Có nên thả nổi ngành nhạy cảm?

Khu phức hợp bao gồm hạng mục trò chơi có thưởng (casino), khu du lịch tích hợp trường đua ngựa…, dù với tên gọi khác nhau nhưng đều là lĩnh vực nhạy cảm, mang tính chất cá cược, có tác động đến xã hội nên các cơ quan quản lý nhà nước cần cân nhắc kỹ trong việc cho phép triển khai hay không.

Đọc E-paper

Năm 2016, có 5 nhà đầu tư nước ngoài xin xây dựng trường đua ngựa tại Việt Nam. Cũng giống như casino, trường đua chỉ là một trong số các hạng mục bao gồm khách sạn, biệt thự thuộc khu phức hợp nghỉ dưỡng, vui chơi, giải trí. Hiện có một số casino đã đi vào hoạt động (casino Đồ Sơn - Hải Phòng, casino Lào Cai - nằm trong khách sạn Aristo International, casino Bãi Cháy, Móng Cái - Quảng Ninh, casino Hồ Tràm Strip - Khu phức hợp nghỉ dưỡng Hồ Tram Strip và casino Club Crowne International Đà Nẵng thuộc Khu nghỉ dưỡng Silver Shores International Resort) và 2 dự án lớn tại Hội An (thuộc Khu nghỉ dưỡng Nam Hội An) và Phú Quốc (Bãi Thơm) đang trong quá trình triển khai.

Đối với các khu trò chơi có thưởng kiểu casino hay "cá cược thể thao" như đua ngựa, quá trình xét duyệt, cấp phép vẫn rất thận trọng. Điểm chốt hiện nay các nhà đầu tư nước ngoài đang nhắm tới và cũng không ít người trông đợi là một nghị định của Chính phủ về quản lý đầu tư, kinh doanh casino, trong đó có quy định cho người Việt Nam được vào casino chơi sẽ được ban hành sớm, vì đến nay đã xấp xỉ 7 năm xem xét.

Việc đưa ra hành lang pháp lý đối với những lĩnh vực "nhạy cảm" như trên chắc chắn phải được đặt trong bối cảnh tình hình kinh tế - xã hội - an ninh của đất nước. Đó cũng là lý do mà nhiều quốc gia phát triển đã phải cân nhắc kỹ lưỡng xem có nên mở cửa với lĩnh vực này, dù doanh thu của ngành công nghiệp cờ bạc là không nhỏ.

>>Casino - "cú huých" vực dậy nền kinh tế Singapore

Theo PricewaterhouseCoopers (PwC), doanh thu toàn cầu từ casino năm 2015 đạt 182,8 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2010 - 2015 ở mức 9,2%. Đáng chú ý, 5 năm qua, châu Á - Thái Bình Dương luôn là mảnh đất màu mỡ cho các tập đoàn kinh doanh casino khai thác vì kinh tế tăng trưởng cao.

Trong khi doanh thu từ các sòng bạc ở khu vực như Bắc Mỹ, châu Mỹ Latin, châu Âu, Trung Đông, châu Phi giảm thì thị phần khu vực châu Á - Thái Bình Dương tăng nhanh, từ 29,2% năm 2010 lên 43,4% năm 2015 trong doanh thu casino toàn cầu. Dẫn đầu về nguồn thu ở khu vực này là Macau (62,1 tỷ USD/năm 2015, chiếm trên 50% GDP của Macau), tiếp theo là Singapore (7,1 tỷ USD), Úc (3,7 tỷ USD).

Không phủ nhận ngành công nghiệp trò chơi có thưởng đóng góp lớn vào ngân sách nhà nước về thuế, về lao động địa phương (tạo công ăn việc làm), nhưng những hệ lụy của nó về an ninh trật tự, tình trạng rửa tiền, tội phạm, tác động xấu đến thế hệ trẻ là không nhỏ.

Ngay như Singapore, dù đã có hai casino hoạt động từ năm 2010 (thuộc Marina Bay Sands và Khu nghỉ dưỡng World Sentosa) nhưng vẫn không lơ là chuyện giám sát. Năm 2015, một số phương tiện thông tin đại chúng của Singapore đưa tin, Singapore không có kế hoạch gia hạn thêm giấy phép hoạt động cho hai casino trên sau năm 2017 (được cấp phép hoạt động trong thời hạn từ 2007 - 2017), nhưng sau đó không lâu, vào nửa đầu năm 2016, đảo quốc này chấp nhận gia hạn thêm ba năm cho các nhà đầu tư vì hai casino vẫn nằm trong tầm kiểm soát, hơn nữa, "đây là bối cảnh cạnh tranh quốc tế giữa các thành phố lớn trong khu vực nhằm cải thiện các điểm tham quan du lịch".

Trong khi đó, Campuchia hay Philippines, casino chỉ dành cho khách nước ngoài, hoàn toàn "cấm cửa" đối với công dân trong nước, Đài Loan vẫn đang xem xét việc cấp phép hay không cho các dự án casino.

Một người bạn Nhật Bản của tôi cho biết, đến nay, casino vẫn chưa chính thức được phép hoạt động tại Nhật Bản, thay vào đó là các loại máy Pachino - một loại máy giật xèng, tham gia chơi cả tiếng đồng hồ cũng mất không quá 100 USD. Việt Nam có thể xem xét học tập kinh nghiệm này của Nhật Bản.

Lẽ dĩ nhiên vẫn có ý kiến "ca ngợi" mặt tích cực của casino, như hỗ trợ du lịch phát triển, ngăn chặn tình trạng "chảy máu ngoại tệ” (tình trạng người Việt Nam sang Campuchia đánh bạc), thu được thuế, tạo việc làm, thu hút khách quốc tế.

Trước hết, bàn chuyện casino có tạo thêm việc làm cho ngành du lịch hay không. Quả thật có nhưng không nhiều. Tại Singapore, doanh thu bình quân từ hai casino đạt 6 - 7 tỷ USD/năm, đóng góp khoảng 1,5 - 2% GDP và tạo khoảng 20.000 việc làm cho người dân.

Còn ở Việt Nam, hiện khu phức hợp Hồ Tràm Strip vốn đầu tư 4,2 tỷ USD (hiện còn khoảng 800 triệu USD chưa giải ngân) mới chỉ tạo việc làm cho khoảng 500 lao động. Dù nằm rải rác từ Bắc chí Nam nhưng doanh thu của ngành công nghiệp "trò chơi có thưởng" còn non trẻ ở nước ta, theo Công ty Tư vấn PwC Việt Nam, chỉ đóng góp khoảng 0,13% GDP năm 2015.

Về câu hỏi liệu cho người Việt Nam vào đánh bạc trong casino có thể ngăn chặn được "chảy máu ngoại tệ” hay đánh bạc chui, không chỉ tôi, nhiều chuyên gia, nhà quản lý cho rằng, không thể ngăn chặn hoàn toàn mà chỉ có thể giảm bớt các hiện tượng trên.

Các tầng lớp dân cư có thu nhập, mức sống khác nhau có cách giải trí, tham vọng kiếm tiền khác nhau. Những người thuộc tầng lớp trung lưu khi ra nước ngoài hợp pháp có quyền vào chơi ở các casino tại Macau, Singapore, Malaysia, Úc, Mỹ, trong khi dân ghiền đánh bạc ở các khu vực biên giới giáp Campuchia thì chắc chắn sẽ không lên Lào Cai, hay ra Đà Nẵng đánh casino.

Do vậy, theo tôi, đối với việc thu hút hoặc cấp phép cho nhà đầu tư nước ngoài xây dựng casino, trường đua ngựa, hoặc giới hạn người tham gia đánh bạc cần xác định bước đi phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam hiện nay và phải tính đến tương lai lâu dài của đất nước.

>>Cơn suy thoái ngành sòng bạc tại Hong Kong, Trung Quốc