Gần 15.000 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài trên thế giới là vốn “ma”

Theo nghiên cứu của IMF, gần 50% FDI ma đổ về hai thiên đường thuế nổi tiếng thế giới là Luxembourg và Hà Lan

Nghiên cứu do IMF và Trường Đại học Copenhagen (Đan Mạch) thực hiện cho biết, FDI "ma" trên toàn cầu đã tăng khoảng 10% trong một thập kỷ qua, từ 30% lên 40%, bất chấp các biện pháp ngăn chặn tình trạng trốn thuế tại nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế. Hiện giá trị của vốn ma đã tương đương với tổng GDP của hai nền kinh tế là Đức và Trung Quốc. 

Được biết, mức độ vốn ma ở các quốc gia cũng rất khác nhau. Vốn ma ở Anh tăng từ 3% năm 2009 lên 18% năm 2017; trong khi cũng ở giai đoạn này, vốn ma tại Bỉ và Thuỵ Điển lại giảm từ 30% xuống dưới 10%. Còn tại Luxembourg - quốc gia có dân số chỉ 600.000 người, giá trị FDI thu hút được thậm chí tương đương Mỹ và còn lớn hơn nhiều so với Trung Quốc, nghiên cứu từ IMF cho biết. 

"Lượng FDI khổng lồ này không thể nào là dòng vốn đầu tư thực đổ vào nền kinh tế nhỏ bé của Luxembourg", nghiên cứu khẳng định. Tổng FDI đăng ký tại Luxembourg lên tới 4.000 tỷ USD, tương đương 6,6 triệu USD/người. Vậy đâu là nguyên nhân?

Link bài viết

Trước tiên, cần biết rằng FDI thực chất là khoản đầu tư tài chính xuyên biên giới giữa các công ty thuộc cùng một tập đoàn đa quốc gia; do đó, nếu muốn trốn thuế, các tập đoàn đa quốc gia chỉ việc đổ phần lớn vốn đầu tư vào các công ty “vỏ bọc” - nơi không có hoạt động kinh doanh hay sản xuất thực sự nhưng lại “nguỵ trang” bởi các hoạt động mua bán, tài trợ nội bộ, quản lý tài sản vô hình…

Bên cạnh đó, vì những lợi ích trong việc kích thích tăng trưởng, thúc đẩy năng suất và hội nhập kinh tế quốc tế mà FDI mang lại cho nơi nhận đầu tư, nhiều nền kinh tế đã ban các hành chính sách thu hút dòng vốn này nhiều nhất có thể.

Thông qua các chính sách hấp dẫn như thuế thu nhập doanh nghiệp rất thấp hoặc bằng 0, một số quốc gia hoàn toàn “chủ ý” trong việc thu hút FDI ma, vì ngay cả khi các công ty “vỏ bọc” đóng thuế ít và không có nhiều nhân viên, họ vẫn đóng góp cho nền kinh tế nơi đó thông qua việc mua dịch vụ tư vấn thuế, kế toán hay dịch vụ tài chính khác, hoặc đóng phí đăng ký, thành lập công ty.

Đó là lý do khiến các "thiên đường thuế" trên thế giới như Luxembourg nắm giữ phần lớn lượng FDI ma. Theo nghiên cứu của IMF, 85% FDI ma chảy vào 10 nền kinh tế trên thế giới là Luxembourg, Hà Lan, Hồng Kông, quần đảo Virgin thuộc Anh, Bermuda, Singapore, quần đảo Cayman, Thụy Sỹ, Ireland và Mauritius. Trong đó, gần 50% vốn ma đổ về hai thiên đường thuế nổi tiếng thế giới là Luxembourg và Hà Lan.

Dù vậy, theo IMF, không chỉ tại quê nhà, mà ngay cả tại nơi nhận FDI, các tập đoàn đa quốc gia và những công ty "vỏ bọc" của mình cũng đang tìm cách trốn thuế. Thế nên, việc chính phủ tăng thuế thu nhập doanh nghiệp tại các quốc gia thu hút nhiều FDI "ma" là điều "không mấy ngạc nhiên", nghiên cứu cho biết.