Oscar đề cao tính lịch sử của đất và người

Viện Hàn lâm Điện ảnh Hoa Kỳ (AMPAS) vừa chọn ra những đại diện xuất sắc nhất trong 81 tác phẩm dự tranh hạng mục Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất. Các phim đến từ Colombia, Hungary, Đan Mạch, Jordan... đều xoáy trọng tâm vào những vấn đề thời sự, trong đó con người là yếu tố  tối trọng.

Đọc E-paper

Một thế giới bất ổn

Đề tài về cuộc tàn sát chủng tộc đối với 6 triệu người Do Thái trong Thế chiến thứ hai do phát xít Đức gây ra luôn nằm trong danh sách ưu tiên. Khi ra mắt tại Liên hoan phim Cannes, Son of Saul của Hungary tiếp tục dậy lên những cuộc tranh luận xoay quanh những chi tiết tàn độc trên phim: người cha buộc hỏa thiêu thi thể con trai theo lệnh của trại hủy diệt nơi ông là tù nhân Đức quốc xã. Tác phẩm đã giành Giải thưởng Grand Prix và hàng loạt giải thưởng lớn trong năm qua. Đạo diễn Laszlo Nemes cho biết, ông lấy cảm hứng cho Son of Saul từ Schindlers List đoạt 7 giải Oscar năm 1994 của Steven Spielberg.

Năm 2015 tròn 70 năm ngày giải phóng trại tập trung Auschwitz, nơi thảm họa diệt chủng diễn ra. Hollywood hàng thập niên qua đã làm nhiều phim về đề tài này, hầu hết đều tạo hiệu ứng mạnh mẽ như The Pianist, The Boy in the Striped Pajamas, Sophies Choice... Son of Saul với thế giới đầy bất trắc qua góc nhìn duy mỹ của Laszlo Nemes, có rất nhiều khả năng để giành Oscar - sưu tập đủ bộ giải thưởng điện ảnh danh giá.

Gần với thực trạng nhiễu nhương ngày nay, cuộc chiến Afghanistan được khắc họa khác biệt hơn trong A War - đại diện cho Đan Mạch tranh giải Oscar. Trong phim, viên sĩ quan Claus Michael Pedersen phải đấu tranh tư tưởng giữa nhiệm vụ và gia đình.

Bộ phim nhận được tài trợ từ Viện Phim Đan Mạch với diễn xuất của nhiều binh sĩ thật ngoài đời. Trước đây, các phim hỗn chiến xoay quanh Taliban hay Afghanistan ít nhiều nhận được phản hồi tích cực, bởi các phim này cũng đồng nghĩa với chuyện nhà làm phim phải đủ can đảm, ê-kíp phải đủ hiểu biết để tránh tranh cãi có thể xảy ra sau đó, thậm chí đầy tính nguy hiểm.

Khán giả đã từng chứng kiến sự "lên ngôi" của dòng phim này với The Hurt Locker (2008), In the Valley of Elah (2007)... và chính ê-kíp làm những phim này gặp không ít rắc rối, có thể kể đến cựu binh lính Mỹ phản bác mọi chi tiết trong The Hurt Locker của Kathryn Bigelow là "giả dối, không thực tế”, Đội rà phá bom mìn (EOD) quân đội Mỹ không chấp nhận hình ảnh về họ xuất hiện trên màn ảnh quá khác sự thật. Tương tự, Green Zone như tát nước vào mặt nước Mỹ khi mô tả binh lính Mỹ như những kẻ ngốc, chẳng phải anh hùng.

A War của Đan Mạch thì chạm trực tiếp đến tâm tư, tình cảm những người con chịu trọng trách, băn khoăn khi phải chọn gia đình hay sự an bình đất nước.

A War quy tụ một loạt vai phụ là những cựu chiến sĩ, binh lính Taliban vào phim. Bộ phim đi theo xu hướng mà rất nhiều nhà làm phim Hollywood chọn cho các tác phẩm đề tài chính trị: sử dụng máy quay cầm tay, khung hình chuyển động liên tục, gần giống thể loại tài liệu, nhằm tạo độ chân thực. Rất có thể với sự quan sát cuộc chiến khốc liệt bằng hướng nhìn khác, Đan Mạch có thể đem về tượng vàng.

Mảnh đất của sự sinh tồn

Nếu Son of Saul và A War mượn mảnh đất chết chóc làm phương tiện truyền tải thông điệp bất ổn của thế giới, thì Embrace of the Serpent và Theeb lại nhân danh con người, với bản năng sinh tồn vốn có, trong vụ trũ ngập tràn nguy khốn. Sử dụng hai màu đen trắng, toàn bộ cảnh quay của Embrace of the Serpent được thực hiện ở rừng mưa Amazon của Colombia trong 7 tuần ròng rã cực nhọc.

Vì sao ư? Đạo diễn Ciro Guerra muốn kể câu chuyện tâm linh liên quan đến cội nguồn. Trong phim, Karamakate, một Shaman - nhà ngoại cảm khám phá khu rừng Amazon cùng hai nhà khoa học, ông trải qua nhiều nguy hiểm để tìm cách sống sót giữa vùng đất nguy hiểm. Địa hình hiểm trở, quá trình quay phim rất phức tạp đã giúp Embrace of the Serpent được đánh giá rất cao trong mọi khuôn hình đẹp như ảnh phóng sự.

Embrace of the Serpent quá nghệ thuật và khá khó xem so với Theeb của Jordan kể về hành trình của cậu bé Ảrập du cư tên Theeb chỉ đường cho một sĩ quan người Anh trên sa mạc Wadi Rum. Đặt bối cảnh Thế chiến thứ nhất, Theeb là bức tranh đáng sợ về ranh giới vô cùng mong manh giữa sống chết, sinh mạng con người là cỏ rác, và ai may mắn thoát nạn trong những cuộc đột kích, thanh trừng đẫm máu đó, thì phải có đủ sức mạnh đương đầu với thiên nhiên khắc nghiệt.

Đạo diễn Naji Abu Nowar sử dụng toàn bộ diễn viên không chuyên cho phim đầu tay, với kinh phí được đầu tư bởi Quốc vương Abdullah II của Jordan, Viện phim Doha và Quỹ Phát triển Jordan Royal. Hạnh phúc thay, Theeb là tác phẩm Jordan đầu tiên được đề cử Oscar và nếu AMPAS nhận ra nỗ lực của một nền điện ảnh non trẻ, ngôn ngữ Ảrập có thể được xướng trong đêm 28 tháng 2 sắp tới.

>Hóa thân thành nhân vật thật dễ giành giải Oscar?

>Cô gái Đan Mạch vươn đến Oscar