết về Tara Donavan từ năm 2000 đến nay đều quan tâm đến quá trình làm việc của bà với những phương pháp, cách thức mà bà áp dụng khi sáng tạo thay vì giá trị của tác phẩm. Đây cũng là một yếu tố phù hợp khi khảo sát, nghiên cứu nghệ thuật thị giác và các tác phẩm được thực hiện trong một thời gian dài.
Tara vẫn hay nói đùa với các trợ lý: “Tôi không nghĩ mình đang cứu thế giới hay là một nghệ sĩ tài năng. Tôi chỉ là đang sắp đặt và tạo ra những thứ mình muốn. Vậy nên tôi thoải mái trước mọi sự nhìn nhận, đánh giá”.
