Hiểu và ứng dụng Tổng hạnh phúc quốc gia, hướng tới Lãnh đạo dựa trên sự chuyển hóa

Hạnh phúc – Thước đo mới của doanh nghiệp thành công

TS. Hà Vĩnh Thọ đã mang triết lý Tổng hạnh phúc quốc gia (GNH) tại Bhutan áp dụng vào bối cảnh doanh nghiệp trong cuốn sách “Happy Organizations”. Ông chỉ ra rằng: một tổ chức hạnh phúc mới thực sự là một tổ chức bền vững, nơi sự cân bằng giữa thành tích vật chất và an lạc tinh thần được đặt ngang nhau.

Trong bối cảnh doanh nghiệp gắn bó mật thiết với xã hội, môi trường và đời sống cá nhân, việc tích hợp GNH giúp công ty đạt được sự cân bằng giữa: Chăm sóc bản thân (sức khỏe, phát triển cá nhân, sự thỏa mãn trong công việc). Quan tâm đến người khác và xã hội (xây dựng niềm tin, trách nhiệm xã hội, quan hệ cộng đồng). Sống hài hòa với thiên nhiên và hành tinh (phát triển bền vững, bảo vệ môi trường).
TS. Hà Vĩnh Thọ khẳng định rằng xây dựng “Happy Organizations” nghĩa là tái định nghĩa lại quản lý và lãnh đạo. Lãnh đạo không chỉ là tối đa hóa lợi nhuận, mà còn là nuôi dưỡng một nền văn hóa nhân văn, nơi con người được xem là tài sản quý giá nhất.

Điều này bao gồm:Đặt con người ở trung tâm các quyết định.Tạo sự cân bằng giữa mục tiêu tài chính và chăm sóc tinh thần.Thúc đẩy sự học hỏi liên tục và phát triển cá nhân.Gắn kết chặt chẽ với cộng đồng và bảo vệ môi trường.
Theo sách, con người tồn tại trong ba thể tự nhiên: thể chất, trí tuệ, tinh thần. Doanh nghiệp truyền thống thường chỉ quan tâm đến sức lao động và kỹ năng, nhưng một tổ chức hạnh phúc cần chăm lo cả đời sống tinh thần – thứ nuôi dưỡng cảm hứng và động lực.

Khi nhân viên cảm thấy được hỗ trợ toàn diện, họ không chỉ làm việc giỏi hơn mà còn biến công việc thành hành trình ý nghĩa, gắn bó lâu dài với tổ chức.

Để biến triết lý thành hành động, Bhutan đã phát triển bộ 9 chỉ số GNH: sức khỏe, giáo dục, thời gian, văn hóa, quản trị, môi trường, mức sống, gắn kết xã hội, hạnh phúc tinh thần.

Trong doanh nghiệp, đây là khung tham chiếu giúp đánh giá và phát triển chính sách phù hợp: từ việc cân bằng giờ làm, xây dựng văn hóa học tập, phúc lợi toàn diện, đến trách nhiệm xã hội và môi trường.

Sau khi hiểu rõ tầm quan trọng của hạnh phúc và những khung tham chiếu mà GNH mang lại, câu hỏi lớn nhất đặt ra cho các doanh nghiệp là: Làm thế nào để biến triết lý thành thực tiễn?

Những thách thức khi xây dựng tổ chức hạnh phúc

a. Áp lực lợi nhuận ngắn hạn

Dù nhiều lãnh đạo đồng tình rằng hạnh phúc quan trọng, nhưng khi đứng trước sức ép doanh thu, không ít doanh nghiệp vẫn chọn giải pháp ngắn hạn: tăng ca liên tục, cắt giảm phúc lợi, hay khai thác tài nguyên môi trường thiếu bền vững. Vấn đề không nằm ở việc họ không muốn xây dựng hạnh phúc, mà ở chỗ họ chưa nhìn thấy mối liên hệ trực tiếp giữa hạnh phúc và lợi nhuận lâu dài.

b. Văn hóa quản trị cũ

Trong nhiều tổ chức, mô hình quản trị theo kiểu “chỉ huy – kiểm soát” vẫn còn phổ biến. Nhân viên bị xem như công cụ thay vì con người toàn diện. Khi văn hóa này tồn tại quá lâu, việc chuyển đổi sang “tổ chức hạnh phúc” đòi hỏi sự thay đổi từ gốc rễ – điều vốn không dễ dàng.

c. Thiếu khung đo lường cụ thể

Một trong những thách thức lớn là: hạnh phúc khó đo lường bằng con số. Nếu không có công cụ, lãnh đạo dễ xem hạnh phúc như một khẩu hiệu mơ hồ. Đây là lý do bộ 9 chỉ số GNH trở nên quan trọng, nhưng việc nội địa hóa, điều chỉnh cho phù hợp từng ngành nghề, từng quốc gia vẫn là chặng đường dài.

Gợi ý hành động cho doanh nghiệp Việt Nam

Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ, nhưng cũng đối diện với nhiều vấn đề: áp lực tăng trưởng, môi trường làm việc căng thẳng, ô nhiễm đô thị, và sự dịch chuyển lao động nhanh chóng. Trong bối cảnh đó, việc áp dụng mô hình “Happy Organizations” không chỉ mang tính lý tưởng mà còn là chiến lược sống còn.

Ở cấp độ cá nhân – kiến tạo nhân viên hạnh phúc: Đầu tư vào sức khỏe thể chất và tinh thần: Không chỉ dừng ở bảo hiểm y tế, doanh nghiệp có thể tổ chức các chương trình thiền, yoga, tư vấn tâm lý.

Trao quyền và khích lệ sáng tạo: Khi nhân viên được tham gia vào quá trình ra quyết định, họ cảm thấy công việc có ý nghĩa hơn.Xây dựng lộ trình phát triển cá nhân: Một tổ chức hạnh phúc không để nhân viên “dậm chân tại chỗ”, mà tạo cơ hội học tập liên tục.

Ở cấp độ tổ chức – kiến tạo văn hóa hạnh phúc: Xây dựng niềm tin và sự công bằng: Minh bạch trong lương thưởng, cơ hội thăng tiến và đánh giá hiệu suất công bằng. Khuyến khích tinh thần cộng đồng nội bộ: Tổ chức các hoạt động gắn kết, khuyến khích chia sẻ thay vì cạnh tranh khốc liệt. Định hình lãnh đạo nhân văn: Nhà lãnh đạo không chỉ là “người điều hành”, mà còn là “người truyền cảm hứng”, biết lắng nghe và thấu hiểu

Ở cấp độ xã hội và hành tinh – doanh nghiệp có trách nhiệm: Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp (CSR) thế hệ mới: Không chỉ làm từ thiện, mà tích hợp trách nhiệm vào toàn bộ chuỗi giá trị. Đổi mới xanh: Áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, tái chế, phát triển sản phẩm thân thiện môi trường. Đây vừa là trách nhiệm, vừa là cơ hội kinh doanh mới

“Happy Organizations” của TS. Hà Vĩnh Thọ khép lại với một thông điệp rõ ràng: Hạnh phúc không phải là phần thưởng sau thành công, mà là nền tảng để đạt thành công thực sự.

Doanh nghiệp ngày nay không chỉ được kỳ vọng tạo ra lợi nhuận, mà còn phải trở thành nơi nuôi dưỡng con người, đóng góp tích cực cho xã hội và bảo vệ hành tinh. Khi đạt được sự cân bằng này, doanh nghiệp sẽ sở hữu lợi thế cạnh tranh bền vững, thu hút nhân tài, khách hàng trung thành và nhà đầu tư có trách nhiệm.