"Án lệ" Căn hộ số 69

Tính đến thời điểm này, Căn hộ số 69 (do Nam Cito viết kịch bản và sản xuất, Trần Nguyễn Bảo Nhân đạo diễn) mặc nhiên trở thành cái "án lệ” đối với giới làm phim trong nước và Cục Điện ảnh. Chính cái "án lệ” ấy bộc lộ rõ hơn bao giờ hết sự lúng túng, bất cập của Cục Điện ảnh trong việc phát hành và kiểm duyệt dòng phim 18+.

Đọc E-paper

Một cảnh trong Căn hộ số 69

Được giới thiệu là một loạt phim sitcom (hài tình huống), Căn hộ số 69 dự kiến 25 tập, có thời lượng 2046/tập, dành cho người trên 18 tuổi. Với chủ đề tình yêu, tình dục và tình bạn của những người trẻ.

Ngay khi tập 1 vừa được đưa lên YouTube, Căn hộ số 69 đã nhận được sự quan tâm và phản hồi của nhiều người xem. Góc quay bắt mắt, chất lượng hình ảnh tốt cùng nội dung "khá nóng" nên chỉ sau 2 tuần đưa lên mạng, phim đã vượt mốc 3 triệu lượt người xem. Đáng chú ý là phim không có các cảnh "nóng" hơn một số phim chiếu trên kênh truyền hình quốc gia như nhiều đồn thổi.

Tỷ lệ thuận với số lượt xem là tranh luận từ nhiều phía, nhất là phản ứng gay gắt từ truyền thông, buộc Cục Điện ảnh phải tổ chức một cuộc họp báo thông báo về những sai phạm của nhà sản xuất Căn hộ số 69. Cục muốn phạt để làm gương, để tránh tạo tiền lệ, song lại vấp phải chính những hạn chế do sự chậm trễ trong quy chế kiểm duyệt phim cũng như sự "nhanh nhảu" từ phía Cục.

Bởi, ở Việt Nam hiện chỉ có mức phân loại phim theo độ tuổi đơn giản nhất là 16+ (cấm khán giả dưới 16 tuổi), trong khi Căn hộ số 69 đã tự dán nhãn 18+ và chỉ phát hành trên mạng xã hội YouTube chứ không phổ biến ở bất kỳ kênh truyền hình hay rạp chiếu nào. Những phim bị dán nhãn 16+ chỉ được phép chiếu ở rạp, hạn chế chiếu trên truyền hình, internet. Đường đua, Cô dâu đại chiến 2... là ví dụ điển hình.

Sự bất cập còn thể hiện rõ trong việc thiếu "hàng rào" kỹ thuật phân định đâu là phim, đâu là video clip bởi quy định rất chung chung về cái gọi là phim ảnh. Mặt khác, với tư cách là một cộng đồng chia sẻ video trên mạng, Căn hộ số 69 hoàn toàn phù hợp với nguyên tắc YouTube đề ra trên phạm vi toàn thế giới: không vượt quá giới hạn về bạo lực, khiêu dâm, gây sốc... Nhà sản xuất cũng đã lường trước việc nội dung, hình ảnh trong phim ám chỉ về tình dục nên đã công bố phim thuộc thể loại 18+, một phân loại mà Cục vẫn đang loay hoay như đã đề cập.

Hơn nữa, giả sử có quy chế kiểm duyệt theo độ tuổi thì cũng chẳng ai dám đảm bảo những người xem Căn hộ số 69 (và vô số các phim, các clip nhạy cảm khác trên mạng) đủ hoặc trên 18 tuổi. Cũng như không ai dám chắc các chương trình truyền hình nhạy cảm vẫn phát sóng sẽ chọn đúng đối tượng người xem. Thành ra, định nghĩa về sự kiểm duyệt cho phép hay không cho phép và phân loại phim theo độ tuổi với thế giới internet gần như là chuyện... không tưởng.

Đề cập yếu tố sex - nguyên nhân cốt lõi gây tranh cãi - trong Căn hộ số 69, đạo diễn Phan Đăng Di thẳng thắn: "Tôi thấy chuyện chẳng có gì mà ầm ĩ. Căn hộ số 69 phải gọi là một clip chế thì đúng hơn và là một clip chế khá... có duyên, không ngoài mục đích là hài hước hóa một chuyện mà cánh người lớn vẫn thường hay cho là nghiêm trọng. Đâu đến nỗi tục tĩu, trần trụi lắm. Một quan niệm về hưởng thụ trong lúc họ nghịch đùa, thế thôi! Đã là gì so với khối phim tình cảm chiếu ngoài rạp đã qua cổng kiểm duyệt...".

Anh còn nói thêm: "Từng có câu hỏi: Hay giới trẻ xứ ta đang... "đói" sex? Tôi không nghĩ thế. Có chăng là hẳn vì cuộc sống lúc này căng thẳng và nhàm chán quá, đời sống tinh thần của lớp trẻ nhìn chung khá nghèo nàn, nên đôi lúc các bạn ấy cũng cần tìm một cách nào đó để xả stress. Và sex, dưới một góc nhìn hài hước, cũng có thể giúp họ được... cười. Sex, theo tôi, là mối quan tâm rất tự nhiên và căn bản của con người, mỗi khi có điều kiện".

Đặt dưới góc nhìn của những người trẻ và trong xu thế phát triển chung của điện ảnh thế giới, có thể thấy chia sẻ của đạo diễn Phan Đăng Di khá phù hợp. Giới trẻ ngày nay sống trong một thế giới đa chiều, quan niệm của họ cũng thoáng hơn. Vì thế, góc nhìn của họ về các vấn đề truyền thống, trong đó có sex, cũng cởi mở và nhẹ nhàng hơn.

Bên cạnh đó là ảnh hưởng từ "xu hướng sex" trong cách làm phim trên thế giới vài năm trở lại đây. Yếu tố sex ở đây không hẳn là nghệ thuật, song cũng không trần trụi để câu khách. Vấn đề là nhà sản xuất khiến người xem nhận ra thông điệp gì đằng sau các cảnh quay đó.

Có vẻ như thời gian gần đây, các cơ quan quản lý văn hóa mải chạy theo phản ứng của truyền thông hơn là bình tĩnh kiểm chứng tính xác thực của thông tin và căn cứ trên cơ sở luật định để đưa ra quyết định đúng đắn, thuyết phục dư luận cũng như thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật. Chính sự "nhanh nhảu" ấy đã đẩy họ, trong đó có Cục Điện ảnh, rơi vào tình trạng "lời nói bất nhất" với hành động như trên.

Nên chăng, đã đến lúc Cục Điện ảnh cần xây dựng, thiết lập những quy chế cụ thể, chặt chẽ và bao quát để vừa bắt kịp thời đại, thúc đẩy sự phát triển chung của nền điện ảnh nước nhà, vừa thể hiện tính hiệu quả trong khâu quản lý, thay vì mải miết chạy theo dư luận báo chí, rồi chăm chăm xử phạt một đối tượng nằm trong một hiện tượng chung, và bị dồn đẩy vào cái thế "tiến thoái lưỡng nan"!

>Kiếm tiền từ YouTube
>Những kỷ lục thế giới độc đáo trên YouTube
>YouTube: Truyền thông và công nghệ