Liên hoan phim: Không chỉ là sự vinh danh

Hồng Như| 30/09/2019 09:00

Từ Venice đến Sundance, các liên hoan phim (LHP) không dừng lại ở việc vinh danh một tác phẩm điện ảnh, tôn vinh các ngôi sao mà còn xoay quanh nhiều vấn đề về lợi ích kinh tế và những tác động xã hội đến nơi đăng cai tổ chức.

Liên hoan phim: Không chỉ là sự vinh danh

Được - mất từ LHP

Năm 1932 và 1939, LHP Vience và Cannes lần lượt ra đời. Đây là hai LHP ra đời sớm nhất thế giới, song nó chỉ thực sự phát triển và thu hút sự chú ý khi chiến tranh Thế giới thứ hai kết thúc. Thời điểm này, châu Âu đang tập trung phục hồi kinh tế và tái thiết đô thị, từ đó thúc đẩy sự tái sinh của nghệ thuật. Hiện có hơn 500 LHP quốc tế lớn và hàng ngàn LHP tại địa phương. Từ Vience đến Sundance, Cannes đến Thượng Hải, LHP liệu giúp các thành phố đăng cai tổ chức thu nhiều lợi nhuận hay làm tốn kém tài nguyên; giúp giữ gìn bản sắc hay dẫn đến xu hướng toàn cầu hóa bản địa?

Về mặt kinh tế, các LHP hoạt động giống như một nền kinh tế vi mô. Chúng có thể gắn LHP vào việc kinh doanh, tạo cơ hội việc làm cho người dân địa phương. Park City ở Utah, Hoa Kỳ, quê hương của LHP Sundance là ví dụ. Ít nhất 122.000 người tham dự LHP Sundance 2019 với mức chi tiêu ước tính khoảng 149 triệu USD. Việc lập kế hoạch và tổ chức các sự kiện trong LHP đã tạo ra 3.052 việc làm cho người địa phương. Miles Hansen - Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Trung tâm Thương mại Thế giới tiểu bang Utah khẳng định LHP Sundance chính là bản sắc của Utah.

Mặc dù vậy, tác động của LHP đến môi trường sống và kinh doanh cũng không hề nhỏ. Tại Vience, chính quyền đã thử tất cả biện pháp, từ thu thuế đối với người đi xe đạp vào ban ngày cho đến cấm những chiếc vali có bánh xe di chuyển trong thành phố nhằm hạn chế du khách, nhưng người tham dự vẫn không giảm. Venice là bệ phóng chinh phục Oscar nên nó thu hút rất nhiều sao Hollywood và cả giới quý tộc Châu Âu, kéo theo nhu cầu tăng đột biến về hậu cần được độc quyền bởi nguồn nhân lực tại Venice. Lợi ích cuối cùng, do đó, chỉ thuộc về các doanh nghiệp đáp ứng được nhu cầu của nhóm đối tượng này gồm, các nhà hàng, khách sạn sang trọng, công ty vận tải tư nhân, shop bán hoa. Các cửa hàng nhỏ lẻ địa hương hầu như trắng tay.

LHP mang ý nghĩa xã hội

Bên cạnh những LHP chuyên về phim ảnh, còn có những LHP có tính đặc thù riêng. Chẳng hạn, dựa vào đặc điểm về giới, có LHP Flare LGBTQI+ của Viện phim Anh ở London; dựa vào góc nhìn xã hội học, có LHP Nhân quyền ở nhiều thành phố, LHP Sinh thái ở Kuala Lumpur.; dựa vào tính liên kết địa phương có LHP East End của London, LHP Brooklyn.

Những LHP này đóng vai trò hỗ trợ cộng đồng bằng cách giúp những người có cùng quan điểm dễ dàng tìm thấy nhau. Trong các xã hội bảo thủ, đây là cơ hội hiếm hoi cho những nhóm thiểu số. John Badalu - người sáng lập LHP Q! ở Jakarta vào năm 2001, nhớ lại: “Thời điểm đó, cộng đồng LGBT ở Indonesia chưa bao giờ thấy giới tính của họ xuất hiện trên màn ảnh. Người dân không thể xem những bộ phim có đề tài LGBT. Khi chúng tôi mời họ đến Q!, họ đã hỏi: Có những bộ phim như vậy thật sao?”.

Về hình thức, các LHP hoạt động độc lập có xu hướng thoát khỏi sự kiểm duyệt của chính quyền. Nhờ vào mối quan hệ chặt chẽ với các nhà làm phim, nhà tổ chức có thể kiểm soát và nhanh chóng xử lý những phát sinh bất ngờ. LHP quốc tế Istanbul là trường hợp điển hình. Bất chấp những nỗ lực ngăn chặn của nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ, LHP vẫn tiếp tục giới thiệu các bộ phim tài liệu của người Kurd. Năm 2015, khi buổi chiếu phim của Çayan Demirel và Ertuğrul Mavioğlu bị cấm, BTC đã tổ chức ngay buổi chiếu thay thế để đáp ứng nhu cầu của người xem. Tất nhiên, không phải bao giờ nhà tổ chức cũng may mắn như thế. Tháng 9/2019, Bắc Kinh đã cấm cửa thành công bộ phim được chọn chiếu khai mạc trong LHP quốc tế Thượng Hải 2019 có tên The Eight Hundred vì “lý do kỹ thuật”.

Ở Kiev, LHP tài liệu Nhân quyền quốc tế Docudays UA đã chiếu nhiều bộ phim về các vấn đề xã hội, chính trị phức tạp. Bà Olga Birzul - điều phối viên của LHP tin rằng những nội dung này đã góp phần tích cực trong việc tạo ra quyền công dân tại một thành phố thời kỳ hậu Xô Viết. Còn tại Istanbul, LHP đã thúc đẩy phong trào tiến bộ ở địa phương, cho phép người dân bày tỏ những bất bình về sự phá hủy các khu phố lịch sử của thành phố, các không gian đô thị công cộng... Chính phủ đã phá hủy rạp chiếu phim Emek, song với áp lực từ công chúng, họ đã phải từ bỏ ý tưởng xây dựng trung tâm mua sắm. Năm 2016, New Emek - bản sao của rạp chiếu phim cũ ra đời, minh chứng cho vẻ đẹp vĩnh cửu của phim ảnh nói riêng và nghệ thuật nói chung đến đời sống con người.

(Theo The Guardian)

(0) Bình luận
Nổi bật
Đọc nhiều
Liên hoan phim: Không chỉ là sự vinh danh
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO