Ngành thủy sản hướng tới mục tiêu 11 tỷ USD

Theo VASEP, thị trường Mỹ bước vào giai đoạn nhiều biến động từ quý III. Kim ngạch 10 tháng vẫn đạt 1,66 tỷ USD, tuy nhiên xu hướng giảm đã thể hiện rõ với sự sụt giảm của hai mặt hàng chủ lực là tôm và cá tra trong tháng 9 và 10. Nguyên nhân chủ yếu đến từ các biện pháp thuế đối ứng khiến chi phí gia tăng, giảm tính cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam.

Ngược lại, nhiều thị trường khác ghi nhận tăng trưởng tích cực. Trung Quốc tiếp tục là “điểm tựa quan trọng” với kim ngạch hơn 2 tỷ USD trong 10 tháng, tăng 32%. Nhu cầu nhập khẩu các sản phẩm giá trị cao như tôm hùm, cá biển và cua sống tăng mạnh vào cuối năm, mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp xuất khẩu.

Nhóm thị trường CPTPP như Canada, Australia và Nhật Bản tiếp tục tăng nhanh nhất, nhờ tận dụng tốt ưu đãi thuế quan. Thị trường châu Âu chi gần một tỷ USD để nhập khẩu thủy sản Việt Nam trong 10 tháng, trong khi Hàn Quốc ghi nhận mức tăng hai chữ số, đạt 725 triệu USD.

Trong cơ cấu hàng xuất khẩu, tôm vẫn là mặt hàng dẫn đầu với kim ngạch hơn 3,9 tỷ USD trong 10 tháng. Cá tra đứng thứ hai, mang về khoảng 1,8 tỷ USD và duy trì vai trò quan trọng tại nhiều thị trường truyền thống. Riêng mặt hàng cá ngừ vẫn đối mặt với nhiều áp lực, kim ngạch giảm 4% so với cùng kỳ năm trước.

VASEP dự báo năm 2026 sẽ tiếp tục là giai đoạn nhiều thách thức. Thuế đối ứng của Mỹ có khả năng kéo dài, yêu cầu của Đạo luật Bảo vệ Động vật biển có vú (MMPA) gia tăng áp lực tuân thủ, đồng thời nguy cơ EU kéo dài thẻ vàng IUU vẫn hiện hữu. Bên cạnh đó, cạnh tranh từ Ấn Độ, Ecuador và Indonesia ngày càng mạnh, đặc biệt trong nhóm sản phẩm tôm.

Theo báo cáo ngành thủy sản của Chứng khoán Agribank (Agriseco), giá tôm Việt Nam hiện vẫn cao hơn so với các nhà cung cấp lớn như Ecuador, Ấn Độ và Indonesia. Điều này khiến doanh nghiệp Việt Nam gặp bất lợi tại những thị trường nhạy cảm về giá. Trong khi đó, các thị trường cao cấp như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc hay EU vừa chấp nhận mức giá cao, vừa đòi hỏi tính ổn định và chất lượng cao của nguồn cung.

Tại thị trường Mỹ, mức thuế đối ứng giảm còn 20% được đánh giá là tín hiệu tích cực khi tiệm cận với Ecuador (15%) và Indonesia (19%) và thuận lợi hơn so với Ấn Độ. Tuy nhiên, rủi ro lớn nhất vẫn là nguy cơ bị điều tra và áp thuế chống bán phá giá.

Theo VASEP, lợi nhuận của các doanh nghiệp xuất khẩu sang Mỹ đã giảm đáng kể do chi phí thuế quan tăng. Trong trường hợp mức thuế chống bán phá giá 35% tiếp tục được áp dụng sau kỳ xem xét vào tháng 12/2025, áp lực tài chính đối với các nhà xuất khẩu sẽ còn gia tăng mạnh hơn.