Năm 2040, số ca ung thư mới sẽ lên đến 27,5 triệu ca mỗi năm

Không chỉ gia tăng nhanh, ung thư còn có xu hướng trẻ hóa, đặc biệt là tại các thành phố lớn với mật độ dân cư cao. Đáng ngại là đa phần các ca ung thư tại Việt Nam được phát hiện ở giai đoạn muộn khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn, hiệu quả chưa như mong đợi. Chính vì vậy, bên cạnh công tác điều trị, các biện pháp tầm soát, phát hiện sớm và phòng ngừa ung thư đóng vai trò vô cùng quan trọng.

Tại buổi sinh hoạt chuyên đề “Kỹ thuật và nghiên cứu mới trong chẩn đoán, điều trị ung thư” do Bệnh viện Gia An 115 tổ chức,TS. Phan Minh Liêm, Thành viên của Hiệp hội Di truyền Y khoa Hoa Kỳ cho biết, ung thư là căn bệnh phát sinh do đột biến gen. Theo Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ và Hiệp hội Di truyền Y khoa của Hoa Kỳ, nhiều đột biến có thể di truyền đến các thế hệ sau và gia tăng đáng kể nguy cơ ung thư. Chẳng hạn như, đột biến trên các gen BRCA1, BRCA2 có thể tăng nguy cơ mắc ung thư đến 80%; đột biến gen TP53 (hội chứng Li-Fraumeni) tăng nguy cơ ung thư đến 90%, đột biến gen PTEN, RB1 gây ung thư đa cơ quan với xác suất có thể lên đến 85,2%. Nhiều đột biến gen quan trọng có khả năng di truyền cao, ví dụ như đột biến trên các gen BRCA1, BRCA2, TP53, ATM… và làm tăng 35-90% nguy cơ mắc ung thư. Đặc biệt, đột biến gen ABCC6 tăng nguy cơ đột quỵ làm tăng nguy cơ calci hóa các sợi chun và nguy cơ các bệnh lý tim mạch. Theo các chuyên gia ước tính, khoảng 10% số ca ung thư hiện nay do các đột biến gen di truyền. Do đó, giải mã gen và phân tích di truyền y khoa giúp phát hiện các đột biến gen ung thư di truyền sẽ góp phần làm tăng hiệu quả phát hiện sớm và điều trị ung thư.

Theo phân tích của TS. Liêm, hội chứng Li-Fraumeni gây ra do đột biến gien TP53 - gen kháng ung thư quan trọng nhất. Đột biến di truyền trội làm tăng cao nguy cơ mắc ung thư 50% trước 40 tuổi 90% trước 60 tuổi.Các loại ung thư do hội chứng Li-Fraumeni có khả năng kháng hóa trị và kháng xạ trị rất cao do đặc điểm đột biến của tế bào ung thư. Hội chứng Lynch làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư di truyền.

Theo Trung tâm ung thư MD Anderson, 2/3 số ca ung thư có thể phòng tránh được nếu chúng ta áp dụng đầy đủ các biện pháp tầm soát và phòng ngừa. Các tác nhân gây đột biến gen dẫn đến ung thư gồm: lối sống (thói quen hút thuốc lá, rượu bia…), môi trường (ô nhiễm, chất gây ung thư), tác nhân gây bệnh (virus, vi khuẩn…) và các bệnh khác (béo phì, tiểu đường, suy giảm miễn dịch…). Vì thế, để giảm nguy cơ ung thư, mỗi người nên tầm soát đều đặn theo chỉ định của Bác sĩ, tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng hợp lý; không hút thuốc và tránh xa khói thuốc; ăn uống lành mạnh với chế độ dinh dưỡng phù hợp; bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây ung thư, hạn chế tiếp xúc với tia tử ngoại, tiêm ngừa (viêm gan siêu vi B, HPV…), giữ tâm lý thoải mái, sống vui vẻ…

TS. Liêm cho biết, theo Hiệp hội Di truyền Y khoa Hoa Kỳ và Trung tâm ung thư MD Anderson, những người có nguy cơ ung thư cao nên tầm soát định kỳ và tầm soát đột biến gen ung thư theo chỉ định của bác sĩ. Nguy cơ mắc ung thư tăng lên khi có thành viên trong gia đình mắc ung thư khi dưới 50 tuổi; có từ hai thành viên trong gia đình mắc ung thư; mắc các hội chứng, bệnh lý làm tăng nguy cơ ung thư…

Theo TS. Liêm, ưu điểm của việc xác định gen y khoa là giải mã 22.000 gen bằng công nghệ hiện đại Next-Generation Sequencing với độ phân giải và chính xác cao, công nghệ giải mã gien được kiểm định bằng các phương pháp độc lập có độ tin cậy cao. công nghệ này không chỉ giúp tầm soát các bệnh lý di truyền của các hệ cơ quan mà còn hỗ trợ xác định các phương pháp điều trị tối ưu, cung cấp các thông tin chi tiết về các đột biến gien và liệu pháp, hỗ trợ bác sĩ xác định các phương pháp điều trị hiệu quả nhất. Bên cạnh đó, việc phân tích dược di truyền còn  giúp tối ưu hóa quá trình sử dụng thuốc, hạn chế tai biến y khoa.

TS. Trương Vĩnh Long, Giám đốc Bệnh viện Gia An 115 cho biết, Bệnh viện đang định hướng thành lập trung tâm xạ trị trong tương lai để có thể nâng cao hiệu quả điều trị, san sẻ gánh nặng ung thư trong cộng đồng. Trước mắt, Bệnh viện sẽ xây dựng chuyên khoa ung bướu với sự hợp tác hỗ trợ tư vấn về cơ cấu tổ chức, chuyên môn, danh mục trang thiết bị của Bệnh viện K Trung ương.